Đề 7 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Vật lý đại cương

Dẫn nhiệt là quá trình truyền nhiệt xảy ra chủ yếu trong chất rắn do sự truyền động năng giữa các hạt vi mô (nguyên tử, phân tử) trong chất rắn. Đối lưu chủ yếu xảy ra trong chất lỏng và chất khí, bức xạ nhiệt có thể xảy ra trong chân không và mọi môi trường.

Hiện tượng quang điện ngoài là hiện tượng electron bị bật ra khỏi bề mặt kim loại khi bị chiếu sáng bởi ánh sáng có bước sóng thích hợp. Đây là một hiện tượng quan trọng chứng minh tính chất hạt của ánh sáng.

Mô hình nguyên tử Bohr đưa ra giả thuyết rằng electron chỉ chuyển động trên các quỹ đạo tròn xác định, gọi là quỹ đạo dừng, có năng lượng xác định. Khi electron chuyển từ quỹ đạo này sang quỹ đạo khác, nó sẽ hấp thụ hoặc bức xạ năng lượng.

Hiện tượng cảm ứng điện từ là hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng trong mạch kín khi có sự biến thiên từ thông qua mạch kín đó. Đây là cơ sở để tạo ra dòng điện xoay chiều và hoạt động của máy phát điện.

Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, khoảng vân (i) là khoảng cách giữa hai vân sáng (hoặc hai vân tối) liên tiếp trên màn. Công thức tính khoảng vân là i = λ.D/a, trong đó λ là bước sóng ánh sáng, D là khoảng cách từ hai khe đến màn, và a là khoảng cách giữa hai khe.

Định luật Ohm cho đoạn mạch phát biểu rằng cường độ dòng điện (I) chạy qua đoạn mạch tỉ lệ thuận với hiệu điện thế (U) giữa hai đầu đoạn mạch và tỉ lệ nghịch với điện trở (R) của đoạn mạch: I = U/R.

Biên độ dao động cưỡng bức phụ thuộc chủ yếu vào sự sai khác giữa tần số của ngoại lực cưỡng bức và tần số riêng của hệ dao động. Biên độ dao động cưỡng bức đạt giá trị lớn nhất khi tần số ngoại lực gần bằng tần số riêng (hiện tượng cộng hưởng).

Định luật bảo toàn điện tích là một định luật cơ bản trong vật lý, phát biểu rằng tổng đại số của tất cả các điện tích trong một hệ cô lập luôn không đổi theo thời gian. Điện tích không tự sinh ra hoặc mất đi, mà chỉ có thể di chuyển từ vật này sang vật khác.

Lực Lorentz là lực từ tác dụng lên một điện tích chuyển động trong từ trường. Độ lớn và hướng của lực Lorentz phụ thuộc vào độ lớn điện tích, vận tốc điện tích, cảm ứng từ và góc giữa vectơ vận tốc và vectơ cảm ứng từ.

Công của lực không đổi được tính bằng tích của độ lớn lực và độ dài quãng đường mà vật dịch chuyển theo phương của lực. Công thức đúng là A = F.s.

Sóng cơ học là sóng lan truyền trong môi trường vật chất đàn hồi. Sóng ánh sáng là sóng điện từ, không cần môi trường vật chất để lan truyền. Sóng âm, sóng nước và sóng trên dây đàn là các loại sóng cơ học.

Định luật 2 Newton phát biểu rằng gia tốc của một vật tỉ lệ thuận với hợp lực tác dụng lên vật và tỉ lệ nghịch với khối lượng của vật (F = ma). Đây là định luật cơ bản mô tả mối quan hệ giữa lực và gia tốc.

Đại lượng vectơ là đại lượng có cả độ lớn và hướng. Trong các lựa chọn trên, chỉ có vận tốc là đại lượng vectơ. Năng lượng, công và khối lượng là các đại lượng vô hướng (chỉ có độ lớn).

Hiện tượng giao thoa sóng là hiện tượng hai hay nhiều sóng kết hợp gặp nhau, tăng cường nhau ở một số điểm và triệt tiêu nhau ở một số điểm khác. Để xảy ra giao thoa cần ít nhất hai nguồn sóng kết hợp (cùng tần số, cùng pha hoặc độ lệch pha không đổi).

Nhiệt dung riêng của một chất (ký hiệu c) là nhiệt lượng cần thiết để làm thay đổi nhiệt độ của 1 kg chất đó lên 1 độ C (hoặc 1 K). Nó đặc trưng cho khả năng thay đổi nhiệt độ của chất khi hấp thụ hoặc tỏa nhiệt.

