Đề 5 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Da liễu

Patch test (Test áp da) là xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán viêm da tiếp xúc dị ứng. Bằng cách áp các chất nghi ngờ gây dị ứng lên da và theo dõi phản ứng, bác sĩ có thể xác định chất gây dị ứng cụ thể. Viêm da cơ địa, vẩy nến và mề đay không được chẩn đoán bằng Patch test.

Nấm móng (Onychomycosis) thường do nhóm nấm Dermatophytes gây ra phổ biến nhất. Các loại nấm Dermatophytes như Trichophyton rubrum và Trichophyton mentagrophytes là nguyên nhân hàng đầu. Candida albicans có thể gây nấm móng nhưng ít phổ biến hơn Dermatophytes, đặc biệt ở móng tay. Malassezia furfur gây bệnh lang ben. Aspergillus niger là một loại nấm mốc, ít gây nấm móng.

Áp lạnh Nitơ lỏng (Cryotherapy) là phương pháp sử dụng nhiệt độ cực lạnh của Nitơ lỏng để phá hủy các tổn thương da như mụn cóc, dày sừng ánh sáng, u mềm lây. Nhiệt độ lạnh làm đóng băng và phá hủy tế bào tổn thương. Laser đốt sử dụng nhiệt từ laser. Điện di và sóng cao tần không sử dụng nhiệt lạnh.

Liệu pháp PUVA (Psoralen + UVA) và UVB (tia cực tím B) là các phương pháp quang trị liệu sử dụng ánh sáng có bước sóng đặc biệt để điều trị các bệnh da như vẩy nến, viêm da cơ địa và bạch biến. Laser CO2 chủ yếu dùng trong điều trị sẹo và các tổn thương da khác. IPL dùng cho trẻ hóa da và điều trị sắc tố. Điện di ion là phương pháp đưa thuốc qua da bằng dòng điện.

Chỉ số SPF (Sun Protection Factor) trên kem chống nắng chủ yếu thể hiện khả năng bảo vệ da khỏi tia UVB, là loại tia gây cháy nắng và ung thư da. Để bảo vệ da khỏi cả tia UVA (gây lão hóa da) và UVB, cần chọn kem chống nắng phổ rộng (Broad-spectrum).

Mụn bọc/nang (Nodulocystic acne) là dạng mụn trứng cá nặng nhất, đặc trưng bởi các nốt mụn lớn, sâu dưới da, gây đau nhức, sưng đỏ và viêm nhiễm nghiêm trọng. Do tổn thương sâu và viêm mạnh, mụn bọc/nang có nguy cơ để lại sẹo rỗ cao nhất so với các loại mụn trứng cá khác.

Uống thuốc Tranexamic acid là phương pháp điều trị nám da từ bên trong (toàn thân), có tác dụng ức chế plasminogen và giảm sản xuất melanin. Laser toning, peel da hóa học và kem bôi chứa Hydroquinone là các phương pháp điều trị nám da tại chỗ, tác động trực tiếp lên vùng da bị nám.

Mô dưới da (hypodermis) không được coi là một lớp da chính thức, mà là lớp mô nằm dưới da, chủ yếu gồm mô mỡ và mô liên kết. Ba lớp da chính thức là thượng bì, trung bì và hạ bì.

Laser Fractional CO2 tạo ra các cột vi nhiệt trên da, gây tổn thương có kiểm soát, kích thích quá trình tái tạo và tăng sinh collagen, giúp cải thiện sẹo rỗ. Tiêm filler chỉ làm đầy sẹo tạm thời. Peel da hóa học và mài da vi điểm có thể cải thiện bề mặt da nhưng hiệu quả với sẹo rỗ sâu thường hạn chế hơn Laser Fractional CO2.

Móng được cấu tạo chủ yếu từ keratin, một loại protein sợi cứng, cũng là thành phần chính của tóc và lớp ngoài cùng của da (lớp sừng). Collagen và elastin là protein cấu trúc của da nhưng không phải thành phần chính của móng. Melanin là sắc tố da, không phải thành phần cấu trúc của móng.

