Đề 8 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Môi trường và con người

Tái chế và giảm thiểu sử dụng nhựa là biện pháp bền vững nhất vì nó giải quyết vấn đề từ gốc rễ bằng cách giảm lượng rác thải nhựa tạo ra và tận dụng lại nguồn tài nguyên. Đốt và chôn lấp gây ô nhiễm không khí và đất, còn xả rác xuống biển gây ô nhiễm biển.

Sa mạc hóa là quá trình suy thoái đất xảy ra chủ yếu ở vùng khí hậu khô hạn và bán khô hạn, nơi có lượng mưa ít và dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu và hoạt động của con người (như phá rừng, chăn thả quá mức, canh tác không bền vững). Các vùng khí hậu khác ít chịu ảnh hưởng của sa mạc hóa hơn.

Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng tái tạo vì nó được tạo ra từ nguồn tài nguyên vô tận (ánh sáng mặt trời) và có thể được phục hồi tự nhiên trong thời gian ngắn. Than đá, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên là năng lượng hóa thạch, không tái tạo và gây ô nhiễm.

CFC-12 (Chlorofluorocarbon-12) là một trong những khí nhà kính mạnh nhất, có tiềm năng làm nóng lên toàn cầu (GWP) cao hơn nhiều so với CO2, CH4 và N2O trong thang thời gian 100 năm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng CO2 có tổng lượng phát thải lớn hơn nhiều nên vẫn là khí nhà kính quan trọng nhất xét về tác động tổng thể.

Mưa axit chủ yếu do khí thải chứa sulfur dioxide (SO2) và nitrogen oxides (NOx) từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch trong công nghiệp và giao thông vận tải gây ra. Các khí này phản ứng với hơi nước trong khí quyển tạo thành axit sulfuric và axit nitric.

Nguyên tắc 3R trong quản lý chất thải rắn là Reduce (Giảm thiểu lượng chất thải tạo ra), Reuse (Tái sử dụng các vật phẩm nhiều lần trước khi bỏ đi), và Recycle (Tái chế chất thải thành sản phẩm mới). Đây là các hành động ưu tiên để giảm thiểu tác động của chất thải đến môi trường.

Mưa rào tự nhiên không phải là nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước. Ngược lại, mưa giúp làm sạch không khí và bổ sung nước cho các nguồn nước. Nước thải công nghiệp, nông nghiệp và rác thải sinh hoạt là những nguồn ô nhiễm nước chính do chứa các chất độc hại, hóa chất và vi sinh vật gây bệnh.

Dấu chân sinh thái đo lường nhu cầu tài nguyên thiên nhiên của con người (như đất, nước, năng lượng) để duy trì lối sống của họ và hấp thụ chất thải do họ tạo ra, so sánh với khả năng cung cấp tài nguyên và hấp thụ chất thải của Trái Đất. Nó thể hiện áp lực của con người lên hệ sinh thái.

Ô nhiễm tiếng ồn, đúng như tên gọi, gây ảnh hưởng trực tiếp và chủ yếu đến thính giác của con người, có thể gây ra các vấn đề như suy giảm thính lực, stress, mất ngủ và các bệnh tim mạch.

Suy giảm tầng ozone là vấn đề môi trường riêng biệt, chủ yếu do các chất CFC gây ra, không phải là hậu quả trực tiếp của biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu chủ yếu liên quan đến sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu và các hệ quả của nó như nước biển dâng, thời tiết cực đoan và thay đổi mô hình thời tiết.

Ozone tầng đối lưu là chất ô nhiễm thứ cấp vì nó không trực tiếp thải ra môi trường mà hình thành do phản ứng hóa học giữa các chất ô nhiễm sơ cấp (như NOx và VOCs) dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời. Bụi mịn, SO2 và CO là chất ô nhiễm sơ cấp, thải trực tiếp từ các nguồn ô nhiễm.

Phú dưỡng hóa là hiện tượng các hồ và sông bị dư thừa dinh dưỡng, đặc biệt là nitrat và phosphat, thường từ nước thải nông nghiệp và sinh hoạt. Dinh dưỡng dư thừa kích thích tảo và thực vật thủy sinh phát triển quá mức, gây suy giảm oxy trong nước và ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái dưới nước.

Nghị định thư Kyoto là một thỏa thuận quốc tế được xây dựng để thực hiện Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC). Mục tiêu chính của Nghị định thư Kyoto là ràng buộc pháp lý các quốc gia phát triển phải giảm thiểu lượng khí thải nhà kính, nhằm hạn chế biến đổi khí hậu toàn cầu.

Phát triển hệ thống giao thông công cộng hiện đại (như xe buýt điện, tàu điện ngầm, xe điện trên cao) là biện pháp hiệu quả nhất vì nó giảm số lượng phương tiện giao thông cá nhân trên đường, từ đó giảm đáng kể lượng khí thải. Trồng cây xanh có lợi nhưng tác động hạn chế hơn. Khuyến khích xe cá nhân và xây đường cao tốc làm tăng ô nhiễm.

Nông nghiệp hữu cơ được coi là thân thiện với môi trường nhất vì nó hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất tổng hợp (phân bón, thuốc trừ sâu), bảo vệ đất và nguồn nước, thúc đẩy đa dạng sinh học và bảo vệ sức khỏe con người. Các loại hình nông nghiệp khác thường sử dụng nhiều hóa chất và gây tác động tiêu cực đến môi trường.

