Đề 9 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kinh tế phát triển

Chính sách tài khóa mở rộng (tăng chi tiêu công hoặc giảm thuế) làm tăng tổng cầu, kích thích sản xuất và tiêu dùng, từ đó giúp phục hồi kinh tế khi suy thoái hoặc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khi còn chậm. Ngược lại, chính sách tài khóa thắt chặt (giảm chi tiêu hoặc tăng thuế) được dùng để kiềm chế lạm phát hoặc giảm thâm hụt ngân sách.

Bẫy thu nhập trung bình mô tả tình huống các quốc gia đạt đến mức thu nhập trung bình nhưng gặp khó khăn trong việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh để tiếp tục tăng trưởng và đạt mức thu nhập cao.

Kinh tế phát triển không chỉ là tăng trưởng GDP mà còn bao gồm các khía cạnh xã hội, môi trường và chất lượng cuộc sống. Đáp án 2 phản ánh đầy đủ và chính xác nhất bản chất đa chiều của kinh tế phát triển.

Cải cách ruộng đất (phân phối lại đất đai cho nông dân) có thể giúp tăng năng suất nông nghiệp do tạo động lực cho nông dân đầu tư và sản xuất, giảm bất bình đẳng thu nhập ở nông thôn, mở rộng thị trường nội địa cho công nghiệp và tạo điều kiện cho phát triển kinh tế toàn diện hơn.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (tăng lãi suất) làm giảm tổng cầu bằng cách làm cho chi phí vay vốn tăng lên, khuyến khích tiết kiệm và giảm chi tiêu, từ đó giúp kiềm chế lạm phát. Ngược lại, chính sách tiền tệ nới lỏng (giảm lãi suất) được dùng để kích thích kinh tế khi suy thoái.

Gia tăng dân số quá nhanh có thể gây áp lực lên nguồn lực, môi trường và cơ sở hạ tầng, cản trở tăng trưởng kinh tế bền vững thay vì thúc đẩy nó. Các yếu tố còn lại (đầu tư, công nghệ, thương mại) đều là động lực quan trọng.

GDP là một chỉ số quan trọng nhưng có nhiều hạn chế khi được sử dụng duy nhất để đánh giá phát triển. Nó không phản ánh sự phân phối thu nhập, tác động môi trường, hoặc những thay đổi về chất lượng cuộc sống và cơ cấu kinh tế, do đó đáp án 4 là chính xác nhất.

Toàn cầu hóa kinh tế làm tăng sự liên kết và phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia. Do đó, giảm sự phụ thuộc vào kinh tế thế giới KHÔNG phải là lợi ích của toàn cầu hóa. Các đáp án còn lại (thị trường xuất khẩu, vốn FDI, tăng trưởng kinh tế) đều là những lợi ích tiềm năng.

SDGs tập trung vào phát triển bền vững, toàn diện và công bằng. Mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số cho tất cả các quốc gia không phản ánh tính bền vững và công bằng, và không nằm trong danh sách SDGs. Các mục tiêu khác (xóa đói, môi trường, giáo dục) đều là SDGs.

Khu vực tư nhân đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế thông qua việc đầu tư vốn, tạo ra việc làm, thúc đẩy đổi mới công nghệ và cung cấp hàng hóa, dịch vụ đáp ứng nhu cầu thị trường. Các vai trò khác (dịch vụ công, điều tiết, phân phối lại thu nhập) thường thuộc về khu vực công.

Chảy máu chất xám xảy ra khi những người có trình độ cao, kỹ năng chuyên môn rời bỏ đất nước để tìm kiếm cơ hội tốt hơn ở nước ngoài. Nguyên nhân chính thường là do mức lương thấp, điều kiện làm việc không hấp dẫn và thiếu cơ hội phát triển nghề nghiệp ở nước sở tại.

Kinh tế học hành vi kết hợp tâm lý học và kinh tế học để nghiên cứu cách con người ra quyết định thực tế, thường khác với giả định về hành vi duy lý hoàn hảo. Trong kinh tế phát triển, nó giúp thiết kế các chính sách phù hợp hơn với hành vi thực tế của người dân, đặc biệt là người nghèo, để đạt hiệu quả cao hơn.

Lời nguyền tài nguyên (resource curse) chỉ tình trạng các quốc gia giàu tài nguyên thiên nhiên lại có xu hướng tăng trưởng kinh tế chậm hơn, thể chế kém phát triển hơn và tham nhũng nhiều hơn so với các quốc gia ít tài nguyên. Điều này do sự phụ thuộc quá mức vào tài nguyên có thể gây ra nhiều vấn đề kinh tế và chính trị.

Thể chế kinh tế mạnh (bao gồm luật pháp, bộ máy hành chính, hệ thống tư pháp hiệu quả) tạo ra một sân chơi bình đẳng, bảo vệ quyền sở hữu, giảm thiểu tham nhũng, và tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế.

