Đề 8 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Đầu tư quốc tế

Tham nhũng và quan liêu cao tạo ra môi trường kinh doanh rủi ro và không chắc chắn, làm giảm sức hấp dẫn của một quốc gia đối với nhà đầu tư nước ngoài. Các yếu tố khác là những yếu tố tích cực thu hút FDI.

Thỏa thuận tránh đánh thuế hai lần (DTA) được ký kết giữa các quốc gia để ngăn chặn việc một khoản thu nhập bị đánh thuế ở cả quốc gia nơi thu nhập phát sinh và quốc gia cư trú của người nhận thu nhập, từ đó giảm gánh nặng thuế và khuyến khích đầu tư quốc tế.

Một trong những thách thức lớn nhất khi đo lường tác động của FDI là sự phức tạp trong việc phân biệt tác động thực sự của FDI với các yếu tố kinh tế xã hội khác đang diễn ra đồng thời. Rất khó để cô lập và định lượng chính xác hiệu ứng riêng biệt của FDI.

Kiểm soát vốn chặt chẽ làm hạn chế dòng vốn vào và ra, do đó không khuyến khích FDI. Các biện pháp còn lại như ưu đãi thuế, cải thiện cơ sở hạ tầng và đơn giản hóa thủ tục hành chính đều là các biện pháp khuyến khích FDI.

Quốc hữu hóa tài sản là một rủi ro chính trị lớn, đe dọa trực tiếp quyền sở hữu và lợi ích của nhà đầu tư nước ngoài. Các lựa chọn khác liên quan đến rủi ro kinh tế hoặc tài chính.

Rủi ro quốc gia (country risk) là rủi ro tổng thể phát sinh từ môi trường kinh tế, chính trị và xã hội của một quốc gia, ảnh hưởng đến tất cả các hoạt động kinh doanh và đầu tư trong nước đó, bao gồm cả đầu tư quốc tế.

Mô hình OLI (Eclectic Paradigm) của Dunning, hay còn gọi là Lý thuyết chiết trung, giải thích FDI dựa trên ba lợi thế: Ownership (Sở hữu), Location (Địa điểm) và Internalization (Nội bộ hóa). Đây là lý thuyết toàn diện nhất về FDI.

Rủi ro chuyển đổi ngoại tệ (translation risk) phát sinh khi tỷ giá hối đoái thay đổi bất lợi, làm giảm giá trị quy đổi sang đồng tiền của nhà đầu tư đối với lợi nhuận, tài sản hoặc dòng tiền từ khoản đầu tư ở nước ngoài.

ESG là viết tắt của Environmental (Môi trường), Social (Xã hội), and Governance (Quản trị). Đây là các yếu tố ngày càng quan trọng trong đánh giá và quyết định đầu tư, đặc biệt là đầu tư bền vững.

Ở hầu hết các quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (hoặc cơ quan tương đương) là cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm xây dựng chính sách, xúc tiến và quản lý hoạt động đầu tư, bao gồm cả đầu tư quốc tế.

Các động cơ chính của FDI tập trung vào lợi ích kinh tế như thị trường, nguồn lực và hiệu quả. `Tránh né luật pháp quốc tế` không phải là động cơ chính thức và thường bị xem là hành vi tiêu cực, không bền vững.

Reshoring, xu hướng đưa hoạt động sản xuất trở lại nước sở tại, thường được thúc đẩy bởi sự gia tăng chi phí lao động ở các nước đang phát triển (nơi offshoring thường diễn ra) và chi phí vận chuyển tăng cao, làm giảm lợi thế chi phí của offshoring.

Trách nhiệm giải trình ngược dòng (reverse accountability) đề cập đến việc công ty mẹ đa quốc gia chịu trách nhiệm về các tác động xã hội, môi trường và nhân quyền của các hoạt động đầu tư của công ty con hoặc chuỗi cung ứng ở nước ngoài, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.

Trung tâm Quốc tế Giải quyết Tranh chấp Đầu tư (ICSID), thuộc nhóm Ngân hàng Thế giới, là cơ quan hàng đầu thế giới chuyên giải quyết tranh chấp đầu tư giữa chính phủ các nước và nhà đầu tư nước ngoài theo các hiệp định đầu tư quốc tế.

FDI theo chiều dọc (Vertical FDI) liên quan đến việc đầu tư vào các giai đoạn khác nhau của chuỗi giá trị sản xuất ở nước ngoài. Ví dụ, công ty khai thác mỏ đầu tư vào nhà máy luyện kim (giai đoạn chế biến tiếp theo) là FDI theo chiều dọc xuôi dòng.

