Đề 6 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Bảo mật an ninh mạng

Phân tích nhật ký hệ thống sau sự cố là một biện pháp phản ứng sau khi sự cố đã xảy ra, không phải là biện pháp chủ động ngăn chặn sự cố từ đầu. Các lựa chọn khác (tường lửa, IDS, phần mềm diệt virus) đều là các biện pháp chủ động phòng thủ.

`Zero-day vulnerability` là lỗ hổng bảo mật mà nhà sản xuất phần mềm chưa biết đến hoặc chưa có bản vá, khiến hệ thống dễ bị tấn công vì không có biện pháp phòng ngừa sẵn có.

Nguyên tắc `least privilege` (đặc quyền tối thiểu) là một nguyên tắc cơ bản trong an ninh thông tin, quy định rằng người dùng và ứng dụng chỉ nên được cấp quyền truy cập tối thiểu cần thiết để thực hiện nhiệm vụ của họ, nhằm hạn chế thiệt hại nếu tài khoản bị xâm phạm.

Kiểm thử xâm nhập (penetration testing) là một phương pháp chủ động đánh giá an ninh hệ thống bằng cách giả lập các cuộc tấn công từ bên ngoài hoặc bên trong. Mục đích là để xác định các lỗ hổng bảo mật và điểm yếu của hệ thống trước khi bị khai thác bởi kẻ tấn công thực sự.

Mã hóa dữ liệu chuyển đổi dữ liệu thành dạng không thể đọc được (ciphertext) trước khi truyền đi, và chỉ người nhận có khóa giải mã mới có thể khôi phục lại dữ liệu gốc (plaintext). Điều này bảo vệ dữ liệu khỏi bị đánh cắp hoặc đọc trái phép trong quá trình truyền tải.

Ransomware là loại malware nguy hiểm mã hóa các tập tin hoặc toàn bộ hệ thống của nạn nhân, sau đó yêu cầu nạn nhân trả tiền chuộc (thường bằng tiền điện tử) để nhận lại khóa giải mã và khôi phục dữ liệu.

Tấn công Brute-force cố gắng đoán mật khẩu bằng cách thử tất cả các tổ hợp có thể. Sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản không giúp ngăn chặn mà còn làm tăng nguy cơ bị xâm nhập nhiều tài khoản nếu một mật khẩu bị lộ. Các biện pháp khác (mật khẩu mạnh, MFA, giới hạn đăng nhập sai) đều giúp giảm thiểu rủi ro tấn công Brute-force.

Kế hoạch ứng phó sự cố an ninh mạng tập trung vào quy trình xử lý sự cố khi chúng xảy ra, bao gồm các giai đoạn như xác định, phản ứng, khắc phục và khôi phục. Việc liên tục mua sắm phần mềm mới là quan trọng nhưng không phải là thành phần cốt lõi của kế hoạch ứng phó sự cố.

Tường lửa hoạt động như một rào chắn giữa mạng nội bộ và mạng bên ngoài (ví dụ: Internet), kiểm tra lưu lượng mạng dựa trên các quy tắc được cấu hình và chặn các kết nối hoặc gói tin không mong muốn, giúp bảo vệ mạng khỏi các mối đe dọa từ bên ngoài.

Công cụ quét lỗ hổng bảo mật được thiết kế để tự động tìm kiếm và xác định các lỗ hổng bảo mật tiềm ẩn trong hệ thống, ứng dụng hoặc mạng, giúp tổ chức đánh giá rủi ro và vá lỗi kịp thời.

Mã hóa đối xứng sử dụng một khóa bí mật duy nhất (khóa chung) cho cả quá trình mã hóa và giải mã. Điều này khác với mã hóa bất đối xứng sử dụng cặp khóa công khai và khóa bí mật riêng biệt.

Tam giác CIA là mô hình nền tảng của an ninh thông tin, bao gồm ba nguyên tắc chính: Tính Bảo mật, Tính Toàn vẹn và Tính Khả dụng. Tính Tiện lợi không phải là một phần của Tam giác CIA.

Kỹ nghệ xã hội (social engineering) là hình thức tấn công dựa trên việc thao túng tâm lý con người để khiến họ thực hiện hành động hoặc tiết lộ thông tin nhạy cảm, thay vì khai thác trực tiếp các lỗ hổng kỹ thuật.

Việc thay đổi tất cả mật khẩu ngay lập tức có thể làm mất bằng chứng quan trọng cần thiết cho quá trình điều tra sự cố. Nên ưu tiên cách ly hệ thống, thu thập bằng chứng và thông báo cho bộ phận chuyên trách trước khi thực hiện các biện pháp khắc phục khác.

Sâu máy tính (worm) là loại malware có khả năng tự nhân bản và lây lan sang các máy tính khác trong mạng mà không cần sự can thiệp của người dùng, thường gây ra các vấn đề về hiệu suất và tắc nghẽn mạng.