Vốn con người là kiến thức, kỹ năng, sức khỏe và năng lực của lực lượng lao động. Yếu tố then chốt để tích lũy vốn con người là đầu tư vào giáo dục, đào tạo và y tế, giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ cho phép tạo ra phương pháp sản xuất mới hiệu quả hơn, sử dụng ít đầu vào hơn để tạo ra nhiều đầu ra hơn, từ đó nâng cao năng suất lao động một cách bền vững.

Mô hình Solow cho rằng tích lũy vốn và tăng trưởng dân số chỉ tạo ra tăng trưởng kinh tế tạm thời. Động lực tăng trưởng kinh tế dài hạn duy nhất trong mô hình này là tiến bộ công nghệ, giúp nâng cao năng suất tổng yếu tố (TFP).

Đầu tư vào giáo dục và y tế là đầu tư vào vốn con người. Nâng cao trình độ học vấn, kỹ năng và sức khỏe của người dân giúp tăng năng suất lao động, khả năng đổi mới sáng tạo và tiềm năng tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn.

Tham nhũng làm suy yếu thể chế, giảm tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, làm sai lệch phân bổ nguồn lực, giảm hiệu quả đầu tư công, gây bất bình đẳng, xói mòn lòng tin của nhà đầu tư và người dân, từ đó cản trở phát triển kinh tế.

Biến đổi khí hậu là một thách thức toàn cầu, đòi hỏi phát triển kinh tế phải bền vững về môi trường. Phát triển kinh tế cần chú trọng đến khả năng chống chịu và thích ứng với các tác động của biến đổi khí hậu (hạn hán, lũ lụt, nước biển dâng...), đồng thời giảm phát thải khí nhà kính để hạn chế biến đổi khí hậu.

Chính sách ISI tập trung vào việc xây dựng và bảo hộ các ngành công nghiệp non trẻ trong nước để sản xuất hàng hóa thay thế cho hàng nhập khẩu, giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài và thúc đẩy tự chủ kinh tế.

HDI là chỉ số tổng hợp đo lường sự phát triển con người dựa trên ba khía cạnh chính: sức khỏe (tuổi thọ), tri thức (giáo dục) và mức sống (thu nhập bình quân đầu người).

Tăng trưởng xanh là mô hình phát triển kinh tế chú trọng đến việc sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, nhằm đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững về mặt môi trường.

Bất bình đẳng thu nhập quá lớn có thể gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực: bất ổn xã hội, giảm tổng cầu do người nghèo có sức mua thấp, hạn chế khả năng tiếp cận giáo dục và y tế của người nghèo, làm giảm hiệu quả kinh tế và cản trở phát triển bền vững.

Quyền sở hữu trí tuệ (bằng sáng chế, bản quyền...) bảo vệ thành quả sáng tạo của cá nhân và tổ chức, tạo động lực để họ đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thu hút đầu tư vào các ngành công nghệ cao và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dựa trên tri thức.

Chiến lược hướng ngoại coi trọng việc mở cửa thị trường, tận dụng lợi thế so sánh để phát triển các ngành xuất khẩu, thu hút vốn đầu tư và công nghệ từ nước ngoài, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua hội nhập quốc tế.

Đô thị hóa là quá trình tập trung dân cư và hoạt động kinh tế vào các đô thị. Đô thị hóa tạo điều kiện cho tập trung kinh tế, chuyên môn hóa, tăng năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tạo ra động lực tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, đô thị hóa cũng đi kèm với các thách thức như ô nhiễm và tắc nghẽn cần được quản lý hiệu quả.

Tăng trưởng kinh tế tập trung vào sự gia tăng về quy mô kinh tế (thường đo bằng GDP), mang tính định lượng. Phát triển kinh tế bao hàm sự thay đổi về chất lượng, cơ cấu kinh tế, và các khía cạnh xã hội, môi trường, mang tính định tính và toàn diện hơn.

Vốn xã hội đề cập đến các mối quan hệ, mạng lưới xã hội, chuẩn mực và sự tin tưởng lẫn nhau trong một cộng đồng. Vốn xã hội giúp giảm chi phí giao dịch, tăng cường hợp tác và tạo điều kiện cho phát triển kinh tế và xã hội.

Lý thuyết vòng xoáy nghèo đói giải thích rằng nghèo đói không chỉ là tình trạng thiếu thu nhập mà là kết quả của nhiều yếu tố tương tác phức tạp (thiếu vốn, giáo dục, y tế, thể chế yếu kém...) tạo thành một vòng luẩn quẩn. Để thoát khỏi vòng xoáy này cần có những can thiệp toàn diện và mạnh mẽ.