Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Môi trường và con người

Hiệu ứng nhà kính chủ yếu do sự gia tăng nồng độ các khí nhà kính trong khí quyển, mà khí thải công nghiệp và giao thông là nguồn chính phát thải các khí này (CO2, CH4, N2O,…).

Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế mà trong đó tài nguyên được giữ lại trong sử dụng càng lâu càng tốt, giá trị của sản phẩm, vật liệu và tài nguyên được duy trì trong nền kinh tế càng lâu càng tốt, và chất thải tạo ra được giảm thiểu đến mức tối đa. Mục tiêu chính là giảm thiểu khai thác tài nguyên nguyên liệu và giảm thiểu chất thải ra môi trường.

Sa mạc hóa là quá trình suy thoái đất đai ở các vùng khô hạn, bán khô hạn và cận ẩm ướt khô hạn, chủ yếu do các hoạt động của con người như chăn thả gia súc quá mức, phá rừng, và canh tác không bền vững, làm mất lớp phủ thực vật và suy giảm khả năng giữ nước của đất.

Rừng có nhiều vai trò quan trọng đối với môi trường như điều hòa khí hậu (hấp thụ CO2, tạo O2, điều tiết lượng mưa), bảo vệ nguồn nước và chống xói mòn đất (hệ thống rễ giữ đất, tán cây giảm dòng chảy bề mặt), và là môi trường sống của đa dạng sinh vật. Cung cấp khoáng sản KHÔNG phải là vai trò chính của rừng, khoáng sản được khai thác từ lòng đất.

Mặc dù một số vùng đất ngập nước có thể cung cấp một lượng nhỏ gỗ và lâm sản, nhưng vai trò chính và quan trọng nhất của chúng KHÔNG phải là cung cấp gỗ. Các vùng đất ngập nước có vai trò quan trọng trong điều tiết lũ lụt (hấp thụ nước dư thừa), lọc nước (loại bỏ chất ô nhiễm), là môi trường sống của đa dạng sinh vật, và dự trữ carbon (than bùn, thực vật ngập nước) góp phần giảm biến đổi khí hậu.

Sóng thần chủ yếu do động đất dưới đáy biển gây ra, không phải là hậu quả trực tiếp của biến đổi khí hậu. Các lựa chọn còn lại đều là các hệ quả đã được ghi nhận của biến đổi khí hậu.

Hiệu ứng đảo nhiệt đô thị là hiện tượng nhiệt độ ở khu vực đô thị cao hơn so với khu vực nông thôn xung quanh. Tăng diện tích cây xanh và mặt nước giúp giảm nhiệt độ bề mặt thông qua quá trình thoát hơi nước và tạo bóng mát, là biện pháp tự nhiên và hiệu quả nhất để giảm hiệu ứng này.

Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai. Sử dụng năng lượng tái tạo và quản lý tài nguyên hiệu quả là cốt lõi của phát triển bền vững, đảm bảo cân bằng giữa kinh tế, xã hội và môi trường.

Nông nghiệp độc canh quy mô lớn thường sử dụng các giống cây trồng đồng nhất về di truyền và phá hủy môi trường sống tự nhiên, làm giảm đa dạng sinh học. Các biện pháp còn lại đều trực tiếp hoặc gián tiếp bảo tồn đa dạng sinh học.

Phát thải ròng bằng không (net-zero emissions) không có nghĩa là hoàn toàn ngừng phát thải khí nhà kính, mà là đạt được sự cân bằng giữa lượng khí nhà kính thải ra và lượng khí nhà kính được loại bỏ khỏi khí quyển (ví dụ: thông qua hấp thụ tự nhiên của rừng, đại dương, hoặc công nghệ thu giữ carbon). Mục tiêu là tổng lượng phát thải ròng là bằng không.

Tài nguyên tái tạo là tài nguyên có thể được phục hồi hoặc tái tạo trong một khoảng thời gian tương đối ngắn. Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng vô tận và liên tục được tái tạo, khác với các nguồn năng lượng hóa thạch như than đá, dầu mỏ, khí đốt tự nhiên là tài nguyên không tái tạo.

Cách tiếp cận `từ gốc đến ngọn′ (source-to-sea) là một cách tiếp cận tích hợp trong quản lý môi trường, nhấn mạnh sự kết nối và phụ thuộc lẫn nhau giữa các hệ sinh thái từ thượng nguồn (nguồn nước, đất liền) đến hạ nguồn (biển cả). Cần quản lý môi trường một cách tổng thể, xem xét các tác động qua lại giữa các hệ sinh thái này.

Nông nghiệp hữu cơ tập trung vào sản xuất thực phẩm an toàn, dinh dưỡng, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người, và duy trì độ phì nhiêu của đất. Mục tiêu KHÔNG phải là tăng năng suất cây trồng tối đa bằng mọi giá, mà là sản xuất bền vững và chất lượng.

Mực nước biển dâng và các hiện tượng thời tiết cực đoan (bão, lũ lụt, hạn hán) có thể gây mất nhà cửa, đất đai, và nguồn sống, dẫn đến tình trạng mất an ninh lương thực, khan hiếm tài nguyên, buộc người dân phải di cư và có thể gây ra xung đột xã hội để tranh giành tài nguyên hoặc khu vực sinh sống.

