Đề 6 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Bệnh lý học

Bệnh lý học là ngành khoa học y học nghiên cứu về bản chất của bệnh, bao gồm nguyên nhân, cơ chế sinh bệnh, sự phát triển và hậu quả của bệnh trên cơ thể sống.

CEA là một dấu ấn ung thư thường được sử dụng để theo dõi tiến triển và tái phát của ung thư đại trực tràng. Nó cũng có thể tăng trong một số loại ung thư khác, nhưng ít đặc hiệu hơn cho ung thư đại trực tràng. PSA (Prostate-specific antigen) được sử dụng cho ung thư tuyến tiền liệt.

Dị sản là sự thay thế có thể đảo ngược của một loại tế bào trưởng thành này bằng một loại tế bào trưởng thành khác. Đây là một dạng thích nghi của tế bào để đối phó với stress hoặc kích thích kéo dài. Các đáp án khác mô tả tăng sản (hyperplasia), teo sản (atrophy) hoặc loạn sản (dysplasia).

Bệnh gút là một bệnh khớp do sự tích tụ tinh thể urat mononatri trong khớp và các mô xung quanh, gây ra phản ứng viêm và đau khớp cấp tính. Canxi pyrophosphate liên quan đến bệnh giả gút (pseudogout).

Ung thư biểu mô tuyến là loại ung thư phổi phổ biến nhất, đặc biệt ở những người không hút thuốc hoặc hút thuốc lá nhẹ. Các loại khác như ung thư biểu mô tế bào vảy và tế bào nhỏ cũng phổ biến, nhưng ít hơn so với ung thư biểu mô tuyến.

Di căn là quá trình lan tràn của tế bào ung thư từ vị trí khối u ban đầu đến các cơ quan hoặc mô khác trong cơ thể, tạo thành các khối u thứ phát. Đây là một đặc điểm quan trọng của ung thư ác tính, phân biệt với u lành tính.

Đái tháo đường type 1 là một bệnh tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào beta của tuyến tụy, dẫn đến thiếu insulin tuyệt đối. Đái tháo đường type 2 chủ yếu liên quan đến kháng insulin.

U hắc tố (melanoma) là một loại ung thư ác tính phát sinh từ tế bào hắc tố, các tế bào sản xuất melanin trong da. Các loại ung thư da khác như ung thư biểu mô tế bào đáy và tế bào vảy phát sinh từ các tế bào biểu bì khác.

Thoái hóa tế bào, ở mức độ nhẹ, thường có thể hồi phục khi tác nhân gây hại được loại bỏ. Hoại tử và apoptosis là các hình thức chết tế bào không hồi phục. Hoại tử đông và hoại tử lỏng là các dạng cụ thể của hoại tử.

Xét nghiệm Pap smear là một phương pháp sàng lọc ung thư cổ tử cung bằng cách lấy tế bào từ cổ tử cung và kiểm tra dưới kính hiển vi để phát hiện các tế bào tiền ung thư hoặc ung thư.

Bệnh bạch cầu lympho cấp tính (ALL) là một loại ung thư máu đặc trưng bởi sự tăng sinh không kiểm soát của các bạch cầu lympho bào non (lymphoblast) trong tủy xương và máu. Bệnh bạch cầu dòng tủy liên quan đến sự tăng sinh của bạch cầu hạt và các dòng tủy khác.

Bệnh thần kinh ngoại biên là một biến chứng phổ biến của đái tháo đường mạn tính do tổn thương mạch máu nhỏ và thần kinh do tăng đường huyết kéo dài. Các biến chứng khác của đái tháo đường bao gồm bệnh võng mạc, bệnh thận và bệnh tim mạch.

Bệnh xơ nang là một bệnh di truyền do đột biến gen CFTR, mã hóa cho kênh clorua (cystic fibrosis transmembrane conductance regulator). Rối loạn chức năng kênh clorua dẫn đến sản xuất chất nhầy đặc và dính ở nhiều cơ quan, đặc biệt là phổi và tuyến tụy.

Sinh thiết và giải phẫu bệnh là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định ung thư. Bằng cách lấy mẫu mô nghi ngờ và kiểm tra dưới kính hiển vi, bác sĩ giải phẫu bệnh có thể xác định bản chất tế bào, mức độ ác tính và các đặc điểm khác của khối u.

Hoại tử lỏng là loại hoại tử thường gặp trong nhồi máu não do sự tiêu hủy mô não bởi các enzyme ly giải và sự xâm nhập của tế bào viêm, tạo thành một khối dịch lỏng. Hoại tử đông phổ biến hơn ở các cơ quan đặc như tim và thận.

Phù trong viêm là do sự kết hợp của tăng áp lực thủy tĩnh (do tăng lưu lượng máu đến vùng viêm), giảm áp lực keo huyết tương (do protein huyết tương thoát ra ngoài mạch máu) và tăng tính thấm thành mạch (do các chất trung gian hóa học gây viêm).

