Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Dược lý 1

Hấp thu là quá trình thuốc đi từ nơi dùng thuốc (ví dụ: đường uống, tiêm) vào tuần hoàn chung (máu).

Thời gian bán thải (t½) là thời gian cần thiết để nồng độ thuốc trong huyết tương giảm đi một nửa so với nồng độ ban đầu, là một chỉ số quan trọng về tốc độ thải trừ thuốc.

Thuốc kháng cholinergic ức chế hoạt động của acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng. Tác dụng phụ thường gặp của nhóm thuốc này bao gồm khô miệng, táo bón, bí tiểu, mờ mắt và tăng nhịp tim do ức chế hệ thần kinh phó giao cảm.

Tác dụng hiệp đồng (synergism) xảy ra khi tác dụng phối hợp của hai thuốc lớn hơn tổng tác dụng của từng thuốc dùng riêng lẻ. Trong trường hợp này, `1 + 1 > 2` biểu thị rằng tác dụng kết hợp mạnh hơn tổng tác dụng cộng đơn thuần.

Thuốc generic thường có giá thành thấp hơn thuốc biệt dược gốc vì nhà sản xuất thuốc generic không phải chịu chi phí nghiên cứu và phát triển ban đầu. Các phát biểu còn lại đều đúng về thuốc generic.

Thuốc chủ vận beta-2 adrenergic tác dụng ngắn (SABA) như salbutamol (albuterol) là thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh, được sử dụng để cắt cơn hen cấp do khả năng giãn đường thở nhanh chóng và hiệu quả.

Thuốc ức chế men chuyển (ACE inhibitors) ngăn chặn men chuyển angiotensin (ACE) chuyển Angiotensin I thành Angiotensin II. Angiotensin II là một chất gây co mạch mạnh và kích thích tiết aldosterone. Do đó, ức chế ACE giúp giảm sản xuất Angiotensin II, gây giãn mạch và giảm huyết áp.

Enzym CYP450 là một hệ thống enzym quan trọng ở gan, tham gia vào quá trình chuyển hóa thuốc, biến đổi thuốc thành các chất ít hoặc không còn hoạt tính và dễ thải trừ hơn.

Warfarin là thuốc chống đông máu kháng vitamin K. Nó ức chế enzyme vitamin K reductase, enzyme cần thiết để tái tạo vitamin K hoạt động. Vitamin K là cofactor cần thiết cho sự tổng hợp các yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K: yếu tố II (prothrombin), VII, IX và X.

Đường tiêm tĩnh mạch (IV) đưa thuốc trực tiếp vào tuần hoàn máu, bỏ qua quá trình hấp thu ở đường tiêu hóa và chuyển hóa lần đầu ở gan. Các đường dùng khác như uống dưới lưỡi và trực tràng cũng có thể giảm thiểu nhưng không hoàn toàn tránh được hiệu ứng chuyển hóa bước một như đường tiêm tĩnh mạch.

Antagonist cạnh tranh là loại antagonist gắn thuận nghịch vào cùng vị trí hoạt động của thụ thể như agonist, cạnh tranh với agonist để gắn kết. Tác dụng của antagonist cạnh tranh có thể bị vượt qua bằng cách tăng nồng độ agonist.

Khi thuốc gắn kết với protein huyết tương, phức hợp thuốc-protein thường quá lớn để tác động lên thụ thể hoặc vượt qua màng tế bào, do đó dạng thuốc gắn kết thường được coi là không hoạt tính.

Liều lượng thuốc thường được biểu thị bằng đơn vị khối lượng như gam (g), miligam (mg), hoặc microgam (mcg), phản ánh lượng hoạt chất có trong một đơn vị bào chế.

Corticosteroid là nhóm thuốc có tác dụng kháng viêm và ức chế miễn dịch rất mạnh. Chúng tác động lên nhiều khâu của quá trình viêm, giảm sản xuất các chất trung gian gây viêm và ức chế hoạt động của các tế bào miễn dịch.

Thụ thể liên kết protein G (GPCRs) là một họ thụ thể lớn nhất, hoạt động bằng cách kích hoạt protein G khi gắn với phối tử. Protein G sau đó kích hoạt hoặc ức chế các enzym tạo ra chất truyền tin thứ hai (ví dụ: cAMP, IP3, DAG), dẫn đến đáp ứng tế bào.

