Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nội khoa cơ sở

Bạch cầu lympho T (T lymphocytes) đóng vai trò chính trong đáp ứng miễn dịch tế bào. Chúng nhận diện và tiêu diệt trực tiếp các tế bào bị nhiễm virus, tế bào ung thư, hoặc các tế bào lạ. Bạch cầu lympho B (B lymphocytes) chủ yếu tham gia đáp ứng miễn dịch dịch thể (sản xuất kháng thể). Bạch cầu trung tính và bạch cầu ái toan chủ yếu tham gia đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu và phản ứng viêm.

Vàng da do tắc mật (vàng da tắc nghẽn) thường có đặc điểm vàng da sậm màu, kèm theo ngứa do tích tụ muối mật dưới da. Bilirubin trong máu tăng chủ yếu là bilirubin trực tiếp. Vàng da xuất hiện từ từ, không nhanh chóng trong vài giờ. Vàng da niêm mạc nhợt nhạt không phải là đặc điểm của vàng da tắc mật.

Điện tâm đồ (ECG) là xét nghiệm ghi lại hoạt động điện của tim. Nó chủ yếu được sử dụng để đánh giá các bệnh lý tim mạch, như rối loạn nhịp tim, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, và các bất thường về dẫn truyền điện trong tim.

Ure và Creatinin máu là các chất thải được thận lọc và bài tiết. Nồng độ Ure và Creatinin trong máu tăng cao thường phản ánh chức năng thận suy giảm. Các xét nghiệm khác có vai trò khác nhau (men gan đánh giá chức năng gan, điện giải đồ đánh giá cân bằng điện giải, công thức máu đánh giá các tế bào máu).

Biến chứng nguy hiểm nhất và thường gặp nhất của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là tâm phế mạn (cor pulmonale). Tình trạng tắc nghẽn đường thở mạn tính dẫn đến tăng áp lực động mạch phổi, gây phì đại và suy tim phải, gọi là tâm phế mạn. Ung thư phổi, tràn khí màng phổi, và thuyên tắc phổi cũng có thể xảy ra ở bệnh nhân COPD, nhưng tâm phế mạn là biến chứng đặc trưng và phổ biến nhất.

Triệu chứng cơ năng là triệu chứng chủ quan, do bệnh nhân tự cảm nhận và mô tả. Đau ngực, khó thở, sốt là các triệu chứng cơ năng. Rale phổi là triệu chứng thực thể, được phát hiện qua thăm khám (nghe phổi).

Xét nghiệm HbA1c (Hemoglobin A1c) phản ánh mức đường huyết trung bình trong khoảng 2-3 tháng gần đây. Glucose trong máu gắn vào hemoglobin trong hồng cầu, và HbA1c đo tỷ lệ hemoglobin đã gắn glucose. Vì đời sống hồng cầu khoảng 120 ngày (khoảng 3 tháng), HbA1c cho biết mức độ kiểm soát đường huyết trong khoảng thời gian này.

Thuốc ức chế thụ thể angiotensin II (ARB) có cơ chế tác dụng tương tự nhóm thuốc ức chế men chuyển (ACEI). Cả hai nhóm thuốc này đều ức chế hệ renin-angiotensin-aldosterone (RAAS), làm giảm tác dụng co mạch và giữ muối nước của angiotensin II. ACEI ức chế men chuyển, còn ARB ức chế thụ thể AT1 của angiotensin II. Do cơ chế tương tự, ARB thường được sử dụng thay thế ACEI khi bệnh nhân không dung nạp ACEI (ví dụ ho khan).

Đau bụng quặn cơn, lan ra sau lưng, kèm theo nôn và chướng bụng là triệu chứng điển hình của viêm tụy cấp. Viêm tụy cấp thường gây đau bụng dữ dội ở vùng thượng vị hoặc quanh rốn, lan ra sau lưng, và có thể kèm theo các triệu chứng tiêu hóa khác. Các bệnh lý khác có thể gây đau bụng, nhưng đặc điểm đau và các triệu chứng đi kèm không điển hình cho viêm tụy cấp bằng.

Siêu âm hệ tiết niệu thường là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được sử dụng đầu tiên để đánh giá sỏi đường tiết niệu. Siêu âm là phương pháp không xâm lấn, không nhiễm xạ, và có thể phát hiện được nhiều loại sỏi. Chụp X-quang bụng không chuẩn bị có thể bỏ sót sỏi cản quang kém. CT scan và MRI có độ nhạy cao hơn, nhưng thường được sử dụng khi siêu âm không đủ thông tin hoặc cần đánh giá chi tiết hơn.

