Đề 7 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nhi khoa

Virus hợp bào hô hấp (RSV) là nguyên nhân gây viêm tiểu phế quản phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi. Các tác nhân khác ít gặp hơn trong nhóm tuổi này.

ORS (dung dịch bù nước bằng đường uống) có vai trò chính là bù lại lượng nước và điện giải bị mất do tiêu chảy, ngăn ngừa tình trạng mất nước và rối loạn điện giải nguy hiểm ở trẻ em. ORS không có tác dụng diệt khuẩn, cầm máu hay giảm đau bụng.

WHO khuyến cáo nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và bắt đầu ăn dặm (ăn bổ sung) khi trẻ được 6 tháng tuổi. Thời điểm này hệ tiêu hóa của trẻ đã phát triển đủ để tiếp nhận thức ăn đặc hơn sữa, và nhu cầu dinh dưỡng cũng tăng cao hơn.

Tật nứt đốt sống là một dị tật ống thần kinh thường có thể được phát hiện bằng siêu âm hình thái học thai nhi ở tuần thai thứ 18-22. Các dị tật khác có thể được phát hiện ở các thời điểm khác nhau hoặc bằng các phương pháp chẩn đoán khác.

Dấu hiệu Kernig và Brudzinski là các dấu hiệu màng não, thường được sử dụng trong thăm khám lâm sàng để đánh giá khả năng mắc bệnh viêm màng não ở trẻ em và người lớn. Các bệnh lý khác không liên quan đến các dấu hiệu này.

Hội chứng Rubella bẩm sinh gây tổn thương nghiêm trọng đến nhiều cơ quan của thai nhi, đặc biệt là hệ thần kinh trung ương (gây chậm phát triển trí tuệ, bại não), tim (dị tật tim bẩm sinh), mắt (đục thủy tinh thể, glocom bẩm sinh) và tai (điếc bẩm sinh).

Tiêm vitamin K cho trẻ sơ sinh ngay sau sinh là biện pháp dự phòng chủ động và hiệu quả để ngăn ngừa bệnh xuất huyết não do thiếu vitamin K (VKDB), một tình trạng nguy hiểm có thể gây tử vong hoặc di chứng thần kinh nặng nề ở trẻ sơ sinh.

Sữa bò tươi nguyên kem không được khuyến cáo cho trẻ dưới 12 tháng tuổi do hàm lượng protein và khoáng chất cao có thể gây quá tải thận, cũng như nguy cơ gây dị ứng và thiếu sắt. Sữa mẹ và sữa công thức được thiết kế đặc biệt phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của trẻ sơ sinh.

Xét nghiệm dung nạp Glucose đường uống (OGTT) là xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường (tiểu đường), đặc biệt là đái tháo đường thai kỳ và đái tháo đường type 2. Ở trẻ em, OGTT có thể được sử dụng để chẩn đoán đái tháo đường type 2 hoặc các tình trạng rối loạn dung nạp glucose khác.

Cho trẻ ngủ nằm ngửa là biện pháp đã được chứng minh là hiệu quả nhất trong việc giảm nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Các tư thế ngủ khác (nằm sấp, nằm nghiêng) và môi trường ngủ không an toàn (nệm mềm, ngủ chung giường) làm tăng nguy cơ SIDS.

Mốc phát triển vận động tinh (khả năng sử dụng tay và ngón tay khéo léo) thường được đánh giá định kỳ ở các độ tuổi 3 tháng, 9 tháng, 18 tháng và 24-30 tháng tuổi. 5 tuổi là độ tuổi mà các kỹ năng vận động tinh đã tương đối hoàn thiện và ít được đánh giá mốc phát triển định kỳ.

Thở chậm (nhịp thở chậm hơn bình thường theo tuổi) là một dấu hiệu nguy hiểm gợi ý suy hô hấp nặng, sắp ngừng thở, chứ không phải là dấu hiệu của suy hô hấp nói chung. Các dấu hiệu thở nhanh, rút lõm lồng ngực và khò khè đều là biểu hiện của suy hô hấp.

Trong cấp cứu ngừng tim ở trẻ em (từ sơ sinh đến tuổi dậy thì), khi có 2 người cấp cứu, tỷ lệ ép tim và thổi ngạt được khuyến cáo là 15:2. Nếu chỉ có 1 người cấp cứu, tỷ lệ là 30:2, tương tự như người lớn.

Sốt cao liên tục trên 39 độ C là dấu hiệu gợi ý nhiễm trùng nhưng không nằm trong nhóm dấu hiệu nguy hiểm toàn thân theo phân loại của WHO. Các dấu hiệu còn lại (bỏ bú/bú kém, co giật, li bì) là những dấu hiệu nguy hiểm cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Phản xạ Moro (phản xạ giật mình) thường bắt đầu suy giảm và biến mất trong khoảng 3-6 tháng tuổi. Các phản xạ bú mút, nắm bắt và Babinski tồn tại lâu hơn, đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn sơ sinh và phát triển ban đầu.