Bệnh Parkinson là một bệnh thoái hóa thần kinh đặc trưng bởi sự thoái hóa của các tế bào thần kinh sản xuất dopamine trong chất đen (substantia nigra) của não. Sự thiếu hụt dopamine gây ra các triệu chứng vận động đặc trưng của bệnh như run, cứng đờ, chậm vận động và mất thăng bằng.

Thoái hóa điểm vàng là một bệnh lý mắt ảnh hưởng đến điểm vàng, vùng trung tâm của võng mạc, gây suy giảm thị lực trung tâm. Điều này ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ chi tiết, đọc sách và nhận diện khuôn mặt. Thị lực ngoại vi thường được bảo tồn.

Tuổi tác cao là một yếu tố nguy cơ, không phải tuổi trẻ. Các yếu tố nguy cơ chính của xơ vữa động mạch bao gồm hút thuốc lá, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu (đặc biệt là cholesterol LDL cao), đái tháo đường, béo phì và tiền sử gia đình.

Streptococcus nhóm B là nguyên nhân vi khuẩn phổ biến nhất gây viêm màng não ở trẻ sơ sinh, thường lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở. Neisseria meningitidis và Streptococcus pneumoniae thường gặp hơn ở trẻ lớn và người lớn. Virus Herpes simplex có thể gây viêm não màng não nhưng ít phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh so với Streptococcus nhóm B.

Nhiễm Helicobacter pylori là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm loét dạ dày tá tràng. Vi khuẩn này gây tổn thương lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày và tá tràng, dẫn đến viêm và loét. Các yếu tố khác có thể góp phần nhưng ít phổ biến hơn hoặc là yếu tố làm nặng thêm tình trạng bệnh.

Xơ hóa là đặc trưng của quá trình viêm mạn tính hoặc giai đoạn sửa chữa sau viêm cấp, không phải là dấu hiệu chính của viêm cấp tính. Viêm cấp tính đặc trưng bởi 5 dấu hiệu chính: nóng, đỏ, sưng, đau và mất chức năng.

Khí phế thũng là một loại COPD đặc trưng bởi sự phá hủy thành phế nang, dẫn đến mất tính đàn hồi của phổi và tắc nghẽn đường thở. Viêm phế quản mạn tính chủ yếu liên quan đến viêm và tăng tiết chất nhầy ở phế quản. Hen phế quản là bệnh viêm đường thở có co thắt phế quản.

Hen phế quản là một bệnh viêm mạn tính đường thở đặc trưng bởi co thắt phế quản, viêm và tăng tiết chất nhầy, dẫn đến tắc nghẽn đường thở và khó thở. Phá hủy phế nang là đặc trưng của bệnh khí phế thũng. Xơ hóa phổi là một quá trình khác, có thể gặp trong nhiều bệnh phổi mạn tính.

Bệnh lao là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, không phải là bệnh tự miễn. Viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống và bệnh Crohn là các bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các mô của chính cơ thể.

Xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản là một biến chứng đe dọa tính mạng của xơ gan. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa do xơ gan dẫn đến hình thành giãn tĩnh mạch thực quản, dễ vỡ và gây chảy máu ồ ạt. Các biến chứng khác như cổ trướng, vàng da và bệnh não gan cũng nghiêm trọng nhưng xuất huyết tiêu hóa thường nguy hiểm hơn trong ngắn hạn.

Bệnh Alzheimer được đặc trưng bởi sự tích tụ của mảng amyloid-beta và đám rối нейроfibrillary (neurofibrillary tangles) chứa protein tau bị phosphoryl hóa quá mức trong não, gây tổn thương và chết tế bào thần kinh.

Thiếu máu cục bộ thận (do giảm lưu lượng máu đến thận, ví dụ trong sốc, mất nước nghiêm trọng hoặc tắc nghẽn mạch máu thận) là nguyên nhân thường gặp nhất gây suy thận cấp (AKI) trước thận. Các nguyên nhân khác bao gồm tổn thương thận trực tiếp (ví dụ do thuốc, độc tố) và tắc nghẽn đường tiết niệu sau thận.

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) thường liên quan chặt chẽ đến béo phì, hội chứng chuyển hóa, đái tháo đường type 2 và rối loạn lipid máu. Các yếu tố này góp phần vào sự tích tụ mỡ trong gan mà không phải do nguyên nhân rượu. Nghiện rượu mạn tính gây ra gan nhiễm mỡ do rượu (ALD). Viêm gan virus và bệnh tự miễn dịch gan có thể gây tổn thương gan nhưng không phải là nguyên nhân chính của NAFLD.

Viêm mạn tính đặc trưng bởi sự xâm nhập của các tế bào viêm đơn nhân, chủ yếu là đại thực bào và lympho bào. Bạch cầu đa nhân trung tính chiếm ưu thế trong viêm cấp tính. Bạch cầu ái toan liên quan đến phản ứng dị ứng và nhiễm ký sinh trùng. Tế bào mast tham gia vào giai đoạn sớm của viêm và phản ứng dị ứng.