Phát triển nông nghiệp độc canh quy mô lớn làm giảm đa dạng sinh học vì nó thay thế các hệ sinh thái tự nhiên bằng một loại cây trồng duy nhất, phá hủy môi trường sống của nhiều loài sinh vật khác. Các biện pháp khác như khu bảo tồn, kiểm soát ô nhiễm và giáo dục đều góp phần bảo tồn đa dạng sinh học.

Thủy triều đỏ là hiện tượng bùng phát tảo biển (algae bloom) với mật độ cao, thường là các loài tảo dinoflagellate. Một số loài tảo này sản sinh độc tố gây hại cho sinh vật biển và con người, đồng thời làm suy giảm oxy trong nước.

Sức chứa của môi trường là khả năng tối đa của một môi trường có thể duy trì một quần thể sinh vật (bao gồm cả con người) một cách bền vững trong thời gian dài, dựa trên nguồn tài nguyên và khả năng hấp thụ chất thải của môi trường đó. Vượt quá sức chứa có thể dẫn đến suy thoái môi trường và giảm quần thể.

Hiệu ứng nhà kính là quá trình khí quyển Trái Đất giữ lại nhiệt từ Mặt Trời nhờ các khí nhà kính như CO2, CH4, N2O, H2O và CFC. Hiện tượng này làm Trái Đất ấm lên, rất cần thiết cho sự sống nhưng sự gia tăng quá mức do hoạt động con người gây ra biến đổi khí hậu.

Chỉ số chất lượng không khí (AQI - Air Quality Index) là một thước đo được sử dụng để báo cáo và đánh giá mức độ ô nhiễm của không khí, cho biết mức độ sạch hay ô nhiễm của không khí và những tác động sức khỏe liên quan có thể xảy ra cho con người trong một khoảng thời gian ngắn sau khi hít thở không khí đó.

Sử dụng phương tiện giao thông công cộng giúp giảm lượng khí thải từ giao thông cá nhân, do đó ít gây tác động tiêu cực đến môi trường nhất so với các hoạt động còn lại. Túi nilon, đốt rừng và nhà máy nhiệt điện than đều gây ô nhiễm và suy thoái môi trường.

Công ước Ramsar (Công ước về các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế, đặc biệt như là nơi cư trú của các loài chim nước) là một hiệp ước quốc tế nhằm bảo tồn và sử dụng khôn khéo các vùng đất ngập nước trên toàn thế giới. Vùng đất ngập nước có vai trò quan trọng về sinh thái, kinh tế, văn hóa và khoa học.

Suy thoái đất chủ yếu do xói mòn gây ra bởi nước và gió, đặc biệt là ở những khu vực có độ dốc lớn, mất rừng che phủ hoặc canh tác không hợp lý. Các yếu tố tự nhiên khác như động đất, núi lửa, sóng thần không phải là nguyên nhân chính gây suy thoái đất trên diện rộng.

Bảo vệ rừng KHÔNG làm gia tăng diện tích đất nông nghiệp, mà ngược lại, việc phá rừng để lấy đất nông nghiệp là một trong những nguyên nhân gây suy thoái rừng. Các lợi ích của bảo vệ rừng bao gồm cung cấp lâm sản, điều hòa khí hậu, nguồn nước và ngăn chặn xói mòn.

Áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn là giải pháp phòng ngừa ô nhiễm vì nó tập trung vào việc giảm thiểu hoặc loại bỏ ô nhiễm ngay từ nguồn gốc phát sinh trong quá trình sản xuất. Các giải pháp khác như xử lý nước thải, nạo vét kênh rạch và khắc phục sự cố tràn dầu là các biện pháp khắc phục hậu quả ô nhiễm đã xảy ra.

Phá rừng ngập mặn dẫn đến mất đi môi trường sống quan trọng của nhiều loài sinh vật biển và ven biển, làm suy giảm đa dạng sinh học. Rừng ngập mặn có vai trò bảo vệ bờ biển, giảm lũ lụt và hấp thụ CO2, nên phá rừng sẽ gây ra hậu quả ngược lại.

Tăng cường sử dụng nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt) là nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu do phát thải khí nhà kính. Các biện pháp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu bao gồm sử dụng năng lượng tái tạo, trồng rừng, bảo vệ rừng và tiết kiệm năng lượng, nhằm giảm phát thải khí nhà kính và tăng khả năng hấp thụ CO2.

Rừng mưa nhiệt đới có đa dạng sinh học cao nhất do điều kiện khí hậu (nhiệt độ và độ ẩm cao, ổn định) và cấu trúc phức tạp của rừng tạo ra nhiều môi trường sống cho các loài sinh vật khác nhau.

Băng tan ở Bắc Cực là ví dụ về vòng lặp phản hồi dương vì khi băng tan, diện tích bề mặt phản xạ ánh sáng mặt trời (albedo) của Trái Đất giảm, khiến Trái Đất hấp thụ nhiều nhiệt hơn, làm băng tan nhanh hơn nữa. Đây là một vòng lặp tự củng cố, làm gia tăng biến đổi khí hậu. Các lựa chọn khác không phải là vòng lặp phản hồi dương.

Tái chế chai nhựa thành sợi vải là ví dụ về kinh tế tuần hoàn vì nó biến chất thải (chai nhựa) thành nguyên liệu đầu vào cho quá trình sản xuất mới (sợi vải), kéo dài vòng đời sản phẩm và giảm thiểu chất thải. Các biện pháp khác như chôn lấp, đốt và bãi rác tập trung là quản lý chất thải tuyến tính, không phải tuần hoàn.