Đề 5 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán công

Dự toán chi ngân sách là kế hoạch chi tiêu được cấp có thẩm quyền phê duyệt, thể hiện quyền được phép sử dụng một lượng tiền nhất định để thực hiện các nhiệm vụ, hoạt động. Nó không phải là nguồn vốn chủ sở hữu, nợ phải trả hay tài sản cố định.

Hệ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) được tính bằng Tài sản ngắn hạn/Nợ ngắn hạn, phản ánh khả năng sử dụng tài sản ngắn hạn để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn đến hạn. Các hệ số khác (1, 3, 4) đo lường mức độ đòn bẩy tài chính hoặc khả năng sinh lời, không trực tiếp phản ánh khả năng thanh toán nợ ngắn hạn.

Nguyên tắc trọng yếu (Materiality) quy định rằng thông tin kế toán chỉ cần trình bày đầy đủ và chính xác những khía cạnh trọng yếu, có ảnh hưởng đáng kể đến quyết định của người sử dụng thông tin. Không phải mọi thông tin đều cần chi tiết (1), không chỉ dựa vào giá trị tiền tệ (2), và không ưu tiên riêng loại tài sản nào (4).

Bảng cân đối kế toán là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tình hình tài sản và nguồn vốn của đơn vị kế toán tại một thời điểm nhất định. Trong khi đó, các báo cáo còn lại (2, 3, 4) đều là các báo cáo thành phần của Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước, tập trung vào tình hình thực hiện thu, chi và vốn đầu tư.

Phương pháp dồn tích (Accrual basis) là phương pháp kế toán ghi nhận doanh thu và chi phí khi chúng phát sinh, không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền. Đây là phương pháp được khuyến khích và thường được áp dụng trong kế toán công để phản ánh đúng bản chất kinh tế của các giao dịch.

Quyết toán ngân sách nhà nước là quá trình tổng kết, đánh giá việc thực hiện ngân sách trong một năm tài chính đã qua. Do đó, quyết toán được thực hiện sau khi kết thúc năm ngân sách, để có đầy đủ số liệu thực tế phát sinh trong cả năm.

Quy trình quản lý ngân sách nhà nước bao gồm các giai đoạn chính: Lập dự toán, Thẩm định, Quyết định, Phân bổ, Thực hiện, Kiểm toán và Quyết toán ngân sách. Quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp là một phần của quản lý thu ngân sách, nhưng không phải là một giai đoạn trong quy trình quản lý ngân sách tổng thể.

Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ ưu điểm là đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với các đơn vị có quy mô nhỏ, nghiệp vụ không quá phức tạp. Các hình thức khác (Nhật ký chung, Nhật ký - Chứng từ) phức tạp hơn, phù hợp với đơn vị lớn hoặc có yêu cầu quản lý chi tiết hơn.

Quỹ dự trữ tài chính được hình thành chủ yếu từ nguồn kết dư ngân sách hàng năm, nhằm đảm bảo nguồn lực tài chính cho nhà nước khi ngân sách gặp khó khăn hoặc để thực hiện các nhiệm vụ đột xuất, quan trọng. Vốn ngân sách cấp ban đầu (1) có thể góp phần, nhưng kết dư ngân sách là nguồn chính.

Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước. Trong Báo cáo tình hình thực hiện ngân sách, thuế được phân loại vào phần Thu ngân sách nhà nước, phản ánh các khoản thu từ thuế các loại (thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân...). Các lựa chọn khác (1, 2, 4) thuộc phần Chi ngân sách hoặc các nguồn vốn khác.

Kiểm toán hoạt động (Operational Audit) tập trung đánh giá 3E: Tính kinh tế (Economy), Tính hiệu lực (Effectiveness), Tính hiệu quả (Efficiency) của các hoạt động, chương trình, dự án. Kiểm toán tài chính (1) kiểm tra tính trung thực, hợp lý của BCTC, Kiểm toán tuân thủ (2) kiểm tra việc tuân thủ pháp luật, Kiểm toán nhà nước (4) là cơ quan thực hiện kiểm toán, không phải loại hình kiểm toán.

Kế toán tổng hợp có chức năng tổng hợp, hệ thống hóa số liệu từ kế toán chi tiết để cung cấp thông tin tổng quan, lập các báo cáo tài chính tổng hợp phản ánh tình hình tài chính của đơn vị. Kế toán chi tiết (1) thực hiện các nghiệp vụ cụ thể, kế toán viên (2) lập chứng từ, kế toán trưởng hoặc người có trách nhiệm (4) kiểm tra chứng từ.

Mục tiêu chính của kế toán công là phục vụ quản lý nhà nước, đảm bảo minh bạch, trách nhiệm giải trình và tuân thủ pháp luật. Tối đa hóa lợi nhuận không phải là mục tiêu của kế toán công (khác với kế toán doanh nghiệp). Nhà nước hoạt động vì mục tiêu công cộng, không phải lợi nhuận.

Quy trình lập dự toán ngân sách bắt đầu từ việc các đơn vị cơ sở (bộ, ngành, địa phương) xây dựng dự toán chi tiết dựa trên kế hoạch và nhiệm vụ được giao. Sau đó, dự toán được tổng hợp, trình Chính phủ, Quốc hội phê duyệt và cuối cùng được giao xuống các đơn vị thực hiện.

Kế toán công tập trung vào các hoạt động tài chính của nhà nước và đơn vị công. Vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tư nhân thuộc phạm vi kế toán doanh nghiệp, không phải kế toán công.

