Đề 6 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Miễn dịch

Bùng nổ hô hấp (respiratory burst) là một quá trình quan trọng trong thực bào, xảy ra khi tế bào thực bào (như bạch cầu trung tính, đại thực bào) kích hoạt quá trình trao đổi chất mạnh mẽ, tạo ra các gốc oxy hóa (ROS - Reactive Oxygen Species) và các chất diệt khuẩn khác (ví dụ: enzyme myeloperoxidase) để tiêu diệt mầm bệnh đã bị thực bào.

Tế bào lympho T (Tế bào T) được sinh ra từ tủy xương nhưng di chuyển đến tuyến ức để phát triển và trưởng thành. Tại tuyến ức, chúng trải qua quá trình chọn lọc để đảm bảo khả năng nhận diện kháng nguyên và không phản ứng với kháng nguyên `bản thân`.

Phản ứng miễn dịch thứ phát (phản ứng khi tái tiếp xúc kháng nguyên) nhanh hơn, mạnh hơn và hiệu quả hơn phản ứng sơ cấp (phản ứng khi tiếp xúc lần đầu) nhờ trí nhớ miễn dịch. Các tế bào nhớ (tế bào B nhớ và T nhớ) được tạo ra từ phản ứng sơ cấp sẽ hoạt động nhanh chóng khi gặp lại kháng nguyên, tạo ra đáp ứng mạnh mẽ hơn.

Cơ quan miễn dịch thứ phát là nơi các tế bào lympho gặp gỡ kháng nguyên và phát động đáp ứng miễn dịch đặc hiệu. Hạch bạch huyết, lách, và mô lympho liên kết niêm mạc (MALT) là các cơ quan miễn dịch thứ phát. Tuyến ức và tủy xương là cơ quan miễn dịch sơ cấp.

Hệ thống bổ thể là một hệ thống protein huyết tương, hoạt động theo nhiều cơ chế khác nhau để tiêu diệt trực tiếp mầm bệnh (ví dụ: ly giải tế bào) và tăng cường các phản ứng miễn dịch khác, bao gồm phản ứng viêm và opson hóa (tăng cường thực bào).

Ghép dị loại (xenograft), ghép tạng giữa các loài khác nhau, có nguy cơ thải ghép cao nhất do sự khác biệt di truyền lớn nhất giữa người nhận và người cho. Ghép đồng loại (allograft) giữa các cá thể cùng loài nhưng khác biệt di truyền cũng có nguy cơ thải ghép, nhưng thấp hơn so với ghép dị loại.

Kháng thể là glycoprotein, có nghĩa là chúng thuộc loại protein và có gắn thêm các gốc carbohydrate. Bản chất protein quyết định chức năng đặc hiệu của kháng thể trong miễn dịch dịch thể.

Dung nạp miễn dịch là cơ chế quan trọng giúp hệ miễn dịch không phản ứng với kháng nguyên `bản thân`, ngăn ngừa bệnh tự miễn dịch. Cơ chế chính của dung nạp miễn dịch là ức chế hoặc loại bỏ các tế bào lympho có khả năng tự phản ứng, thông qua các quá trình như chọn lọc âm tính ở tuyến ức và tủy xương, hoặc gây vô cảm tế bào lympho ngoại vi.

Histamine là một chất trung gian hóa học quan trọng được giải phóng từ tế bào mast trong phản ứng viêm. Nó gây giãn mạch và tăng tính thấm thành mạch, dẫn đến các triệu chứng viêm điển hình.

Tế bào ái toan (Eosinophil) đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại ký sinh trùng đa bào, đặc biệt là giun sán. Chúng giải phóng các chất độc hại như protein cơ bản chính (MBP) và protein cation ái toan (ECP) để tiêu diệt ký sinh trùng.

Kháng thể có nhiều chức năng quan trọng trong miễn dịch dịch thể, bao gồm trung hòa độc tố, opson hóa, và hoạt hóa bổ thể. Tuy nhiên, kháng thể **không** trực tiếp ly giải tế bào nhiễm bệnh. Chức năng ly giải tế bào nhiễm bệnh chủ yếu do tế bào T gây độc đảm nhiệm.

Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) là bệnh do virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) gây ra. HIV tấn công và phá hủy tế bào T hỗ trợ (CD4+ T cells), làm suy yếu hệ miễn dịch của cơ thể, khiến người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và ung thư.

Miễn dịch chủ động là loại miễn dịch phát triển khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tự tạo ra phản ứng miễn dịch (sản xuất kháng thể hoặc tế bào T) để đáp ứng với sự xâm nhập của kháng nguyên, có thể thông qua nhiễm trùng tự nhiên hoặc tiêm chủng.

Miễn dịch tự nhiên (bẩm sinh) là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể, bao gồm các hàng rào vật lý, hóa học và tế bào, hoạt động không đặc hiệu chống lại nhiều loại mầm bệnh. Da và niêm mạc là ví dụ về hàng rào vật lý.

Vắc-xin hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch tạo ra đáp ứng miễn dịch chủ động (tạo kháng thể và tế bào nhớ) mà không gây ra bệnh. Nhờ trí nhớ miễn dịch, cơ thể sẽ phản ứng nhanh và mạnh mẽ hơn khi gặp lại kháng nguyên tương tự trong tương lai.

