Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thương mại quốc tế

Lợi thế so sánh tập trung vào việc sản xuất hàng hóa/dịch vụ với chi phí cơ hội thấp hơn so với quốc gia khác, trong khi lợi thế tuyệt đối chỉ đơn thuần là sản xuất hiệu quả hơn (năng suất cao hơn) so với quốc gia khác.

Vai trò chính của WTO là tạo ra một hệ thống thương mại quốc tế dựa trên luật lệ, giúp các quốc gia giải quyết tranh chấp thương mại một cách hòa bình và thúc đẩy tự do hóa thương mại.

Điểm khác biệt chính là chính sách thương mại chung đối với các nước ngoài khối. Liên minh thuế quan có một mức thuế quan chung áp dụng cho hàng nhập khẩu từ các quốc gia không phải thành viên, trong khi khu vực mậu dịch tự do thì mỗi quốc gia thành viên tự quyết định chính sách thương mại riêng với bên ngoài.

Chính sách thay thế nhập khẩu (ISI) là một chiến lược phát triển kinh tế mà các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển, áp dụng để giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu bằng cách phát triển các ngành công nghiệp trong nước để sản xuất hàng hóa mà trước đây phải nhập khẩu.

Phá giá tiền tệ làm cho hàng xuất khẩu của quốc gia đó trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài và hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn đối với người mua trong nước. Điều này, trong ngắn hạn và với các điều kiện nhất định (như điều kiện Marshall-Lerner), thường được kỳ vọng sẽ làm tăng xuất khẩu và giảm nhập khẩu, do đó cải thiện cán cân thương mại.

Mô hình Heckscher-Ohlin mở rộng mô hình Ricardian bằng cách đưa vào nhiều yếu tố sản xuất, chủ yếu là vốn và lao động. Mô hình này cho rằng lợi thế so sánh của một quốc gia xuất phát từ sự phong phú tương đối về nguồn lực yếu tố sản xuất. Quốc gia có nhiều vốn sẽ có lợi thế so sánh trong sản xuất hàng hóa thâm dụng vốn, và ngược lại.

Toàn cầu hóa kinh tế là quá trình hội nhập kinh tế ngày càng tăng giữa các quốc gia, thể hiện qua việc giảm thiểu các rào cản thương mại và đầu tư, không phải là tăng cường bảo hộ thương mại.

Thương mại quốc tế bao gồm cả xuất khẩu và nhập khẩu, là hoạt động trao đổi hàng hóa và dịch vụ vượt qua biên giới quốc gia.

Thuế quan là một loại hàng rào thuế quan, tức là rào cản thương mại dựa trên thuế. Các lựa chọn còn lại (hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, trợ cấp) đều là các hình thức hàng rào phi thuế quan.

Thị trường chung bao gồm tất cả các đặc điểm của liên minh thuế quan (tự do thương mại nội khối và thuế quan chung bên ngoài) và mở rộng thêm bằng cách cho phép tự do di chuyển của các yếu tố sản xuất như lao động và vốn giữa các quốc gia thành viên.

Mô hình trọng lực, tương tự như lực hấp dẫn trong vật lý, cho rằng thương mại giữa hai quốc gia tỉ lệ thuận với quy mô kinh tế của chúng (thường được đo bằng GDP) và tỉ lệ nghịch với khoảng cách địa lý giữa chúng.

Hiệu ứng đường cong J mô tả hiện tượng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ trước khi cải thiện trong dài hạn. Điều này xảy ra do trong ngắn hạn, khối lượng xuất nhập khẩu có thể chưa kịp điều chỉnh, trong khi giá trị nhập khẩu (tính bằng nội tệ) tăng lên do giá nhập khẩu đắt hơn.

Lý thuyết ngành công nghiệp non trẻ cho rằng các ngành công nghiệp mới hình thành ở các quốc gia đang phát triển cần được bảo hộ tạm thời khỏi cạnh tranh quốc tế để có thời gian trưởng thành, nâng cao năng lực cạnh tranh trước khi mở cửa hoàn toàn.

Thương mại quốc tế thực tế làm tăng sự phụ thuộc kinh tế lẫn nhau giữa các quốc gia, vì các quốc gia chuyên môn hóa và trao đổi hàng hóa và dịch vụ. Các lựa chọn còn lại đều là những lợi ích tiềm năng của thương mại quốc tế.

Mô hình Ricardian đơn giản hóa thương mại quốc tế bằng cách tập trung vào sự khác biệt duy nhất giữa các quốc gia là công nghệ sản xuất, hay cụ thể hơn là năng suất lao động trong các ngành khác nhau. Lợi thế so sánh trong mô hình này xuất phát từ sự khác biệt về năng suất lao động.