Thải trừ thuốc qua thận chủ yếu diễn ra qua hai cơ chế chính: lọc cầu thận (cho các thuốc có kích thước nhỏ và không gắn protein) và bài tiết chủ động ở ống thận (sử dụng các protein vận chuyển để đưa thuốc từ máu vào ống thận).

Do thuốc được đưa trực tiếp vào máu, sinh khả dụng của thuốc đường tiêm tĩnh mạch được coi là 100%, không có sự mất mát thuốc do hấp thu.

Phản ứng dị ứng thuốc là phản ứng có hại loại B (Bizarre), đây là các phản ứng không thể đoán trước, không liên quan đến tác dụng dược lý của thuốc và thường liên quan đến cơ chế miễn dịch hoặc đặc ứng của bệnh nhân.

Cửa sổ điều trị là khoảng nồng độ thuốc mà trong đó thuốc có hiệu quả điều trị mà không gây độc tính đáng kể. Nó được xác định bởi khoảng giữa nồng độ tối thiểu có hiệu quả (MEC) và nồng độ gây độc tối thiểu (MTC).

Suy hô hấp là tác dụng phụ nghiêm trọng nhất và nguy hiểm nhất của thuốc giảm đau opioid. Opioid ức chế trung tâm hô hấp ở não, đặc biệt khi dùng liều cao, có thể dẫn đến giảm thông khí, thiếu oxy và thậm chí tử vong.

Thuốc kháng sinh là nhóm thuốc được sử dụng để điều trị nhiễm khuẩn do vi khuẩn. Chúng có thể có tác dụng diệt khuẩn (tiêu diệt vi khuẩn) hoặc kìm khuẩn (ức chế sự phát triển của vi khuẩn), tùy thuộc vào loại kháng sinh và nồng độ thuốc.

Để điều trị loét dạ dày tá tràng do Helicobacter pylori, phác đồ điều trị thường bao gồm kháng sinh (để tiêu diệt H. pylori) kết hợp với thuốc ức chế bơm proton (PPI) (để giảm acid dạ dày, tạo điều kiện cho vết loét lành) và có thể thêm các thuốc khác như bismuth subsalicylate.

Hàng rào máu não được hình thành chủ yếu bởi các tế bào nội mô của mạch máu não, có các liên kết chặt chẽ (tight junctions) ngăn cản sự khuếch tán tự do của nhiều chất từ máu vào não, bảo vệ não khỏi các chất độc hại nhưng cũng hạn chế sự xâm nhập của một số thuốc.

Thuốc tiền (prodrug) là dạng thuốc ban đầu không hoặc ít có hoạt tính dược lý. Sau khi vào cơ thể, chúng cần trải qua quá trình chuyển hóa, thường là ở gan, để biến đổi thành dạng thuốc có hoạt tính, phát huy tác dụng điều trị.

Tương tác dược động học là tương tác xảy ra khi một thuốc ảnh hưởng đến quá trình hấp thu, phân bố, chuyển hóa hoặc thải trừ (ADME) của một thuốc khác, dẫn đến thay đổi nồng độ thuốc và tác dụng của thuốc đó trong cơ thể.

Insulin là một protein, nếu dùng đường uống sẽ bị các enzym tiêu hóa ở dạ dày và ruột phân hủy, mất hoạt tính. Do đó, insulin phải được dùng đường tiêm dưới da hoặc tiêm tĩnh mạch để đảm bảo thuốc còn nguyên vẹn và có tác dụng.

Đường dùng thuốc là yếu tố quyết định phương thức đưa thuốc vào cơ thể, nhưng bản thân `đường dùng thuốc` không trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình hấp thu thuốc *qua đường uống*. Các yếu tố khác như độ hòa tan, thời gian làm rỗng dạ dày, và lưu lượng máu tới ruột đều tác động trực tiếp đến hấp thu thuốc ở đường tiêu hóa.

Agonist là chất gắn vào thụ thể và có khả năng kích hoạt thụ thể đó, tạo ra một đáp ứng sinh học tương tự hoặc giống như chất chủ vận nội sinh.

Dung nạp thuốc là hiện tượng giảm đáp ứng của cơ thể với thuốc sau khi dùng lặp lại. Điều này có nghĩa là cần phải tăng liều thuốc để đạt được tác dụng dược lý tương tự như ban đầu.

Thuốc lợi tiểu thiazide ức chế kênh đồng vận Na+-Cl- ở ống lượn xa của nephron, làm tăng thải natri và nước, từ đó làm giảm thể tích tuần hoàn và huyết áp.