Đề 5 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán tài chính

Tính trọng yếu (Materiality) là khái niệm quan trọng trong kế toán và kiểm toán, đề cập đến mức độ lớn của một sai sót hoặc thông tin bị bỏ sót mà nếu có thể ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Không chỉ dựa vào giá trị tuyệt đối mà còn xem xét bản chất và ngữ cảnh.

Rủi ro kiểm toán (Audit Risk) là rủi ro kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán không phù hợp khi báo cáo tài chính có sai sót trọng yếu. Kiểm toán viên cố gắng giảm thiểu rủi ro này thông qua các thủ tục kiểm toán.

Theo nguyên tắc cơ sở dồn tích, doanh thu được ghi nhận khi hàng hóa được giao hoặc dịch vụ được cung cấp, tức là khi nghĩa vụ thực hiện đã hoàn thành, không nhất thiết phải đợi đến khi nhận được tiền.

Đầu tư tài chính dài hạn là tài sản dài hạn vì thời gian đáo hạn hoặc dự kiến thu hồi vốn thường trên một năm hoặc một kỳ kế toán. Các lựa chọn còn lại đều là tài sản ngắn hạn do có tính thanh khoản cao và thời gian sử dụng ngắn.

Bút toán điều chỉnh (Adjusting Entries) được thực hiện vào cuối kỳ kế toán để đảm bảo doanh thu và chi phí được ghi nhận đúng kỳ theo nguyên tắc cơ sở dồn tích. Điều này thường áp dụng cho các nghiệp vụ như doanh thu chưa thực hiện, chi phí trả trước, khấu hao tài sản cố định, chi phí dồn tích, doanh thu dồn tích.

Giá trị hợp lý (Fair Value) là giá mà một tài sản có thể được trao đổi hoặc một khoản nợ phải trả có thể được thanh toán trong một giao dịch ngang giá trên thị trường. Do đó, giá thị trường hiện tại của tài sản tương tự là cơ sở chính để xác định giá trị hợp lý.

Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet) cung cấp bức tranh về tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm, bao gồm Tài sản, Nợ phải trả và Vốn chủ sở hữu, theo phương trình kế toán cơ bản.

Theo VAS và thông lệ quốc tế, thời gian tối đa để một tài sản hoặc nợ phải trả được phân loại là `ngắn hạn` (hoặc `lưu động`) là 12 tháng hoặc một kỳ hoạt động bình thường của doanh nghiệp, tùy theo thời gian nào dài hơn.

Kiểm toán nội bộ (Internal Audit) được thực hiện bởi bộ phận kiểm toán thuộc chính doanh nghiệp, nhằm đánh giá và cải thiện hiệu quả hoạt động, kiểm soát nội bộ và quản lý rủi ro. Kiểm toán độc lập do bên thứ ba thực hiện, kiểm toán nhà nước do cơ quan nhà nước thực hiện.

Khi mua chịu hàng tồn kho, Tài sản (Hàng tồn kho) tăng lên và đồng thời Nợ phải trả (Phải trả người bán) cũng tăng lên, để duy trì sự cân bằng của phương trình kế toán. Vốn chủ sở hữu không bị ảnh hưởng trực tiếp trong giao dịch này.

Các khoản phải trả người bán là nghĩa vụ hiện tại của doanh nghiệp phải thanh toán cho người bán hàng hóa hoặc dịch vụ đã mua chịu, do đó được ghi nhận là Nợ phải trả. Các lựa chọn khác thuộc Vốn chủ sở hữu (Vốn góp, Lợi nhuận giữ lại) hoặc Tài sản (Tiền mặt).

Lợi nhuận gộp (Gross Profit) là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh cốt lõi, được tính bằng cách lấy Doanh thu thuần trừ đi Giá vốn hàng bán. Các lựa chọn khác tính các loại lợi nhuận khác nhau (lợi nhuận thuần từ HĐKD, lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận sau thuế).

Hệ số thanh toán nhanh (Quick Ratio) là một chỉ số thanh khoản chặt chẽ hơn hệ số thanh toán hiện hành, loại trừ Hàng tồn kho ra khỏi tử số (Tài sản ngắn hạn) vì hàng tồn kho có tính thanh khoản thấp hơn và có thể mất nhiều thời gian để chuyển đổi thành tiền mặt. Tử số chỉ bao gồm Tiền mặt, Các khoản tương đương tiền, Đầu tư tài chính ngắn hạn và Các khoản phải thu ngắn hạn.

FIFO (First-In, First-Out) giả định rằng hàng tồn kho mua vào trước (nhập trước) sẽ được xuất bán trước. Điều này có nghĩa là giá vốn hàng bán sẽ phản ánh chi phí của các lô hàng cũ hơn, và hàng tồn kho cuối kỳ sẽ bao gồm các lô hàng mới hơn.

Hệ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) là chỉ số thanh khoản đo lường khả năng doanh nghiệp sử dụng tài sản ngắn hạn để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn. Hệ số này được tính bằng cách chia Tài sản ngắn hạn cho Nợ ngắn hạn.

Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp là chi phí hoạt động, được ghi nhận riêng biệt trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, KHÔNG phải là chi phí cấu thành giá vốn hàng bán. Giá vốn hàng bán chỉ bao gồm các chi phí liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ.

Phát hành cổ phiếu thường (Issuing common stock) là hình thức huy động vốn từ chủ sở hữu, làm tăng vốn góp chủ sở hữu và do đó tăng vốn chủ sở hữu. Các lựa chọn khác không làm tăng vốn chủ sở hữu trực tiếp (mua hàng tồn kho tăng tài sản và nợ, thanh toán nợ vay giảm tài sản và nợ, mua TSCĐ giảm tiền và tăng TSCĐ, không ảnh hưởng vốn chủ).

Nguyên tắc cơ sở dồn tích (Accrual basis) quy định doanh thu và chi phí được ghi nhận khi chúng phát sinh, không phụ thuộc vào dòng tiền. Các nguyên tắc khác không liên quan trực tiếp đến thời điểm ghi nhận giao dịch.

Trong môi trường lạm phát, giá cả hàng hóa tăng lên. LIFO (Last-In, First-Out) ghi nhận giá vốn hàng bán theo chi phí của lô hàng nhập sau (mới nhất, giá cao hơn), do đó giá vốn hàng bán cao hơn, lợi nhuận thấp hơn, nhưng phản ánh chi phí hiện tại và lợi nhuận sát với thực tế hơn, giúp giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong ngắn hạn.

Ngay cả khi bán hàng trả chậm, doanh thu vẫn được ghi nhận theo nguyên tắc cơ sở dồn tích, tức là khi hàng hóa đã được giao cho khách hàng và quyền kiểm soát hàng hóa đã chuyển giao, không phụ thuộc vào thời điểm thanh toán tiền. Khoản tiền chưa thu được ghi nhận là khoản phải thu khách hàng.

Hoạt động đầu tư (Investing Activities) liên quan đến việc mua sắm và thanh lý tài sản dài hạn, các khoản đầu tư tài chính. Mua sắm tài sản cố định là một hoạt động đầu tư. Các lựa chọn khác thuộc hoạt động kinh doanh (trả lương, bán hàng) hoặc hoạt động tài chính (vay ngân hàng).

Báo cáo quản trị nội bộ không phải là một báo cáo tài chính theo khuôn mẫu chung được công bố ra bên ngoài. Báo cáo tài chính theo khuôn mẫu chung (theo VAS hoặc IFRS) thường bao gồm Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu, cùng với Thuyết minh báo cáo tài chính.

Phương pháp đường thẳng (Straight-line method) phân bổ một lượng khấu hao bằng nhau cho mỗi kỳ kế toán trong suốt thời gian sử dụng của tài sản. Các phương pháp khác có cách phân bổ khấu hao khác nhau, không đều đặn.

Bảng cân đối thử (Trial Balance) là bảng tổng hợp số dư của tất cả các tài khoản sau khi đã ghi nhận các bút toán. Mục đích chính là kiểm tra tính cân bằng (Tổng Nợ = Tổng Có) và phát hiện sai sót số học trước khi lập báo cáo tài chính chính thức.

Nguyên tắc nhất quán (Consistency) yêu cầu doanh nghiệp phải duy trì và áp dụng nhất quán các phương pháp kế toán đã lựa chọn (ví dụ: phương pháp khấu hao, phương pháp tính giá hàng tồn kho) qua các kỳ kế toán để đảm bảo tính so sánh được của thông tin tài chính theo thời gian. Nếu có thay đổi phương pháp, phải thuyết minh rõ lý do và ảnh hưởng.

Phương trình kế toán cơ bản là Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu, thể hiện rằng tài sản của doanh nghiệp được hình thành từ nguồn vốn vay (Nợ phải trả) và vốn của chủ sở hữu (Vốn chủ sở hữu).

Dự phòng phải thu khó đòi được lập ra để ước tính và ghi nhận trước chi phí cho các khoản nợ phải thu có khả năng không thu hồi được. Mục đích chính là phản ánh giá trị thuần có thể thực hiện được (Net Realizable Value) của các khoản phải thu trên Bảng cân đối kế toán, tức là giá trị thực tế có thể thu về.

Kế toán tài chính tuân thủ các chuẩn mực kế toán (GAAP/IFRS) để đảm bảo tính so sánh và tin cậy của báo cáo cho đối tượng bên ngoài. Kế toán quản trị linh hoạt hơn, không bị ràng buộc bởi chuẩn mực, phục vụ nhu cầu quản lý nội bộ.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement) tập trung vào việc theo dõi và trình bày các dòng tiền vào và ra của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán, phân loại theo hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính.

Phương pháp đích danh (Specific Identification) phù hợp với hàng tồn kho có tính đặc thù cao, dễ dàng nhận biết và theo dõi riêng từng lô hàng, ví dụ như ô tô, bất động sản, tác phẩm nghệ thuật. FIFO, LIFO và bình quân gia quyền phù hợp hơn với hàng hóa thông thường, số lượng lớn.