Chuyển động thẳng đều là chuyển động có vận tốc không đổi. Do vận tốc không đổi nên gia tốc (độ biến thiên vận tốc) bằng không và không đổi theo thời gian. Quãng đường và vị trí thay đổi theo thời gian trong chuyển động thẳng đều.

Hạt nhân nguyên tử được cấu tạo từ hai loại hạt cơ bản là proton (mang điện tích dương) và neutron (không mang điện tích). Electron là hạt mang điện tích âm, chuyển động xung quanh hạt nhân.

Điện dung (C) là đại lượng đặc trưng cho khả năng tích điện của tụ điện. Nó được định nghĩa là tỉ số giữa điện tích Q mà tụ tích được và hiệu điện thế U giữa hai bản tụ: C = Q/U. Đơn vị của điện dung là Farad (F).

Chiết suất tuyệt đối của môi trường (n) là tỉ số giữa vận tốc ánh sáng trong chân không (c) và vận tốc ánh sáng trong môi trường đó (v): n = c/v. Chiết suất cho biết vận tốc ánh sáng giảm đi n lần khi truyền từ chân không vào môi trường.

Hiện tượng mao dẫn là hiện tượng chất lỏng dâng lên hoặc hạ xuống trong các ống nhỏ hẹp. Sự hút nước của rễ cây là một ứng dụng quan trọng của hiện tượng mao dẫn, giúp vận chuyển nước từ đất lên các bộ phận khác của cây.

Đối với sóng dừng trên dây có hai đầu cố định, để có sóng dừng thì chiều dài dây (l) phải bằng một số nguyên lần nửa bước sóng (λ/2), tức là l = k(λ/2), với k là số nguyên dương. Khi đó, hai đầu dây là nút sóng.

Đường sức điện trường là đường cong mà tiếp tuyến tại mỗi điểm của nó trùng với phương của vectơ cường độ điện trường tại điểm đó. Đường sức điện trường bắt đầu từ điện tích dương và kết thúc ở điện tích âm hoặc vô cùng. Nơi nào điện trường mạnh, đường sức vẽ càng dày và ngược lại.

Thấu kính hội tụ (thấu kính rìa mỏng) có đặc điểm là hội tụ chùm tia tới song song tại một điểm gọi là tiêu điểm chính. Nó có tiêu cự dương và có thể tạo ảnh thật hoặc ảnh ảo tùy thuộc vào vị trí vật.

Hiện tượng Doppler là hiện tượng sự thay đổi tần số (và bước sóng) của sóng được quan sát bởi một người quan sát chuyển động tương đối so với nguồn phát sóng. Khi nguồn và quan sát viên tiến lại gần nhau, tần số sóng tăng lên và bước sóng giảm đi, và ngược lại.

Dao động điều hòa là dao động trong đó li độ của vật là một hàm sin hoặc cosin của thời gian. Phương trình dao động điều hòa có dạng x(t) = Acos(ωt + φ), trong đó A là biên độ, ω là tần số góc, và φ là pha ban đầu.

Watt (W) là đơn vị của công suất, không phải năng lượng. Joule (J), Calorie (cal), và Kilowatt-giờ (kWh) đều là các đơn vị đo năng lượng.

Phản ứng phân hạch hạt nhân là quá trình một hạt nhân nặng (như Uranium-235) hấp thụ một neutron và vỡ ra thành hai hay nhiều hạt nhân nhẹ hơn, đồng thời giải phóng năng lượng lớn và các neutron khác.

Tần số của sóng âm thanh quyết định độ cao của âm. Âm có tần số cao thì cao (thanh), âm có tần số thấp thì trầm. Độ to của âm phụ thuộc vào biên độ sóng, âm sắc phụ thuộc vào dạng đồ thị dao động âm, vận tốc truyền âm phụ thuộc vào môi trường.

Từ trường đều là từ trường mà vectơ cảm ứng từ tại mọi điểm trong không gian có cùng độ lớn và hướng. Các đường sức từ trong từ trường đều là các đường thẳng song song và cách đều nhau.

Theo thuyết lượng tử ánh sáng của Planck và Einstein, năng lượng của mỗi photon (lượng tử ánh sáng) tỉ lệ thuận với tần số của ánh sáng đó. Công thức xác định năng lượng photon là E = h.f, trong đó h là hằng số Planck (khoảng 6.626 x 10^-34 J.s) và f là tần số ánh sáng.