Nghiệm pháp Heimlich (ấn bụng) là biện pháp sơ cứu ban đầu hiệu quả nhất cho trẻ lớn và người lớn bị hóc dị vật đường thở khi còn tỉnh táo. Vỗ lưng ấn ngực thường áp dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi. Gắp dị vật bằng tay hoặc cho uống nước không phải là biện pháp sơ cứu ban đầu được khuyến cáo.

Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ em, chủ yếu do các Enterovirus, đặc biệt là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 gây ra. Các virus khác không phải là nguyên nhân chính của bệnh này.

Trẻ sơ sinh thường có hiện tượng giảm cân sinh lý trong tuần đầu sau sinh (thường < 10% cân nặng lúc sinh) do mất nước. Sau đó, trẻ sẽ bắt đầu tăng cân trở lại và thường đạt cân nặng lúc sinh vào khoảng ngày thứ 10-14. Giảm cân > 10% hoặc không tăng cân trở lại sớm có thể là dấu hiệu bất thường.

Aspirin không được khuyến cáo sử dụng thường quy để hạ sốt cho trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 16 tuổi, do nguy cơ gây hội chứng Reye, một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng. Paracetamol và Ibuprofen là các thuốc hạ sốt an toàn và hiệu quả hơn cho trẻ em.

Vắc-xin BCG phòng bệnh lao được tiêm trong da ở mặt ngoài cánh tay (vùng cơ delta) cho trẻ sơ sinh. Vị trí này giúp tạo sẹo BCG đặc trưng và hiệu quả bảo vệ tốt nhất.

Thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn (ví dụ Salbutamol) là thuốc được sử dụng đầu tay để cắt cơn hen phế quản cấp ở trẻ em. Thuốc giúp giãn nhanh đường thở, giảm triệu chứng khó thở. Corticosteroid thường được dùng để kiểm soát hen lâu dài, không phải để cắt cơn cấp.

Tam giác mất nước (WHO) đánh giá mức độ mất nước ở trẻ em dựa trên 3 yếu tố chính: tình trạng tri giác, mắt (trũng hay không) và nếp véo da (mất chậm hay không). Nhịp tim là một dấu hiệu sinh tồn quan trọng nhưng không thuộc `tam giác mất nước` này.

Cân nặng lúc sinh trên 4000 gram (thai to) thường không liên quan đến tăng nguy cơ vàng da sơ sinh. Các yếu tố sinh non, bất đồng nhóm máu mẹ con và bú sữa mẹ (trong một số trường hợp, vàng da do sữa mẹ) đều là yếu tố nguy cơ gây vàng da sơ sinh.

Sốt có thể xuất hiện trong bệnh Croup, nhưng sốt cao liên tục không phải là triệu chứng điển hình. Các triệu chứng đặc trưng của Croup bao gồm ho khan tiếng chó sủa, khàn tiếng và thở rít thanh quản thì hít vào do phù nề đường thở trên.

Sắt và I-ốt là hai vi chất dinh dưỡng đặc biệt quan trọng cho sự phát triển trí não của trẻ trong 1000 ngày đầu đời. Thiếu sắt và i-ốt có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển nhận thức và trí tuệ của trẻ.

Soi và cấy dịch não tủy để xác định vi khuẩn gây bệnh là xét nghiệm có giá trị quyết định nhất trong chẩn đoán viêm màng não mủ. Các xét nghiệm khác (protein, glucose, tế bào) có thể gợi ý nhưng không đặc hiệu bằng việc xác định trực tiếp vi khuẩn.

Sử dụng kháng sinh dự phòng KHÔNG được khuyến cáo và không giúp phòng ngừa nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus (nguyên nhân phổ biến nhất). Kháng sinh chỉ có tác dụng với vi khuẩn và việc lạm dụng kháng sinh còn gây ra tình trạng kháng kháng sinh. Các biện pháp rửa tay, tiêm vắc-xin và tránh tiếp xúc với người bệnh là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Cố gắng cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi đang co giật là hành động SAI và nguy hiểm, vì có thể gây sặc, nghẹn đường thở. Các hành động đúng bao gồm đặt trẻ nằm nghiêng, nới rộng quần áo và theo dõi cơn co giật để cung cấp thông tin cho nhân viên y tế.

Tiểu nhiều lần trong ngày (đa niệu) không phải là dấu hiệu của mất nước. Ngược lại, mất nước thường gây giảm lượng nước tiểu (thiểu niệu) hoặc vô niệu. Các dấu hiệu mắt trũng, khóc không nước mắt, da khô môi khô đều là dấu hiệu gợi ý mất nước, đặc biệt là mất nước nặng.

Viêm não là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh sởi, có thể gây tử vong hoặc di chứng thần kinh vĩnh viễn. Viêm phổi, tiêu chảy và viêm tai giữa cũng là các biến chứng thường gặp nhưng ít nguy hiểm bằng viêm não.