Bệnh tự miễn dịch là tình trạng hệ miễn dịch bị rối loạn, mất khả năng phân biệt `bản thân` và `không phải bản thân`, dẫn đến việc tấn công nhầm vào các tế bào và mô khỏe mạnh của chính cơ thể.

Phản ứng quá mẫn loại 1, hay còn gọi là phản ứng dị ứng tức thì, được trung gian bởi kháng thể IgE. IgE gắn vào tế bào mast và basophil, khi gặp lại kháng nguyên (dị nguyên) sẽ kích hoạt tế bào này giải phóng các chất trung gian gây dị ứng.

Tế bào T gây độc tế bào (Tc) là trung tâm của đáp ứng miễn dịch tế bào. Chúng trực tiếp tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus hoặc tế bào ung thư bằng cách giải phóng các chất độc.

Phân tử MHC lớp II được biểu hiện chủ yếu trên bề mặt tế bào trình diện kháng nguyên (APC) như tế bào tua, đại thực bào và tế bào B. Chúng trình diện kháng nguyên ngoại sinh cho tế bào T hỗ trợ (Th).

Tế bào trình diện kháng nguyên (APC) là các tế bào chuyên biệt có chức năng bắt giữ, xử lý và trình diện kháng nguyên cho tế bào lympho T. Các APC chính bao gồm tế bào tua, đại thực bào và tế bào B. Tế bào T gây độc là tế bào miễn dịch effector, không phải APC.

Miễn dịch quần thể (herd immunity) xảy ra khi một tỷ lệ đủ lớn dân số được miễn dịch với một bệnh truyền nhiễm (thường thông qua tiêm chủng hoặc mắc bệnh trước đó). Điều này tạo ra một lớp bảo vệ cho những người chưa được miễn dịch, vì giảm khả năng lây lan của bệnh trong quần thể.

Trình diện chéo (cross-presentation) là một cơ chế đặc biệt cho phép tế bào trình diện kháng nguyên (thường là tế bào tua) trình diện kháng nguyên ngoại sinh (ví dụ: virus ngoại bào) qua phân tử MHC lớp I. Điều này cho phép hoạt hóa tế bào T gây độc (CD8+ T cells) để tiêu diệt tế bào bị nhiễm virus ngoại bào, mặc dù virus không trực tiếp nhiễm vào tế bào trình diện kháng nguyên.

Chọn lọc dương tính là một giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển tế bào T ở tuyến ức. Nó đảm bảo rằng chỉ những tế bào T có khả năng nhận diện phân tử MHC (cả MHC lớp I và MHC lớp II) mới được sống sót và tiếp tục phát triển. Những tế bào T không nhận diện được MHC sẽ bị loại bỏ.

IgG là loại kháng thể phổ biến nhất trong huyết thanh người trưởng thành, chiếm khoảng 75-80% tổng lượng immunoglobulin. IgG có khả năng đi qua nhau thai, cung cấp miễn dịch thụ động cho thai nhi và trẻ sơ sinh.

Cytokine là các protein tín hiệu tế bào được sản xuất bởi nhiều loại tế bào miễn dịch và không miễn dịch. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa các hoạt động của hệ miễn dịch, bao gồm tăng sinh, biệt hóa, hoạt hóa và ức chế tế bào miễn dịch, cũng như điều hòa phản ứng viêm và các quá trình miễn dịch khác.

Liệu pháp ức chế miễn dịch được sử dụng để giảm hoạt động quá mức của hệ miễn dịch trong các tình huống như thải ghép tạng, bệnh tự miễn và dị ứng nghiêm trọng. Mục tiêu của nó là **ức chế**, không phải tăng cường, đáp ứng miễn dịch. Tăng cường đáp ứng miễn dịch chống ung thư là mục tiêu của liệu pháp miễn dịch ung thư, không phải liệu pháp ức chế miễn dịch.

Thụ thể nhận diện kháng nguyên trên tế bào B (BCR - B cell receptor) thực chất là immunoglobulin màng (mIg), thường là IgM hoặc IgD, gắn trên bề mặt tế bào B. BCR cho phép tế bào B nhận diện kháng nguyên đặc hiệu.

Leukotriene là một nhóm chất trung gian hóa học được giải phóng trong phản ứng dị ứng, đặc biệt là phản ứng quá mẫn loại 1. Leukotriene gây co thắt phế quản mạnh mẽ, tăng tiết chất nhầy và tăng tính thấm thành mạch, đóng vai trò quan trọng trong các triệu chứng của hen suyễn và các bệnh dị ứng đường hô hấp khác.

Đáp ứng miễn dịch đặc hiệu (miễn dịch thu được) là đáp ứng có tính đặc hiệu cao với từng loại kháng nguyên cụ thể và có khả năng tạo trí nhớ miễn dịch. Đáp ứng kháng thể và đáp ứng miễn dịch tế bào là các thành phần của miễn dịch đặc hiệu. Phản ứng viêm, thực bào và hàng rào da niêm mạc là thành phần của miễn dịch không đặc hiệu (miễn dịch tự nhiên).

Interferon là một nhóm cytokine quan trọng, đặc biệt trong việc chống lại nhiễm virus. Interferon can thiệp vào sự nhân lên của virus trong tế bào và kích hoạt các tế bào miễn dịch khác để chống lại virus.