Tự do hóa thương mại là quá trình giảm bớt hoặc loại bỏ các rào cản thương mại, ngược lại với bảo hộ thương mại. Các lựa chọn còn lại (thuế chống bán phá giá, trợ cấp xuất khẩu, hạn ngạch nhập khẩu) đều là các biện pháp bảo hộ thương mại.

Mục tiêu cốt lõi của FTA là tự do hóa thương mại bằng cách giảm hoặc loại bỏ các rào cản như thuế quan và hạn ngạch giữa các quốc gia tham gia, nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư.

Tỷ giá hối đoái quyết định giá trị của đồng tiền quốc gia so với đồng tiền nước ngoài. Điều này trực tiếp ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu và xuất khẩu, do đó ảnh hưởng đến chi phí tương đối giữa các quốc gia.

WTO có một hệ thống giải quyết tranh chấp được thiết kế để giải quyết các bất đồng thương mại giữa các quốc gia thành viên một cách có trật tự và dựa trên luật lệ. Cơ chế này giúp đảm bảo rằng các quy tắc thương mại quốc tế được tuân thủ.

Biện pháp tự vệ thương mại là các biện pháp tạm thời mà một quốc gia có thể áp dụng để hạn chế nhập khẩu khi có sự gia tăng đột biến của hàng nhập khẩu gây ra hoặc đe dọa gây ra tổn hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất trong nước.

Nếu nhu cầu về hàng xuất khẩu và nhập khẩu không co giãn (tức là khối lượng xuất nhập khẩu ít thay đổi khi giá thay đổi), hiệu ứng cải thiện cán cân thương mại do phá giá sẽ bị hạn chế. Thêm vào đó, nếu phá giá dẫn đến lạm phát trong nước tăng cao, nó có thể làm xói mòn lợi thế cạnh tranh giá mà phá giá mang lại, từ đó cũng hạn chế hiệu quả cải thiện cán cân thương mại.

Phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu một vài mặt hàng chủ lực (ví dụ như dầu mỏ, nông sản) khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương bởi biến động giá cả của các mặt hàng đó trên thị trường thế giới và các cú sốc kinh tế toàn cầu ảnh hưởng đến nhu cầu về các mặt hàng này.

Thương mại nội ngành là việc trao đổi các sản phẩm tương tự hoặc thuộc cùng một ngành công nghiệp giữa các quốc gia. Ví dụ điển hình là việc các nước phát triển vừa xuất khẩu vừa nhập khẩu ô tô, máy tính, máy bay... Trong ví dụ trên, việc trao đổi máy bay thương mại giữa Hoa Kỳ và châu Âu là thương mại nội ngành.

Điều khoản thương mại là tỷ lệ giữa giá xuất khẩu và giá nhập khẩu. Điều khoản thương mại được cải thiện khi giá hàng xuất khẩu tăng lên so với giá hàng nhập khẩu, có nghĩa là quốc gia đó có thể nhập khẩu được nhiều hàng hóa hơn cho mỗi đơn vị hàng hóa xuất khẩu.

Chuyển hướng thương mại là một tác động tiêu cực của hội nhập kinh tế khu vực, xảy ra khi việc ưu đãi thuế quan trong khối khiến quốc gia thành viên nhập khẩu hàng hóa từ một đối tác kém hiệu quả hơn trong khối, thay vì nhập khẩu từ nhà cung cấp hiệu quả hơn bên ngoài khối, đơn giản vì hàng hóa từ bên trong khối được hưởng thuế suất ưu đãi.

Khu chế xuất (EPZ) là các khu vực đặc biệt được thiết lập để thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy xuất khẩu. Chúng thường cung cấp các ưu đãi về thuế, hải quan, cơ sở hạ tầng và quy định để tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu.

Chính sách thương mại chiến lược tập trung vào việc chính phủ can thiệp một cách có chọn lọc để hỗ trợ các ngành công nghiệp được coi là chiến lược (thường là các ngành có giá trị gia tăng cao, công nghệ tiên tiến) nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh cho quốc gia trên thị trường quốc tế.

Điểm khác biệt chính là mức độ kiểm soát. FDI là hình thức đầu tư mà nhà đầu tư nước ngoài có quyền kiểm soát và quản lý trực tiếp doanh nghiệp hoặc tài sản ở nước ngoài. Đầu tư gián tiếp (như mua cổ phiếu, trái phiếu) không mang lại quyền kiểm soát này.

Quy tắc xuất xứ là các quy định được sử dụng để xác định quốc gia xuất xứ của hàng hóa. Điều này rất quan trọng trong thương mại quốc tế vì nó quyết định hàng hóa có được hưởng các ưu đãi thuế quan theo các hiệp định thương mại tự do hay không.

Cán cân thanh toán quốc tế là một bản ghi thống kê tổng hợp tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và cư dân của phần còn lại của thế giới trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm.