Đề 6 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tài chính tiền tệ

Đường кривая Phillips ngắn hạn thể hiện mối quan hệ nghịch biến giữa lạm phát và thất nghiệp, với kỳ vọng lạm phát là yếu tố cố định. Khi kỳ vọng lạm phát tăng lên, đường кривая Phillips ngắn hạn sẽ dịch chuyển lên trên (sang phải), nghĩa là với mỗi mức thất nghiệp, lạm phát sẽ cao hơn.

Khi có dòng vốn chảy ra lớn, nhu cầu về đồng nội tệ giảm xuống, gây áp lực giảm giá đồng tiền. Để duy trì tỷ giá hối đoái cố định, ngân hàng trung ương phải bán dự trữ ngoại hối để mua vào đồng nội tệ. Nếu dòng vốn chảy ra quá lớn và kéo dài, dự trữ ngoại hối có thể cạn kiệt và chế độ tỷ giá cố định có thể không bền vững.

Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay tiền. Khi ngân hàng trung ương tăng lãi suất chiết khấu, chi phí vốn của các ngân hàng thương mại tăng lên, dẫn đến lãi suất cho vay của họ cho khách hàng cũng có xu hướng tăng lên.

Hệ thống ngân hàng hiện đại thường được xây dựng trên ba trụ cột chính: Ngân hàng trung ương (điều hành chính sách tiền tệ), Ngân hàng thương mại (cung cấp dịch vụ tài chính trực tiếp cho công chúng và doanh nghiệp), và Các tổ chức tài chính phi ngân hàng (bổ sung các dịch vụ tài chính đa dạng). Thị trường chứng khoán là một bộ phận quan trọng của hệ thống tài chính, nhưng không phải là trụ cột trực tiếp của hệ thống *ngân hàng*.

Tài khoản vãng lai trong cán cân thanh toán quốc tế ghi lại các giao dịch liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, thu nhập từ đầu tư và lao động, cũng như các khoản chuyển giao vãng lai (ví dụ: viện trợ không hoàn lại).

Lý thuyết Số lượng tiền tệ (Quantity theory of money), đặc biệt là phiên bản hiện đại của Milton Friedman, cho rằng lạm phát về cơ bản là một hiện tượng tiền tệ, gây ra bởi sự tăng trưởng quá mức của cung tiền so với tăng trưởng sản lượng kinh tế.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá hối đoái thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng (ví dụ: tăng chi tiêu chính phủ) sẽ làm tăng lãi suất trong nước. Do vốn di chuyển hoàn hảo, lãi suất trong nước không thể cao hơn lãi suất thế giới, dẫn đến dòng vốn chảy vào và đồng nội tệ tăng giá. Sự tăng giá đồng nội tệ làm giảm tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu, triệt tiêu tác động kích thích sản lượng của chính sách tài khóa. Do đó, sản lượng không đổi, nhưng tỷ giá hối đoái tăng.

Ngân hàng thương mại tạo ra tiền thông qua hoạt động cho vay. Khi ngân hàng cho vay, họ tạo ra tiền gửi mới trong tài khoản của người vay, làm tăng cung tiền trong nền kinh tế.

Chính sách tiền tệ mở rộng nhằm tăng cung tiền và kích thích kinh tế. Giảm lãi suất chiết khấu (lãi suất ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay) sẽ khuyến khích các ngân hàng vay nhiều hơn, từ đó tăng cung tiền.

Trong hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi hoàn toàn, tỷ giá hối đoái được xác định bởi lực lượng cung và cầu ngoại tệ trên thị trường ngoại hối, mà không có sự can thiệp trực tiếp từ ngân hàng trung ương hoặc chính phủ.

Đường IS (Investment-Saving) trong mô hình IS-LM biểu diễn tập hợp các kết hợp giữa lãi suất và sản lượng mà thị trường hàng hóa và dịch vụ cân bằng (tổng sản xuất bằng tổng chi tiêu).

Mục tiêu chính của chính sách tiền tệ thường là ổn định giá cả (kiểm soát lạm phát) và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững. Các mục tiêu khác có thể quan trọng nhưng không phải là mục tiêu cốt lõi của chính sách tiền tệ.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một chỉ số kinh tế quan trọng, được sử dụng để đo lường sự thay đổi trong mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng theo thời gian, từ đó phản ánh mức độ lạm phát hoặc giảm phát của nền kinh tế.

Giá trái phiếu và lãi suất thị trường có mối quan hệ nghịch biến. Khi lãi suất thị trường tăng lên, các trái phiếu mới phát hành sẽ có lợi suất cao hơn. Để cạnh tranh, giá của các trái phiếu đã phát hành (với lợi suất cố định thấp hơn) phải giảm xuống để lợi suất tương đối của chúng tăng lên, trở nên hấp dẫn hơn so với trái phiếu mới.