SPF (Sender Policy Framework), DKIM (DomainKeys Identified Mail) và DMARC (Domain-based Message Authentication, Reporting & Conformance) là các giao thức xác thực email giúp xác minh nguồn gốc của email và phát hiện email giả mạo, từ đó chống lại các tấn công phishing và giả mạo email.

Tấn công XSS (Cross-Site Scripting) khai thác lỗ hổng trong ứng dụng web cho phép kẻ tấn công chèn mã script độc hại vào nội dung trang web. Khi người dùng truy cập trang web, mã script này sẽ được thực thi trên trình duyệt của họ, gây ra các hành động không mong muốn.

Các bản cập nhật phần mềm và hệ điều hành thường bao gồm các bản vá lỗi bảo mật, giúp khắc phục các lỗ hổng đã được phát hiện và ngăn chặn kẻ tấn công khai thác chúng để xâm nhập hệ thống.

VPN tạo ra một kết nối an toàn và mã hóa giữa thiết bị của người dùng và một máy chủ VPN, giúp ẩn địa chỉ IP thực và bảo vệ dữ liệu truyền tải khỏi bị chặn hoặc theo dõi.

IDS (Hệ thống phát hiện xâm nhập) chủ yếu giám sát và phát hiện các hoạt động xâm nhập hoặc bất thường, sau đó cảnh báo cho quản trị viên. IPS (Hệ thống ngăn chặn xâm nhập) tiến xa hơn bằng cách tự động phản ứng lại các mối đe dọa, ví dụ như chặn lưu lượng độc hại hoặc ngắt kết nối.

Mục tiêu của bảo mật dữ liệu là đảm bảo tính toàn vẹn, tính khả dụng và tính bảo mật (CIA triad). Tối đa hóa tốc độ truy cập dữ liệu cho mọi người dùng không phải là mục tiêu chính, và đôi khi có thể mâu thuẫn với các mục tiêu bảo mật khác (ví dụ: hạn chế truy cập để bảo mật dữ liệu).

Mặc dù công nghệ và hệ thống mạng phức tạp đóng vai trò quan trọng, nhưng lỗi của con người (ví dụ: mật khẩu yếu, click vào liên kết phishing, cấu hình sai) thường là nguyên nhân chính dẫn đến các sự cố an ninh mạng. Con người thường là mắt xích yếu nhất trong chuỗi bảo mật.

`Sandbox` là một môi trường ảo hóa cách ly, cho phép người dùng chạy và phân tích các tập tin hoặc ứng dụng có thể chứa mã độc mà không gây ảnh hưởng đến hệ thống chính. Điều này giúp phát hiện và ngăn chặn các mối đe dọa tiềm ẩn.

Mục tiêu cốt lõi của an ninh mạng xoay quanh bộ ba CIA: Tính Bảo mật (Confidentiality - Ngăn chặn truy cập trái phép), Tính Toàn vẹn (Integrity - Duy trì dữ liệu chính xác và đầy đủ), và Tính Khả dụng (Availability - Đảm bảo hệ thống và dữ liệu luôn sẵn sàng khi cần).

Sử dụng mật khẩu Wi-Fi mạnh và giao thức mã hóa WPA3 (hoặc WPA2 nếu WPA3 không khả dụng) là biện pháp quan trọng nhất để ngăn chặn truy cập trái phép vào mạng Wi-Fi gia đình. Các biện pháp khác cũng có ích nhưng không quan trọng bằng.

Tấn công Phishing là hình thức tấn công sử dụng email, tin nhắn giả mạo hoặc website giả mạo để lừa người dùng cung cấp thông tin nhạy cảm như mật khẩu, thông tin thẻ tín dụng, v.v.

Tấn công SQL Injection xảy ra khi kẻ tấn công chèn mã SQL độc hại vào các truy vấn cơ sở dữ liệu thông qua các trường nhập liệu của ứng dụng web. Lỗ hổng này thường xuất phát từ việc ứng dụng web không kiểm tra và xử lý đầu vào người dùng một cách an toàn.

Tấn công DDoS (Từ chối dịch vụ phân tán) sử dụng một mạng lưới máy tính bị nhiễm mã độc (botnet) để tạo ra lượng lớn lưu lượng truy cập giả mạo, làm quá tải hệ thống mục tiêu và gây ra tình trạng từ chối dịch vụ cho người dùng hợp pháp.

Mật khẩu mạnh cần có độ dài đủ, tính phức tạp cao (kết hợp nhiều loại ký tự) và tính ngẫu nhiên để khó bị đoán hoặc bẻ khóa bằng các phương pháp tấn công như brute-force hoặc dictionary attack.

Xác thực đa yếu tố (MFA) yêu cầu người dùng cung cấp nhiều hơn một loại thông tin xác thực (ví dụ: mật khẩu và mã OTP từ điện thoại) để chứng minh danh tính, làm tăng đáng kể độ khó khăn cho kẻ tấn công ngay cả khi mật khẩu bị lộ.