Đề 4 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Truyền số liệu

TCP đảm bảo tin cậy bằng cách chia dữ liệu thành gói, đánh số thứ tự, gửi xác nhận và truyền lại gói tin bị mất. Địa chỉ IP dùng cho định tuyến, mã hóa bảo mật, sóng radio là môi trường truyền dẫn.

WDM (Wavelength Division Multiplexing) ghép kênh bằng cách sử dụng các bước sóng ánh sáng khác nhau trên cùng một sợi quang. Tần số và bước sóng liên quan, nhưng WDM nói về bước sóng cụ thể. Biên độ và pha ít liên quan đến ghép kênh WDM.

Chuyển mạch kênh (Circuit switching) thiết lập một kênh vật lý dành riêng cho phiên truyền, như trong mạng điện thoại truyền thống. Chuyển mạch gói, thông báo và tế bào chia dữ liệu thành các đơn vị nhỏ hơn và truyền độc lập.

TDM (Time Division Multiplexing) gán các khe thời gian khác nhau trên cùng một kênh truyền cho các nguồn dữ liệu khác nhau. FDM chia theo tần số, WDM theo bước sóng, địa chỉ IP liên quan đến định tuyến mạng.

Kiểm tra chẵn lẻ (Parity Check) thêm bit chẵn lẻ để đảm bảo tổng số bit 1 là chẵn hoặc lẻ, giúp phát hiện lỗi đơn bit. CRC và mã Hamming mạnh hơn, Reed-Solomon thường dùng cho sửa lỗi.

Cáp STP (Shielded Twisted Pair) có lớp vỏ bọc chống nhiễu, giúp giảm thiểu ảnh hưởng của nhiễu điện từ so với cáp UTP. Cáp đồng trục ít được dùng trong Ethernet hiện đại, cáp quang chống nhiễu tốt nhất nhưng khác loại.

Mã hóa kênh (channel coding) thêm redundancy vào dữ liệu để phát hiện và sửa lỗi do nhiễu kênh truyền gây ra. Tốc độ và băng thông không phải mục tiêu chính, bảo mật là mục đích của mã hóa nguồn (source coding) hoặc mã hóa mật mã (encryption).

Phương thức GET trong HTTP được dùng để yêu cầu máy chủ trả về một tài nguyên cụ thể, thường là trang web hoặc file. POST gửi dữ liệu lên máy chủ, PUT cập nhật tài nguyên, DELETE xóa tài nguyên.

Tầng Giao vận (Transport Layer), đặc biệt là giao thức TCP, đảm bảo truyền dữ liệu tin cậy, có thứ tự và không trùng lặp giữa các ứng dụng đầu cuối. Tầng Mạng định tuyến, Liên kết Dữ liệu truyền frame trên kênh, Vật lý truyền bit.

Uplink là đường truyền từ trạm mặt đất lên vệ tinh, downlink là từ vệ tinh xuống trạm mặt đất. Tốc độ, tần số và công suất có thể khác nhau cho uplink/downlink nhưng không phải định nghĩa của chúng.

Game trực tuyến nhiều người chơi yêu cầu độ trễ thấp để phản hồi nhanh, trải nghiệm mượt mà. Tải file, xem video và gửi email ít nhạy cảm hơn với độ trễ.

Mã hóa đường truyền (line coding) chủ yếu để đảm bảo đồng bộ hóa, giúp bộ thu nhận biết được thời điểm bắt đầu và kết thúc của mỗi bit. Nó có thể ảnh hưởng đến nhiễu và tốc độ nhưng đồng bộ hóa là mục đích chính. Bảo mật là mục đích của mã hóa dữ liệu (encryption).

Bandwidth là dải tần số mà kênh truyền có thể hỗ trợ, quyết định lượng dữ liệu tối đa có thể truyền trong một thời gian nhất định. Nó không phải là độ trễ, công suất hay điện trở.

802.11ac tập trung vào việc tăng tốc độ truyền dữ liệu so với 802.11n thông qua các kỹ thuật như MIMO, băng thông kênh rộng hơn và điều chế bậc cao hơn. Phạm vi, bảo mật và năng lượng cũng quan trọng nhưng tốc độ là cải tiến chính.

PoE (Power over Ethernet) cho phép truyền cả dữ liệu và nguồn điện qua cáp Ethernet. DSL dùng đường dây điện thoại, PLC dùng đường dây điện dân dụng, WLAN là mạng không dây.