Kem chống nắng phổ rộng (Broad-spectrum sunscreen) là phương pháp bảo vệ da hiệu quả nhất khỏi cả tia UVA và UVB. Tia UVB là tác nhân chính gây cháy nắng và ung thư da. Kem chống nắng phổ rộng được thiết kế để hấp thụ hoặc phản xạ cả hai loại tia này. Các biện pháp khác như quần áo chống nắng, tránh nắng giờ cao điểm, đội mũ cũng quan trọng nhưng kem chống nắng phổ rộng là yếu tố then chốt.

Bạch biến là bệnh da đặc trưng bởi các mảng da trắng do tế bào melanocyte (tế bào sản xuất sắc tố melanin) bị phá hủy. Nám da và sạm da là tình trạng tăng sắc tố. Tàn nhang là các đốm sắc tố nhỏ, đậm màu hơn da xung quanh, không phải là tình trạng mất sắc tố.

Tiêm Botulinum toxin (Botox) là phương pháp hiệu quả để điều trị tăng tiết mồ hôi (Hyperhidrosis), đặc biệt ở nách, lòng bàn tay, bàn chân. Botulinum toxin ngăn chặn giải phóng acetylcholine tại đầu mút thần kinh giao cảm chi phối tuyến mồ hôi, làm giảm tiết mồ hôi. Ion hóa là phương pháp khác nhưng cơ chế khác. Cắt hạch giao cảm là phẫu thuật. Thuốc kháng cholinergic uống có tác dụng toàn thân và nhiều tác dụng phụ.

Thuốc ức chế calcineurin tại chỗ (Tacrolimus, Pimecrolimus) có ưu điểm chính so với Corticosteroid tại chỗ là ít gây tác dụng phụ teo da khi sử dụng kéo dài. Do đó, chúng thường được ưu tiên sử dụng ở các vùng da mỏng như mặt, nếp gấp và cho điều trị duy trì viêm da dị ứng để giảm tần suất bùng phát. Hiệu quả có thể tương đương hoặc chậm hơn Corticosteroid. Giá thành thường cao hơn. Phổ kháng viêm tương tự, chủ yếu tác động lên quá trình viêm trong viêm da dị ứng.

Tế bào Melanocyte là tế bào chuyên biệt nằm ở lớp đáy của thượng bì, có chức năng chính là sản xuất melanin, sắc tố quyết định màu da và bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.

Ăn nhiều rau xanh là một thói quen tốt cho sức khỏe tổng thể và có thể giúp phòng ngừa nhiều bệnh, nhưng nó không phải là yếu tố nguy cơ gây ung thư da. Các yếu tố nguy cơ chính gây ung thư da bao gồm tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, tiền sử gia đình, và da trắng (do ít melanin bảo vệ).

Ung thư tế bào đáy là loại ung thư da phổ biến nhất và có tiên lượng tốt nhất. Nó phát triển chậm, ít di căn và thường có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu phát hiện sớm. Các loại ung thư da khác như ung thư tế bào gai, u hắc tố và sarcoma Kaposi có nguy cơ di căn cao hơn và tiên lượng kém hơn.

Retinoids là nhóm thuốc quan trọng trong điều trị mụn trứng cá, có tác dụng chính là điều hòa quá trình sừng hóa của da, ngăn ngừa bít tắc lỗ chân lông và giảm sản xuất sebum (bã nhờn). Chúng cũng có một phần tác dụng kháng viêm nhưng không phải là cơ chế chính. Tác dụng kháng khuẩn không đáng kể. Không ức chế miễn dịch.

Bệnh ghẻ là bệnh da liễu do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei gây ra. Đây là một loại ve nhỏ đào hang trong da, gây ngứa dữ dội, đặc biệt về đêm.

Viêm da cơ địa (Eczema) là bệnh viêm da mãn tính, có yếu tố cơ địa và môi trường phức tạp, không được xếp loại là bệnh tự miễn thuần túy. Các bệnh còn lại (Vẩy nến, Lupus ban đỏ hệ thống, Bạch biến) đều có cơ chế tự miễn dịch đóng vai trò quan trọng.