Dấu chân sinh thái là một chỉ số đo lường tổng nhu cầu về tài nguyên thiên nhiên (đất, nước, năng lượng,…) của một cá nhân, cộng đồng hoặc quốc gia, và so sánh nó với khả năng tái tạo tài nguyên của Trái Đất.

Túi nilon (nhựa) là vật liệu tổng hợp, rất khó phân hủy sinh học trong môi trường tự nhiên, có thể mất hàng trăm năm hoặc lâu hơn. Các vật liệu còn lại (giấy, vỏ chuối, vải cotton) đều dễ phân hủy sinh học hơn nhiều.

Tăng cường sử dụng phương tiện giao thông công cộng và xe điện giúp giảm trực tiếp lượng khí thải từ nguồn giao thông, là giải pháp gốc rễ và bền vững hơn so với các giải pháp tình thế hoặc xử lý hậu quả.

Chi phí lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời ban đầu thường khá cao, là một trong những rào cản chính đối với việc phổ biến rộng rãi năng lượng mặt trời. Các lợi ích khác (giảm phát thải, nguồn năng lượng vô tận, giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch) đều đúng.

Ô nhiễm không khí, đặc biệt là các chất ô nhiễm dạng hạt mịn (PM2.5, PM10) và các khí độc hại (NO2, SO2, Ozone), có thể xâm nhập sâu vào hệ hô hấp và tuần hoàn máu, gây ra các bệnh về hô hấp (viêm phổi, hen suyễn, COPD) và tim mạch (đau tim, đột quỵ).

Trong nông nghiệp, việc sử dụng quá nhiều phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật dẫn đến dư thừa chất dinh dưỡng và hóa chất ngấm vào đất và nguồn nước, gây ô nhiễm nguồn nước.

Phương pháp 3R (Reduce - Giảm thiểu, Reuse - Tái sử dụng, Recycle - Tái chế) là nguyên tắc cơ bản trong quản lý chất thải bền vững, tập trung vào việc giảm lượng rác thải tạo ra ngay từ đầu, tái sử dụng các vật phẩm khi có thể, và tái chế các vật liệu để tạo ra sản phẩm mới, giảm thiểu lượng rác thải cần xử lý.

Năng lượng gió phụ thuộc rất lớn vào tốc độ và hướng gió, vốn thay đổi theo thời tiết và địa điểm. Năng lượng mặt trời phụ thuộc vào ánh sáng mặt trời nhưng ít biến động hơn gió. Năng lượng địa nhiệt và thủy điện ít phụ thuộc vào thời tiết hàng ngày, nhưng địa nhiệt lại bị giới hạn về địa lý.

Mặc dù các yếu tố khác cũng quan trọng, nhưng ý thức và hành vi tiêu dùng của con người (sử dụng quá nhiều nhựa dùng một lần, vứt rác bừa bãi) là gốc rễ của vấn đề ô nhiễm nhựa. Nếu không thay đổi hành vi tiêu dùng, các giải pháp khác sẽ khó đạt hiệu quả bền vững.

Quang hợp là quá trình cây xanh sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời để chuyển đổi khí CO2 và nước thành đường (dinh dưỡng) và khí O2. Do đó, cây xanh hấp thụ CO2 từ môi trường và thải ra O2.

Nguyên tắc `người gây ô nhiễm phải trả tiền′ là một nguyên tắc môi trường quan trọng, nhằm buộc các cá nhân, tổ chức gây ô nhiễm phải chịu trách nhiệm tài chính cho việc khắc phục hậu quả ô nhiễm mà họ gây ra, cũng như chi trả cho các biện pháp phòng ngừa ô nhiễm trong tương lai. Mục đích là tạo ra động lực để giảm thiểu ô nhiễm.

Con người là một yếu tố hữu sinh (sinh vật sống) trong hệ sinh thái. Tuy nhiên, do các hoạt động kinh tế - xã hội, con người có tác động mạnh mẽ và trên diện rộng đến các yếu tố hữu sinh và vô sinh khác trong hệ sinh thái, có thể gây ra những thay đổi lớn và nhanh chóng.

Thủy triều đỏ là hiện tượng tự nhiên do sự bùng phát số lượng lớn (tảo nở hoa) của một số loài tảo biển đơn bào, thường là tảo dinoflagellate. Một số loài tảo này có thể sản sinh độc tố, gây hại cho sinh vật biển và sức khỏe con người.

Sử dụng đồ nhựa dùng một lần thay vì đồ sành sứ (hoặc các vật liệu khác có thể tái sử dụng) là hành vi làm tăng lượng rác thải nhựa, đi ngược lại mục tiêu giảm thiểu rác thải nhựa. Các giải pháp còn lại (tái chế, hạn chế sử dụng, thay thế vật liệu) đều góp phần giảm rác thải nhựa.

Năng lượng mặt trời có tiềm năng vô cùng lớn trên toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tuy nhiên, do chi phí đầu tư ban đầu và các vấn đề về công nghệ lưu trữ, năng lượng mặt trời vẫn chưa được khai thác rộng rãi ở nhiều quốc gia đang phát triển so với tiềm năng thực tế.

Mưa axit, với độ pH thấp, gây ra sự axit hóa đất và nguồn nước ngọt (hồ, sông, suối), ảnh hưởng đến hệ sinh thái dưới nước và trên cạn, cũng như các công trình xây dựng và nông nghiệp.