Tài khoản 141 - Tạm ứng được sử dụng để theo dõi tình hình tạm ứng và thanh toán tạm ứng của đơn vị cho cán bộ, công chức hoặc các đối tượng khác. Đây là tài khoản chuyên dụng để quản lý các khoản tạm ứng trong kế toán.

Mục lục Ngân sách Nhà nước là bảng danh mục phân loại các khoản thu, chi của ngân sách theo nhiều tiêu chí khác nhau (loại, khoản, mục...). Mục đích chính là để quản lý, hạch toán và báo cáo ngân sách một cách thống nhất và hiệu quả.

Chi thường xuyên là các khoản chi có tính chất lặp đi lặp lại, đảm bảo hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập. Chi trả lương là một khoản chi thường xuyên điển hình. Các lựa chọn khác thuộc chi đầu tư phát triển (1), chi mua sắm tài sản (3 - nếu trên mức vốn hóa) hoặc chi trả nợ gốc (4 - chi trả nợ).

Điều chỉnh giảm dự toán chi ngân sách là nghiệp vụ nội bộ, làm giảm số dự toán chi được giao. Về mặt hạch toán, để phản ánh việc giảm dự toán, cần ghi Nợ vào tài khoản Dự toán chi ngân sách (để giảm số dư Nợ) và Có vào một tài khoản đối ứng cũng là Dự toán chi ngân sách (nhưng được theo dõi chi tiết để phân biệt với dự toán ban đầu).

Tài sản cố định vô hình là tài sản không có hình thái vật chất, nhưng mang lại lợi ích kinh tế cho đơn vị trong tương lai. Quyền sử dụng đất là một ví dụ điển hình. Nhà cửa, vật kiến trúc (1), thiết bị văn phòng (3), phương tiện vận tải (4) là tài sản cố định hữu hình.

Trong kế toán công, phương pháp khấu hao đường thẳng (Straight-line method) là phương pháp phổ biến nhất do tính đơn giản và phù hợp với đặc điểm sử dụng tài sản trong khu vực công. Các phương pháp khấu hao nhanh (2, 3) và phương pháp theo sản lượng (4) ít được sử dụng hơn trong khu vực công, thường áp dụng cho doanh nghiệp.

Bội chi ngân sách (Budget deficit) xảy ra khi tổng chi ngân sách vượt quá tổng thu ngân sách trong một thời kỳ nhất định (thường là năm tài chính). Ngược lại, Thặng dư ngân sách (1) là khi thu lớn hơn chi, Cân bằng ngân sách (2) là khi thu bằng chi, Tiết kiệm ngân sách (4) là việc sử dụng ngân sách hiệu quả, không phải tình trạng thu chi.

Nguyên tắc giá gốc quy định tài sản và các khoản mục liên quan đến tài sản phải được ghi nhận theo giá mua ban đầu. Đây là nguyên tắc cơ bản trong kế toán, bao gồm cả kế toán công.

Theo quy định chung của Luật Kế toán và thông lệ kế toán, niên độ kế toán thường là năm dương lịch, bắt đầu từ ngày 01 tháng 01 và kết thúc vào ngày 31 tháng 12. Điều này đảm bảo tính thống nhất và so sánh được giữa các kỳ kế toán.

Nghiệp vụ `Rút dự toán chi ngân sách bằng tiền mặt về nhập quỹ` phản ánh việc đơn vị chuyển từ hình thái dự toán (trên sổ sách) sang hình thái tiền mặt (trong quỹ). Do đó, tiền mặt tăng (ghi Nợ), dự toán chi ngân sách giảm (ghi Có). Điều này xảy ra khi đơn vị chuẩn bị tiền mặt để chi tiêu, chưa phải là khi sử dụng dự toán để thanh toán trực tiếp.

Điều chỉnh hồi tố (Retrospective restatement) là việc sửa chữa sai sót bằng cách điều chỉnh lại số liệu báo cáo tài chính của các kỳ trước bị ảnh hưởng, như thể sai sót chưa bao giờ xảy ra. Mục đích là đảm bảo báo cáo tài chính các kỳ trước được trình bày trung thực và hợp lý.

Theo chuẩn mực kế toán công Việt Nam (VAS-PAS), các yếu tố cơ bản của Báo cáo tài chính bao gồm Tài sản, Nợ phải trả, Vốn chủ sở hữu, Doanh thu, Chi phí. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối là một chỉ tiêu trên Báo cáo kết quả hoạt động, không phải là yếu tố cơ bản cấu thành Báo cáo tài chính.

Tính minh bạch của thông tin kế toán công phụ thuộc vào việc thông tin có được cung cấp đầy đủ, kịp thời (1), dễ dàng tiếp cận (2) và được trình bày rõ ràng, dễ hiểu (phụ thuộc vào trình độ người lập - 4). Tính phức tạp của nghiệp vụ (3) là yếu tố khách quan, không trực tiếp ảnh hưởng đến tính minh bạch, mà ảnh hưởng đến độ phức tạp của việc trình bày thông tin.

Luật Kế toán điều chỉnh hoạt động kế toán của các đơn vị thuộc khu vực nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức khác có sử dụng vốn nhà nước. Hộ gia đình sản xuất nông nghiệp cá thể thường không thuộc đối tượng điều chỉnh trực tiếp của Luật Kế toán (trừ khi có quy định đặc biệt hoặc tự nguyện áp dụng).

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement) thường không bắt buộc đối với các đơn vị hành chính thuần túy do đặc thù hoạt động và nguồn thu chủ yếu từ ngân sách. Bảng cân đối tài khoản (1), Báo cáo tình hình thực hiện ngân sách (2), Thuyết minh báo cáo tài chính (4) là các báo cáo cơ bản và thường bắt buộc.