Laser Nd:YAG (Neodymium-doped Yttrium Aluminum Garnet) phát ra bước sóng 1064nm, có khả năng xuyên sâu vào da và được hấp thụ tốt bởi melanin và hemoglobin. Do đó, nó được sử dụng rộng rãi trong điều trị các vấn đề sắc tố da (như nám, tàn nhang) và triệt lông. Laser CO2 dùng cho tái tạo bề mặt da và sẹo. Laser Alexandrite (755nm) và Laser xung màu (595nm) có bước sóng khác và ứng dụng khác nhau.

Viêm màng não là một biến chứng hiếm gặp của zona thần kinh, thường chỉ xảy ra ở những trường hợp suy giảm miễn dịch nặng. Các biến chứng thường gặp hơn bao gồm đau dây thần kinh sau zona (đau kéo dài sau khi phát ban zona đã khỏi), sẹo và nhiễm trùng thứ phát do tổn thương da.

Da gà (Keratosis Pilaris) là tình trạng da liễu phổ biến do sự bất thường trong quá trình sừng hóa nang lông. Keratin tích tụ trong nang lông, gây ra các sẩn nhỏ, sần sùi giống như da gà. Không liên quan đến sản xuất melanin, sebum hay tăng sinh mạch máu.

Benzoyl Peroxide là thuốc bôi ngoài da phổ biến trong điều trị mụn trứng cá nhẹ đến trung bình, có tác dụng tiêu sừng, giảm bít tắc lỗ chân lông và kháng khuẩn P. acnes. Isotretinoin uống dùng cho mụn trứng cá nặng. Corticosteroid tại chỗ không phải lựa chọn hàng đầu cho mụn trứng cá thông thường. Methotrexate là thuốc ức chế miễn dịch, không dùng trong điều trị mụn trứng cá thông thường.

Soi tươi nấm bằng KOH (Kali Hydroxit) là phương pháp nhanh chóng và hiệu quả để chẩn đoán nhiễm nấm da. KOH làm tan các tế bào da, giúp quan sát sợi nấm và bào tử nấm dưới kính hiển vi. Sinh thiết da, nuôi cấy vi khuẩn, xét nghiệm máu không phải là phương pháp chẩn đoán chính cho nhiễm nấm da thông thường.

Sử dụng Corticosteroid bôi kéo dài có thể gây ra nhiều tác dụng phụ tại chỗ, trong đó teo da là một tác dụng phụ quan trọng và thường gặp. Các tác dụng phụ khác có thể có nhưng teo da là đặc trưng và cần được lưu ý đặc biệt.

Thử nghiệm Tzanck smear là phương pháp chẩn đoán nhanh các bệnh da do virus Herpes simplex (HSV) gây bệnh herpes sinh dục, herpes môi miệng) và virus Varicella-Zoster (VZV) gây bệnh zona thần kinh và thủy đậu. Xét nghiệm này giúp phát hiện tế bào gai khổng lồ đa nhân đặc trưng cho nhiễm Herpesvirus. Sùi mào gà do HPV không được chẩn đoán bằng Tzanck smear. Sởi không phải bệnh da do Herpesvirus.

Viêm da tiếp xúc dị ứng thường biểu hiện bằng ngứa, ban đỏ, mụn nước, sẩn. Nổi mụn mủ không phải là triệu chứng điển hình của viêm da tiếp xúc dị ứng mà thường liên quan đến nhiễm trùng hoặc mụn trứng cá.

Dấu hiệu Nikolsky`s sign dương tính là một dấu hiệu đặc trưng của bệnh Pemphigus vulgaris, một bệnh da bọng nước tự miễn. Do sự phá hủy các liên kết giữa tế bào biểu bì, da trở nên dễ bong tróc khi có tác động cơ học nhẹ.

Rụng tóc từng vùng (Alopecia areata) là tình trạng rụng tóc không sẹo, thường biểu hiện bằng các mảng rụng tóc hình tròn hoặc bầu dục trên da đầu hoặc các vùng có lông khác. Bệnh được cho là có liên quan đến cơ chế tự miễn dịch. Rụng tóc nội tiết tố là kiểu rụng tóc phổ biến ở nam và nữ, có kiểu hình rụng tóc khác. Rụng tóc do thuốc và rụng tóc do sẹo có nguyên nhân và cơ chế khác.