Hợp đồng tương lai (futures contract) là một thỏa thuận pháp lý ràng buộc giữa hai bên để mua và bán một tài sản cơ sở (ví dụ: hàng hóa, chỉ số chứng khoán, ngoại tệ) vào một thời điểm cụ thể trong tương lai với một mức giá đã được xác định trước tại thời điểm ký kết hợp đồng.

Phá giá đồng tiền làm cho hàng xuất khẩu của quốc gia trở nên rẻ hơn và hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn. Trong ngắn hạn, nếu các điều kiện Marshall-Lerner được đáp ứng, xuất khẩu có xu hướng tăng và nhập khẩu giảm, dẫn đến cải thiện cán cân thương mại.

Tiền pháp định (Fiat money) là loại tiền có giá trị được quy định bởi chính phủ hoặc luật pháp, không dựa trên giá trị nội tại của một hàng hóa vật chất. Các lựa chọn khác như tiền hàng hóa và tiền kim loại có giá trị gắn liền với hàng hóa (ví dụ: vàng, bạc).

Thị trường tiền tệ là thị trường tài chính giao dịch các công cụ nợ ngắn hạn, có tính thanh khoản cao và rủi ro thấp. Thị trường vốn giao dịch các công cụ dài hạn hơn như cổ phiếu và trái phiếu dài hạn.

Rủi ro hệ thống (systematic risk) là loại rủi ro ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường hoặc một phần lớn thị trường, không thể đa dạng hóa được. Nó còn được gọi là rủi ro thị trường (market risk) hoặc rủi ro không thể đa dạng hóa.

Chỉ số P/E (Giá trên Lợi nhuận) là một chỉ số định giá phổ biến trong phân tích cơ bản chứng khoán. Nó so sánh giá cổ phiếu hiện tại với lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) của doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư đánh giá xem cổ phiếu đang được định giá cao hay thấp so với khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

Chính sách tài khóa thắt chặt nhằm giảm tổng cầu và kiềm chế lạm phát. Tăng thuế giá trị gia tăng (VAT) là một biện pháp tăng thu ngân sách và giảm chi tiêu của người dân, do đó là chính sách tài khóa thắt chặt. Các lựa chọn khác là chính sách tài khóa mở rộng hoặc chính sách tiền tệ.

Chính sách tài khóa là việc chính phủ sử dụng thuế và chi tiêu công để tác động đến nền kinh tế. Lãi suất tái chiết khấu là một công cụ của chính sách tiền tệ, do ngân hàng trung ương thực hiện.

Lãi suất thực là lãi suất danh nghĩa đã điều chỉnh theo lạm phát, phản ánh lợi tức thực tế mà người gửi tiền nhận được hoặc chi phí thực tế mà người đi vay phải trả. Công thức tính gần đúng: Lãi suất thực = Lãi suất danh nghĩa - Tỷ lệ lạm phát.

Công thức tính giá trị hiện tại (PV) của một khoản tiền trong tương lai (FV) là: PV = FV / (1 + r)^n, trong đó r là lãi suất chiết khấu và n là số kỳ. Công thức này chiết khấu giá trị tương lai về giá trị hiện tại bằng cách loại bỏ ảnh hưởng của lãi suất theo thời gian.

Rủi ro tín dụng là rủi ro mà người đi vay không có khả năng hoặc không sẵn sàng trả nợ gốc và lãi đúng hạn cho ngân hàng, gây tổn thất cho ngân hàng.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần trăm tiền gửi mà các ngân hàng thương mại phải giữ lại tại ngân hàng trung ương và không được phép cho vay. Công cụ này được sử dụng để kiểm soát lượng tiền cung ứng: tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc làm giảm lượng tiền mà ngân hàng có thể cho vay, và ngược lại.

Tiền có ba chức năng chính: phương tiện trao đổi, đơn vị đo lường giá trị và phương tiện tích lũy giá trị. Đầu tư trực tiếp vào sản xuất là một hoạt động kinh tế sử dụng vốn, có thể bao gồm tiền nhưng không phải là chức năng cơ bản của tiền.

Thuyết ngang giá sức mua (PPP) cho rằng tỷ giá hối đoái trong dài hạn được quyết định bởi mức giá cả tương đối giữa các quốc gia. Lãi suất danh nghĩa là yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái trong ngắn hạn và trung hạn, nhưng không phải yếu tố chính trong dài hạn theo PPP.

Lạm phát do cầu kéo xảy ra khi tổng cầu của nền kinh tế (tổng chi tiêu của hộ gia đình, doanh nghiệp, chính phủ và nước ngoài) tăng quá nhanh, vượt quá khả năng sản xuất của nền kinh tế, dẫn đến giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng lên.

Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là đạo luật trực tiếp và chính thức quy định về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, là ngân hàng trung ương của Việt Nam.