Trắc nghiệm Chân trời KHTN 8 Bài 12: Oxide

Khối lượng mol của Carbon (C) là 12 g/mol. Khối lượng mol của Oxy (O) là 16 g/mol. Trong phân tử CO2 có 1 nguyên tử C và 2 nguyên tử O. Khối lượng mol của CO2 là $12 + 2 imes 16 = 44$ g/mol. Phần trăm khối lượng của C là $\frac{12}{44} \times 100\% \approx 27.3\%$. Phần trăm khối lượng của O là $\frac{2 \times 16}{44} \times 100\% \approx 72.7\%$. Vậy nguyên tố Oxy chiếm tỉ lệ phần trăm khối lượng lớn hơn.Kết luận Nguyên tố Oxy (O) chiếm tỉ lệ phần trăm khối lượng lớn hơn trong phân tử CO2.

Oxide được phân loại chính thành oxide axit, oxide bazơ và oxide lưỡng tính. Oxide trung tính là một cách phân loại không phổ biến và thường ít được coi là một loại oxide riêng biệt theo cách phân loại truyền thống.Kết luận Oxide trung tính là phân loại không tồn tại trong thực tế hóa học phổ biến.

Tỉ lệ mol 1:1 giữa oxide và axit cho thấy oxide đó có thể là oxide lưỡng tính hoặc oxide bazơ tác dụng với axit tạo muối có công thức tương ứng. Nếu R là Na hoặc K (hóa trị I), oxide sẽ là $R_2O$. Phản ứng với $H_2SO_4$ sẽ là $R_2O + H_2SO_4 \rightarrow R_2SO_4 + H_2O$, tỉ lệ 1:1. Nếu R là Mg (hóa trị II), oxide sẽ là $RO$. Phản ứng với $H_2SO_4$ sẽ là $RO + H_2SO_4 \rightarrow RSO_4 + H_2O$, tỉ lệ 1:1. Nếu R là Al (hóa trị III), oxide sẽ là $Al_2O_3$. Phản ứng với $H_2SO_4$ sẽ là $Al_2O_3 + 3H_2SO_4 \rightarrow Al_2(SO_4)_3 + 3H_2O$. Tuy nhiên, đề bài cho công thức oxide là $R_2O_n$ với R hóa trị n, và muối là $R_2(SO_4)_n$. Điều này chỉ đúng nếu n=3 và R là Al. Công thức oxide là $Al_2O_3$ (với R=Al, n=3). Phản ứng với $H_2SO_4$ là $Al_2O_3 + 3H_2SO_4 \rightarrow Al_2(SO_4)_3 + 3H_2O$. Tỉ lệ mol 1:3. Có lẽ đề bài có sai sót về công thức muối hoặc tỉ lệ mol. Tuy nhiên, nếu xét công thức muối là $R_2(SO_4)_n$ và R là hóa trị n, thì R=Al, n=3 cho muối $Al_2(SO_4)_3$. Nhưng công thức oxide $R_2O_n$ với R hóa trị n là không nhất quán (nếu R hóa trị n thì oxide là $R_2O_n$ hoặc $RO_{n/2}$ tùy n chẵn/lẻ). Giả sử công thức oxide là $R_2O_3$ và R là hóa trị III. Phản ứng với $H_2SO_4$ là $R_2O_3 + 3H_2SO_4 \rightarrow R_2(SO_4)_3 + 3H_2O$. Tỉ lệ 1:3. Nếu giả sử oxide là $RO$ với R hóa trị II, phản ứng với $H_2SO_4$ là $RO + H_2SO_4 \rightarrow RSO_4 + H_2O$, tỉ lệ 1:1. R=Mg. Tuy nhiên, đề bài cho công thức oxide là $R_2O_n$. Chỉ có Al là kim loại hóa trị III. Nếu giả sử oxide là $Al_2O_3$ và R=Al, n=3, thì công thức oxide là $R_2O_n$ đúng. Muối là $R_2(SO_4)_n$ -> $Al_2(SO_4)_3$. Tỉ lệ phản ứng là $Al_2O_3 + 3H_2SO_4$. Tỉ lệ 1:3, không phải 1:1. Có khả năng đề bài muốn nói về oxide lưỡng tính ZnO (hóa trị II) hoặc $Al_2O_3$. Nếu là ZnO, công thức oxide là $RO$, R=Zn, n=2. Muối $ZnSO_4$. Tỉ lệ 1:1. Nhưng R là hóa trị n, oxide $R_2O_n$. Nếu n=2, R hóa trị 2, oxide $R_2O_2$ (sai), phải là $RO$. Nếu n=3, R hóa trị 3, oxide $R_2O_3$. Muối $R_2(SO_4)_3$. Tỉ lệ 1:3. Chỉ có Al thỏa mãn R hóa trị III, oxide $Al_2O_3$. Vấn đề là tỉ lệ mol. Nếu đề bài ám chỉ oxide lưỡng tính tác dụng với axit, thì $Al_2O_3$ là một lựa chọn. Giả sử có lỗi đánh máy và tỉ lệ là 1:3, hoặc oxide trung tính. Nhưng trong các lựa chọn, Al là ứng viên duy nhất có hóa trị III và oxide tương ứng. Xét lại tỉ lệ 1:1: oxide bazơ $Na_2O$ hoặc $K_2O$ tác dụng với $H_2SO_4$ tỉ lệ 1:1. Nhưng R hóa trị n. Nếu n=1, R hóa trị 1, oxide $R_2O$. Muối $R_2SO_4$. Tỉ lệ 1:1. Na, K là hóa trị 1. Vậy Na hoặc K có thể đúng. Tuy nhiên, câu hỏi có vẻ thiên về oxide lưỡng tính. Nếu xem xét oxide của kim loại hóa trị III, thì Al là ứng viên. Nếu đề bài muốn nói về oxide trung tính, thì CO cũng có thể. Nhưng CO không phải là oxide kim loại. Quay lại với Al, hóa trị III. Oxide là $Al_2O_3$. Muối là $Al_2(SO_4)_3$. Tỉ lệ 1:3. Nếu coi oxide là $RO$ và R hóa trị II, thì $R=Mg$ hoặc $Fe$. Oxide $MgO$ hoặc $FeO$. Tác dụng với $H_2SO_4$ theo tỉ lệ 1:1. Nhưng công thức oxide là $R_2O_n$. Nếu n=2, R hóa trị 2, oxide $R_2O_2$ (sai). Chỉ có Al là kim loại hóa trị III, oxide $Al_2O_3$. Với R=Al, n=3. Oxide là $R_2O_n = Al_2O_3$. Muối là $R_2(SO_4)_n = Al_2(SO_4)_3$. Phản ứng: $Al_2O_3 + 3H_2SO_4 _x000D_ightarrow Al_2(SO_4)_3 + 3H_2O$. Tỉ lệ mol oxide:axit là 1:3, không phải 1:1. Có lỗi trong đề bài. Tuy nhiên, nếu loại trừ các lựa chọn khác dựa trên hóa trị và công thức oxide, thì Al là kim loại có hóa trị III và oxide $Al_2O_3$ khớp với dạng $R_2O_n$ với n=3. Giả sử tỉ lệ mol là một lỗi sai của đề bài và tập trung vào hóa trị và công thức.Kết luận R có thể là kim loại Al.