Nguyên nhân vi khuẩn thường gặp nhất gây viêm phổi mắc phải cộng đồng là Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn). Virus cúm và các virus khác cũng gây viêm phổi, nhưng ít gặp hơn so với phế cầu khuẩn ở người lớn khỏe mạnh. Staphylococcus aureus và Aspergillus fumigatus thường gây viêm phổi bệnh viện hoặc ở người suy giảm miễn dịch.

Tác dụng phụ thường gặp của thuốc ức chế men chuyển (ACEI) là ho khan. Ho khan do ACEI gây ra là do tăng nồng độ bradykinin trong phổi. Các tác dụng phụ khác ít gặp hơn hoặc không liên quan đến ACEI (hạ kali máu thường gặp ở lợi tiểu, táo bón và tăng cân không phải tác dụng phụ điển hình của ACEI).

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) như omeprazole, lansoprazole có cơ chế tác dụng chính là ức chế bơm proton H+/K+-ATPase ở tế bào thành dạ dày, từ đó ức chế bài tiết acid hydrochloric (HCl) vào lòng dạ dày. Điều này làm giảm độ acid của dịch vị, giúp chữa lành các tổn thương niêm mạc dạ dày tá tràng. Thuốc kháng acid trung hòa acid dịch vị, thuốc bao phủ niêm mạc dạ dày tạo lớp bảo vệ, và thuốc tăng nhu động dạ dày tăng tốc độ làm rỗng dạ dày, cơ chế khác với PPI.

Thuốc lợi tiểu thiazide có cơ chế tác dụng chính ở ống lượn xa của nephron. Chúng ức chế kênh đồng vận Na+-Cl- ở ống lượn xa, làm tăng bài tiết natri và nước, từ đó làm giảm thể tích tuần hoàn và hạ huyết áp.

Các dấu hiệu sinh tồn thường quy bao gồm mạch, huyết áp, nhịp thở, và nhiệt độ. Đường huyết mao mạch không phải là dấu hiệu sinh tồn cơ bản, mà thường được đo khi nghi ngờ hoặc đã biết bệnh nhân có các vấn đề về đường huyết (ví dụ: đái tháo đường).

Xét nghiệm chức năng gan thường bao gồm các xét nghiệm đánh giá tổn thương tế bào gan (AST, ALT), chức năng tổng hợp của gan (albumin máu, prothrombin time), và chức năng bài tiết của gan (bilirubin). Creatinin máu là xét nghiệm chức năng thận, không thuộc nhóm xét nghiệm chức năng gan.

Kháng sinh nhóm Beta-lactam (như penicillin, cephalosporin) có cơ chế tác dụng chính là ức chế tổng hợp vách tế bào vi khuẩn. Chúng gắn vào các protein gắn penicillin (PBPs) là các enzyme cần thiết cho quá trình tổng hợp peptidoglycan, thành phần chính của vách tế bào vi khuẩn, dẫn đến vách tế bào vi khuẩn bị yếu và phá vỡ.

Trong cấp cứu ngừng tuần hoàn, ép tim ngoài lồng ngực là biện pháp quan trọng nhất và cần được thực hiện đầu tiên. Ép tim giúp duy trì tuần hoàn máu đến não và các cơ quan quan trọng khác cho đến khi nhịp tim tự nhiên được phục hồi hoặc có các biện pháp can thiệp khác. Đặt ống nội khí quản, tiêm Adrenaline và sốc điện là các biện pháp hỗ trợ, nhưng ép tim là nền tảng ban đầu.

Beta-2 agonist tác dụng ngắn (SABA) như salbutamol, terbutaline là thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh, được sử dụng trong cơn hen cấp để cắt cơn co thắt phế quản nhanh chóng. Corticosteroid dạng hít và kháng Leukotriene là thuốc kiểm soát hen lâu dài, không có tác dụng cắt cơn hen cấp. Theophylline là thuốc giãn phế quản, nhưng tác dụng chậm và nhiều tác dụng phụ, ít được sử dụng trong cơn hen cấp.

Trong suy tim phải, máu từ tĩnh mạch chủ dưới về tim phải bị ứ lại, gây tăng áp lực tĩnh mạch hệ thống. Triệu chứng phù ngoại biên thường xuất hiện đầu tiên ở chi dưới (mắt cá chân, cẳng chân) do trọng lực. Phù mặt thường gặp trong suy tim trái hoặc bệnh thận. Cổ trướng và phù phổi là các triệu chứng muộn hơn của suy tim.

