Đề 6 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Ô nhiễm môi trường

Phân loại rác tại nguồn và tái chế là biện pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu lượng rác thải sinh hoạt cần xử lý cuối cùng (đốt hoặc chôn lấp), đồng thời tận dụng tài nguyên từ rác thải. Các biện pháp khác (đốt, chôn lấp, điện rác) vẫn là các hình thức xử lý rác thải sau khi đã phát sinh.

Tăng cường xây dựng đường cao tốc và cầu vượt có thể giảm ùn tắc giao thông cục bộ, nhưng về lâu dài có thể khuyến khích sử dụng xe cá nhân nhiều hơn, dẫn đến tăng tổng lượng khí thải. Các biện pháp khác đều trực tiếp hoặc gián tiếp giảm thiểu ô nhiễm không khí từ giao thông.

Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng tái tạo sạch, không phát thải khí nhà kính hoặc các chất ô nhiễm không khí trong quá trình sản xuất điện. Năng lượng hạt nhân có rủi ro về sự cố và chất thải phóng xạ. Năng lượng hóa thạch gây ô nhiễm không khí và phát thải CO2. Thủy điện có thể gây tác động đến hệ sinh thái sông ngòi.

Tràn dầu gây ô nhiễm trực tiếp và nghiêm trọng nhất cho hệ sinh thái ven bờ và sinh vật đáy (sinh vật sống ở đáy biển), vì dầu thường tập trung và lắng đọng ở khu vực này, gây ngộ độc, suy giảm sinh sản và phá hủy môi trường sống của các loài sinh vật.

AQI (Air Quality Index) là chỉ số chất lượng không khí, được sử dụng để thông báo mức độ ô nhiễm không khí và cảnh báo về sức khỏe liên quan đến ô nhiễm không khí cho cộng đồng.

Trong các đô thị, giao thông đường bộ (xe cộ) là nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn phổ biến và thường xuyên nhất, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và sức khỏe của người dân.

Hiệu ứng nhà kính là hiện tượng khí quyển Trái Đất giữ nhiệt từ Mặt Trời, làm cho nhiệt độ bề mặt Trái Đất tăng lên. Các khí nhà kính như CO2, CH4, N2O, HFCs, PFCs, SF6 đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.

Vi nhựa là các hạt nhựa nhỏ li ti (< 5mm), chúng dễ dàng bị sinh vật biển và các loài động vật khác nuốt phải, xâm nhập vào chuỗi thức ăn và có thể tích tụ trong cơ thể sinh vật, gây hại cho sức khỏe và môi trường.

CFCs là các hợp chất hóa học được sử dụng rộng rãi làm chất làm lạnh trong tủ lạnh, điều hòa không khí và bình xịt aerosol. Chúng là nguyên nhân chính gây suy giảm tầng ozon khi phát thải vào khí quyển.

Mưa axit chủ yếu do ô nhiễm không khí (khí SO2, NOx) gây ra, không phải trực tiếp từ ô nhiễm đất. Ô nhiễm đất gây ra các hậu quả như suy giảm đa dạng sinh học đất, ô nhiễm nước ngầm do chất ô nhiễm ngấm xuống, và giảm năng suất cây trồng do đất bị suy thoái.

Phú dưỡng hóa là hiện tượng ao hồ bị dư thừa chất dinh dưỡng (chủ yếu là nitơ và phốt pho), dẫn đến tảo và thực vật thủy sinh phát triển quá mức, gây thiếu oxy và suy thoái hệ sinh thái nước. Nước thải công nghiệp chứa kim loại nặng gây ô nhiễm độc hại, nhưng không trực tiếp gây phú dưỡng hóa bằng chất dinh dưỡng.

Ô nhiễm tiếng ồn tác động trực tiếp đến hệ thần kinh, gây căng thẳng, mất ngủ, suy giảm thính lực, và các vấn đề tâm lý khác. Mặc dù có thể gián tiếp ảnh hưởng đến các hệ cơ quan khác, nhưng hệ thần kinh là hệ chịu tác động trực tiếp và rõ rệt nhất.

Ở khu vực nông thôn, hoạt động nông nghiệp sử dụng nhiều thuốc trừ sâu và phân bón hóa học. Khi mưa, các chất này dễ dàng bị rửa trôi xuống sông, hồ, kênh, rạch, gây ô nhiễm nguồn nước mặt.

Nguyên tắc `3R` (Reduce, Reuse, Recycle) là một chiến lược quản lý chất thải rắn hiệu quả, tập trung vào giảm thiểu lượng rác thải tạo ra, tái sử dụng vật phẩm khi có thể, và tái chế vật liệu để tạo ra sản phẩm mới.

Nước biển dâng do biến đổi khí hậu có thể gây ngập lụt các khu vực ven biển, làm tràn lan các chất ô nhiễm từ đất, bãi rác, khu công nghiệp... vào môi trường, làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm.

Sa mạc hóa là quá trình suy thoái đất ở các vùng khô hạn, bán khô hạn và cận khô hạn, dẫn đến đất mất khả năng sản xuất nông nghiệp và trở nên giống sa mạc. Nguyên nhân chủ yếu do biến đổi khí hậu và hoạt động của con người (chặt phá rừng, chăn thả quá mức, canh tác không bền vững).

Tái chế chai nhựa và giấy vụn là hành động thiết thực giúp giảm lượng rác thải ra môi trường, tiết kiệm tài nguyên và năng lượng. Các hành động khác đều gây hại hoặc không có lợi cho môi trường.

Ô nhiễm không khí, đặc biệt là các chất ô nhiễm dạng hạt (PM2.5, PM10), khí độc (SO2, NOx, Ozone), có thể gây kích ứng và tổn thương đường hô hấp, dẫn đến các bệnh như hen suyễn, viêm phế quản, viêm phổi và các bệnh tim mạch.

Vết chân sinh thái là một chỉ số đo lường nhu cầu sử dụng tài nguyên thiên nhiên (đất, nước, năng lượng...) của một cá nhân, cộng đồng, hoặc quốc gia so với khả năng tái tạo và cung cấp tài nguyên của Trái Đất. Nó thể hiện áp lực của con người lên hệ sinh thái.

Các loại ô nhiễm môi trường chính bao gồm ô nhiễm không khí, nước, đất, tiếng ồn, ánh sáng, và rác thải. `Ô nhiễm thời tiết` không được coi là một loại ô nhiễm môi trường trong các phân loại chính thức.

Ô nhiễm ánh sáng chủ yếu do việc sử dụng ánh sáng nhân tạo quá mức và không hiệu quả, đặc biệt là trong các khu đô thị. Chiếu sáng đường phố, quảng cáo, tòa nhà... quá mức cần thiết và không có biện pháp che chắn gây lãng phí năng lượng và ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên.

Nước thải từ các nhà máy dệt nhuộm thường chứa nhiều kim loại nặng (như chì, crom, cadimi) và phẩm màu hóa học độc hại, gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước.

Lưu huỳnh đioxit (SO2) và nitơ oxit (NOx) là các khí thải chính từ hoạt động công nghiệp và giao thông, khi kết hợp với hơi nước trong khí quyển sẽ tạo thành axit sulfuric và axit nitric, gây ra mưa axit.

Áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn tập trung vào việc thay đổi quy trình sản xuất để giảm thiểu chất thải và ô nhiễm ngay từ đầu, tức là `phòng ngừa`. Các biện pháp còn lại (xử lý nước thải, trồng rừng, nạo vét) chủ yếu là `khắc phục` hoặc cải thiện tình trạng môi trường đã bị ô nhiễm.

Sử dụng đồ nhựa dùng một lần (như ống hút, cốc, bát, đĩa nhựa dùng một lần) trực tiếp làm tăng lượng rác thải nhựa ra môi trường. Các biện pháp còn lại đều góp phần giảm thiểu ô nhiễm nhựa.

Túi nilon (nhựa) là loại rác thải khó phân hủy sinh học nhất, có thể tồn tại hàng trăm năm trong môi trường. Vỏ trái cây, giấy báo và vải cotton là các vật liệu hữu cơ, có khả năng phân hủy nhanh hơn nhiều.

Ô nhiễm môi trường được định nghĩa là sự biến đổi các thành phần môi trường do hoạt động của con người hoặc tự nhiên, vượt quá tiêu chuẩn cho phép, gây tác động tiêu cực đến môi trường sống, sức khỏe con người và sinh vật.

Kinh tế tuần hoàn hướng tới việc tận dụng tối đa giá trị của vật liệu và sản phẩm, kéo dài vòng đời sử dụng, giảm thiểu chất thải và khai thác tài nguyên mới. Tái sử dụng phế liệu xây dựng là một ví dụ điển hình, biến chất thải thành nguồn tài nguyên.

Hiện tượng `thủy triều đỏ` xảy ra do sự bùng phát quá mức của một số loài tảo biển (thường là tảo dinoflagellate). Chúng tạo ra độc tố và làm thay đổi màu nước, gây hại cho sinh vật biển và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Nghị định thư Montreal (năm 1987) là một hiệp ước quốc tế được thiết kế để bảo vệ tầng ozon bằng cách loại bỏ dần việc sản xuất và tiêu thụ các chất làm suy giảm tầng ozon (ODS), như CFCs.