Oxide axit khi tác dụng với nước tạo thành axit tương ứng. Trong các phương án, CaO là oxide bazơ, CO2 tác dụng với bazơ, SO2 tạo axit yếu hơn và có cân bằng. P2O5 là oxide của photpho, khi tác dụng với nước tạo thành axit photphoric (H3PO4), là một axit mạnh.Kết luận Phản ứng $P_2O_5 + 3H_2O \rightarrow 2H_3PO_4$ minh họa tính chất của oxide axit tác dụng với nước.

Khí sulfur dioxide ($SO_2$) là một oxide axit. Khi tan trong nước, $SO_2$ tạo thành axit sunfuro ($H_2SO_3$), theo phản ứng $SO_2 + H_2O \rightleftharpoons H_2SO_3$. Axit sunfuro là một trong những tác nhân chính gây ra mưa axit. Axit sunfuric ($H_2SO_4$) cũng góp phần vào mưa axit, nhưng nó hình thành từ quá trình oxi hóa $SO_2$ rồi mới tác dụng với nước. Axit nitric ($HNO_3$) là do khí $NO_x$ gây ra. Axit cacbonic ($H_2CO_3$) là do $CO_2$ gây ra, nhưng nó là nguyên nhân chính của mưa axit nhẹ tự nhiên.Kết luận $SO_2$ khi tan trong nước mưa tạo thành axit sunfuro ($H_2SO_3$), gây hiện tượng mưa axit.

Oxide bazơ là oxide của kim loại, khi tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (trừ các oxide bazơ không tan). SO3, CO2, P2O5 đều là oxide axit. Na2O là oxide của kim loại Natri (kim loại kiềm), khi tác dụng với nước tạo thành NaOH, một bazơ mạnh.Kết luận Oxide $Na_2O$ là oxide bazơ.