Công ty đa quốc gia (MNC) là doanh nghiệp hoạt động ở nhiều quốc gia, thường sở hữu hoặc kiểm soát các cơ sở sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ ở ít nhất hai quốc gia trở lên.

Nearshoring là xu hướng các công ty chuyển hoạt động sản xuất hoặc dịch vụ sang các quốc gia láng giềng hoặc khu vực gần, thay vì các địa điểm xa xôi, nhằm giảm chi phí vận chuyển, cải thiện khả năng kiểm soát chuỗi cung ứng và lợi dụng lợi thế về văn hóa, ngôn ngữ tương đồng.

FDI theo chiều ngang (Horizontal FDI) là loại hình đầu tư nhằm mở rộng hoạt động kinh doanh hiện có sang thị trường nước ngoài, chủ yếu để tiếp cận thị trường mới.

Khái niệm `đáy kim tự tháp` (BOP) trong bối cảnh đầu tư vào các nước đang phát triển ám chỉ thị trường tiêu dùng khổng lồ và chưa được khai thác ở nhóm dân số có thu nhập thấp nhất, mang lại cơ hội kinh doanh bền vững và tạo tác động xã hội.

FDI có thể mang lại lợi ích cho nước tiếp nhận đầu tư thông qua việc tăng cường cạnh tranh, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, tạo việc làm và có thể cải thiện cán cân thanh toán, nhưng không trực tiếp giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, mà thường là ngược lại.

Chủ nghĩa bảo hộ là các chính sách của chính phủ nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước khỏi sự cạnh tranh từ hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu, cũng như hạn chế đầu tư nước ngoài vào một số lĩnh vực nhất định.

Hiệp định đầu tư song phương (BITs) chủ yếu được thiết kế để bảo vệ nhà đầu tư nước ngoài bằng cách đảm bảo đối xử công bằng, giải quyết tranh chấp và bảo vệ đầu tư khỏi các rủi ro phi thương mại như quốc hữu hóa.

Thiên đường thuế (tax haven) là quốc gia hoặc vùng lãnh thổ có chính sách thuế ưu đãi, thường là thuế suất thấp hoặc bằng không, nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài bằng cách cho phép các công ty và cá nhân giảm thiểu hoặc trốn tránh thuế ở quốc gia cư trú của họ.

Theo lý thuyết vòng đời sản phẩm quốc tế, ở giai đoạn trưởng thành, khi sản phẩm đã được tiêu chuẩn hóa và cạnh tranh về giá trở nên quan trọng, các công ty từ nước phát triển có xu hướng chuyển hoạt động sản xuất sang các nước đang phát triển để tận dụng chi phí lao động thấp hơn, thông qua FDI.

Sự khác biệt về văn hóa, đặc biệt là phong tục tập quán kinh doanh, giao tiếp, giá trị và niềm tin, có thể tác động đáng kể đến hiệu quả hoạt động và thành công của dự án đầu tư quốc tế. Các yếu tố khác thuộc về kinh tế và chính sách.

Đầu tư greenfield (dự án xanh) là hình thức FDI tạo ra cơ sở kinh doanh mới hoàn toàn ở nước ngoài, từ việc xây dựng nhà máy, văn phòng, trong khi đầu tư brownfield (dự án nâu) là hình thức FDI thông qua việc mua lại, sáp nhập hoặc liên doanh với các doanh nghiệp hiện có.

Mở chi nhánh hoặc văn phòng đại diện là hình thức hiện diện thương mại ở nước ngoài mà không tạo ra một pháp nhân mới độc lập, cho phép công ty nước ngoài tiếp cận thị trường mà vẫn duy trì sự kiểm soát trực tiếp từ công ty mẹ.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) không chỉ chuyển giao vốn mà còn thường đi kèm với chuyển giao công nghệ, kỹ năng quản lý và bí quyết kinh doanh, góp phần vào sự phát triển của nước nhận đầu tư.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) bao gồm việc nhà đầu tư nước ngoài có quyền kiểm soát và quản lý doanh nghiệp tại nước nhận đầu tư, khác với đầu tư gián tiếp (mua cổ phiếu, trái phiếu) hoặc cho vay.

Đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu nước ngoài, nơi nhà đầu tư không có quyền kiểm soát trực tiếp hoạt động doanh nghiệp, được gọi là Đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI) hoặc đầu tư danh mục.