Modem (Modulator-Demodulator) chuyển đổi tín hiệu số sang analog (điều chế) để truyền trên kênh analog và ngược lại (giải điều chế) để nhận dữ liệu số. Amplifier khuếch đại tín hiệu, filter lọc nhiễu, repeater khuếch đại và tái tạo tín hiệu số.

Nhiễu xuyên âm (crosstalk) là do tín hiệu từ một dây dẫn `xuyên` sang và gây nhiễu cho dây dẫn lân cận trong cùng bó cáp. Suy hao do khoảng cách, nhiễu từ môi trường và điện trở là các loại nhiễu khác.

AMI (Alternate Mark Inversion) sử dụng ba mức điện áp. NRZ chỉ hai mức, RZ cũng hai mức (nhưng trở về 0 giữa bit), Manchester dùng chuyển mức để biểu diễn bit.

Fading trong không dây chủ yếu do đa đường truyền, khi tín hiệu đến đích theo nhiều đường khác nhau và giao thoa. Nhiệt độ, độ ẩm có ảnh hưởng nhỏ, điện áp nguồn không liên quan trực tiếp đến fading.

Truyền song song truyền nhiều bit đồng thời trên nhiều đường, còn nối tiếp truyền từng bit một trên một đường. Tốc độ, môi trường và điều chế có thể khác biệt nhưng không phải là điểm khác biệt chính.

UDP phù hợp cho ứng dụng thời gian thực như streaming video vì tốc độ cao và bỏ qua việc kiểm soát lỗi và thiết lập kết nối. FTP, HTTP và SMTP thường dùng TCP để đảm bảo độ tin cậy.

Half-duplex cho phép truyền hai chiều nhưng luân phiên, không đồng thời. Simplex chỉ một chiều, full-duplex đồng thời hai chiều, multiplex là kỹ thuật ghép kênh.

QAM (Quadrature Amplitude Modulation) kết hợp cả điều chế biên độ (AM) và điều chế pha (PM) để truyền nhiều bit hơn trên mỗi symbol, tăng hiệu quả sử dụng băng thông. FM và PCM không liên quan trực tiếp đến QAM, phân cực không phải kỹ thuật điều chế cơ bản trong QAM.

Tốc độ truyền dữ liệu đo lượng dữ liệu được truyền trong một đơn vị thời gian, do đó Byte trên giây (Bps) là đơn vị phù hợp nhất. Hertz (Hz) đo tần số, Volt (V) và Ampe (A) đo điện áp và dòng điện.

Suy hao do tán xạ (Scattering) xảy ra khi ánh sáng bị tán xạ bởi các tạp chất hoặc biến đổi mật độ trong sợi quang. Hấp thụ là do vật liệu hấp thụ ánh sáng, uốn cong do sợi quang bị cong, phản xạ Fresnel tại điểm kết nối.

Truyền thông không dây (Wireless) dễ bị nghe lén nhất vì tín hiệu truyền trong không gian, dễ bị chặn bắt. Cáp quang an toàn nhất, STP tốt hơn UTP về bảo mật vật lý nhưng vẫn kém cáp quang.

Điều chế biên độ (AM - Amplitude Modulation) thay đổi biên độ sóng mang theo tín hiệu dữ liệu. FM thay đổi tần số, PM thay đổi pha, PCM là điều chế mã xung, không trực tiếp điều chế sóng mang theo biên độ.

MIMO (Multiple-Input Multiple-Output) sử dụng nhiều anten để tạo ra nhiều kênh truyền song song (spatial multiplexing), từ đó tăng tốc độ và độ tin cậy truyền dữ liệu. Nhiễu, vùng phủ sóng và công suất có thể được cải thiện nhưng không phải lợi ích chính của MIMO.

Trải phổ (spread spectrum) trải tín hiệu trên một dải tần rộng hơn, giúp tăng khả năng chống nhiễu và can thiệp, đồng thời tăng tính bảo mật do tín hiệu khó bị phát hiện và giải mã nếu không biết mã trải phổ. Băng thông có tăng nhưng không phải mục tiêu chính.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) là giao thức chuẩn để truyền email giữa các máy chủ thư. HTTP dùng cho web, FTP cho truyền file, DNS phân giải tên miền.