Oxide lưỡng tính là oxide vừa có thể tác dụng với dung dịch axit, vừa có thể tác dụng với dung dịch bazơ mạnh. CO2, SO2 là oxide axit. CaO là oxide bazơ. Al2O3 là oxide của nhôm, có tính lưỡng tính, tác dụng với cả axit mạnh và bazơ mạnh.Kết luận Chất $Al_2O_3$ là oxide lưỡng tính.

Oxide bazơ tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. Trong các phương án, CaO tác dụng với oxide axit, SO3 tác dụng với nước, MgO không phản ứng với NaOH (bazơ). Phương án CuO + 2HCl -> CuCl2 + H2O là phản ứng giữa oxide bazơ (CuO) và axit (HCl) tạo muối (CuCl2) và nước.Kết luận Phản ứng $CuO + 2HCl \rightarrow CuCl_2 + H_2O$ thể hiện tính chất hóa học của oxide bazơ tác dụng với dung dịch axit.

Đun nóng các hydroxide kim loại thường phân hủy tạo thành oxide kim loại tương ứng và nước. Trong trường hợp của đồng(II) hydroxide ($Cu(OH)_2$), khi đun nóng sẽ phân hủy tạo thành đồng(II) oxide (CuO) và nước. Phản ứng: $Cu(OH)_2 \xrightarrow{t^0} CuO + H_2O$.CuO là một oxide bazơ màu đen.Kết luận Sản phẩm thu được khi đun nóng $Cu(OH)_2$ trong không khí là $CuO$.

Kim loại hóa trị II có thể là Mg, Ca, Ba, Sr, Zn, Fe (hóa trị II)... Tuy nhiên, công thức oxide là MO với M hóa trị II. Na có hóa trị I (oxide $Na_2O$). Al có hóa trị III (oxide $Al_2O_3$). Fe có thể có hóa trị II (FeO) hoặc III (Fe2O3). Mg có hóa trị II và oxide là MgO. Phản ứng của MgO với HX sẽ cho $MgX_2$ và nước. Mg là kim loại hóa trị II phù hợp với công thức đã cho.Kết luận M có thể là kim loại Mg.

Oxide lưỡng tính vừa tác dụng với axit, vừa tác dụng với bazơ. $Al_2O_3$ tác dụng với HCl (axit) tạo muối nhôm clorua và nước. $Al_2O_3$ cũng tác dụng với NaOH (bazơ) tạo natri aluminat (dưới dạng phức chất natri tetrahydroxoaluminat). Do đó, cả hai phản ứng đều chứng tỏ $Al_2O_3$ có tính lưỡng tính.Kết luận Cả hai phản ứng trên chứng tỏ $Al_2O_3$ có tính lưỡng tính.

Theo định nghĩa, oxide là hợp chất của oxy với một nguyên tố khác. Do đó, nguyên tố không có trong thành phần của oxide là oxy.Kết luận Oxide là hợp chất hóa học bao gồm các nguyên tố khác với Oxy.

Phát biểu 1 sai vì một số oxide bazơ cũng tác dụng với nước (ví dụ: $Na_2O$, $CaO$). Phát biểu 2 sai vì oxide axit cũng tác dụng với bazơ. Phát biểu 4 sai vì có oxide ở thể khí như $CO_2$, $SO_2$, $NO$. Phát biểu 3 mô tả đúng tính chất của oxide lưỡng tính.Kết luận Oxide lưỡng tính có thể tác dụng với cả axit và bazơ là phát biểu đúng.

Oxide kim loại kiềm thổ (như CaO, MgO) khi tác dụng với nước sẽ tạo thành hydroxide tương ứng, ví dụ $CaO + H_2O \rightarrow Ca(OH)_2$. Ca(OH)2 là một bazơ mạnh thuộc nhóm hydroxide kim loại kiềm thổ.Kết luận Hydroxide kim loại kiềm thổ được tạo thành khi oxide kim loại kiềm thổ tác dụng với nước.

Phát biểu 1 và 2 là đúng. Phát biểu 4 mô tả oxide lưỡng tính, là đúng. Phát biểu 3 không đúng vì không phải tất cả oxide kim loại đều tác dụng với nước. Ví dụ, oxide của kim loại đứng sau Mg trong dãy hoạt động hóa học thường không tan hoặc ít tan trong nước và không tạo dung dịch bazơ. Ví dụ: Fe2O3 không tan trong nước.Kết luận Tất cả các oxide kim loại đều tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ là phát biểu không đúng.