Tam chứng Charcot (đau bụng vùng hạ sườn phải, sốt, vàng da) là triệu chứng kinh điển gợi ý viêm đường mật cấp do sỏi mật (cholangitis). Các bệnh lý khác có thể có các triệu chứng tương tự, nhưng tam chứng Charcot đặc trưng cho viêm đường mật cấp. Có thể có thêm sốc nhiễm trùng và rối loạn tâm thần tạo thành `ngũ chứng Reynolds` trong viêm đường mật mủ cấp.

Dịch truyền ưu trương là dịch truyền có áp lực thẩm thấu cao hơn so với huyết tương. Glucose 10% là dịch truyền ưu trương (áp lực thẩm thấu > 308 mOsm/L). Natri clorua 0.9% và Ringer Lactate là dịch truyền đẳng trương (áp lực thẩm thấu gần tương đương huyết tương). Glucose 5% có thể coi là dịch truyền nhược trương sau khi glucose được chuyển hóa (chỉ còn lại nước tự do).

Trong bệnh gút, khớp bàn ngón chân cái (khớp ngón chân cái) là khớp thường bị viêm đầu tiên và thường xuyên nhất (chiếm khoảng 50% các trường hợp khởi phát). Viêm khớp gút ở ngón chân cái còn có tên gọi là `podagra`. Các khớp khác cũng có thể bị viêm, nhưng khớp ngón chân cái là vị trí điển hình.

Cơ chế bệnh sinh chính của đái tháo đường typ 2 là tình trạng kháng insulin, tức là các tế bào cơ thể giảm đáp ứng với insulin. Điều này dẫn đến glucose không được đưa vào tế bào hiệu quả, gây tăng đường huyết. Tế bào beta tuyến tụy vẫn còn hoạt động (không bị phá hủy hoàn toàn như typ 1), nhưng chức năng có thể suy giảm theo thời gian. Thiếu insulin tuyệt đối là cơ chế chính của đái tháo đường typ 1.

Troponin là một protein đặc hiệu cho cơ tim. Xét nghiệm Troponin trong máu tăng cao thường được sử dụng để chẩn đoán nhồi máu cơ tim. Khi tế bào cơ tim bị tổn thương (ví dụ do thiếu máu cục bộ), Troponin sẽ được giải phóng vào máu.

Hạ canxi máu (hypocalcemia) có thể gây ra dấu hiệu Trousseau (co thắt bàn tay khi đo huyết áp) và dấu hiệu Chvostek (co giật cơ mặt khi gõ vào dây thần kinh mặt). Đây là các dấu hiệu lâm sàng gợi ý tình trạng hạ canxi máu. Các rối loạn điện giải khác ít liên quan đến các dấu hiệu này.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu máu thiếu sắt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản là mất máu do kinh nguyệt. Kinh nguyệt hàng tháng gây mất một lượng máu nhất định, nếu lượng sắt bù đắp không đủ, có thể dẫn đến thiếu máu thiếu sắt. Chế độ ăn uống thiếu sắt và giảm hấp thu sắt cũng góp phần, nhưng mất máu do kinh nguyệt là yếu tố quan trọng nhất. Tăng nhu cầu sắt trong thai kỳ là nguyên nhân thiếu máu thiếu sắt ở phụ nữ mang thai, không phải phụ nữ nói chung.

Hội chứng suy hô hấp bao gồm hội chứng hạn chế (giảm khả năng giãn nở phổi), hội chứng tắc nghẽn (tắc nghẽn đường dẫn khí), và hội chứng đông đặc (tổn thương nhu mô phổi). Hội chứng tăng thông khí không thuộc hội chứng suy hô hấp, mà thường liên quan đến các rối loạn tâm lý hoặc thần kinh gây thở nhanh, sâu.

Khó thở thì thở ra (khó thở ra) là triệu chứng điển hình của hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Trong các bệnh lý này, đường thở bị hẹp lại, gây cản trở luồng khí ra ngoài, dẫn đến khó thở thì thở ra. Viêm phổi và tràn dịch màng phổi thường gây khó thở thì hít vào. Suy tim trái có thể gây khó thở cả hai thì, nhưng thường kèm theo các triệu chứng khác của suy tim.

Vị trí mỏm tim bình thường ở người lớn khỏe mạnh là khoang liên sườn 5 đường trung đòn trái. Các vị trí khác không phải vị trí mỏm tim bình thường, có thể gợi ý tình trạng bệnh lý tim mạch (ví dụ: tim to).