Đề 15 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Quản trị học

Lãnh đạo quan tâm đến con người (hoặc lãnh đạo định hướng con người) nhấn mạnh vào nhu cầu của nhân viên, xây dựng mối quan hệ và tạo môi trường làm việc tích cực. Các phong cách lãnh đạo khác có thể tập trung vào quyền lực, quyết định tập thể hoặc giao quyền tự chủ.

Chiến lược thâm nhập thị trường (market penetration) tập trung vào việc tăng thị phần của sản phẩm hiện tại trong thị trường hiện tại. Các cách thức bao gồm tăng cường marketing, giảm giá, cải thiện phân phối. Các chiến lược khác như phát triển sản phẩm, thị trường và đa dạng hóa liên quan đến việc thay đổi sản phẩm hoặc thị trường.

Quy trình ra quyết định quản trị thường bắt đầu bằng việc xác định vấn đề hoặc cơ hội cần giải quyết. Các bước tiếp theo bao gồm phát triển các lựa chọn, đánh giá, lựa chọn và thực hiện giải pháp, sau đó đánh giá kết quả.

Lãnh đạo ủy quyền (laissez-faire leadership) đặc trưng bởi việc giao quyền tự chủ cao cho nhân viên, ít can thiệp vào công việc, tạo điều kiện cho sự sáng tạo và tự quản lý. Tuy nhiên, phong cách này có thể không hiệu quả nếu nhân viên thiếu động lực hoặc kỹ năng tự quản lý.

Môi trường bên ngoài vĩ mô (macro environment) bao gồm các yếu tố rộng lớn, ảnh hưởng đến tất cả các doanh nghiệp trong một ngành hoặc nền kinh tế, như kinh tế, công nghệ, chính trị - pháp luật, văn hóa - xã hội. Đối thủ cạnh tranh trực tiếp thuộc môi trường vi mô (micro environment) hoặc môi trường ngành, liên quan trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp.

Hoạch định nguồn nhân lực (Human Resource Planning - HRP) là quá trình dự báo và xác định nhu cầu nhân lực của tổ chức trong tương lai, bao gồm số lượng và kỹ năng cần thiết. Các hoạt động khác như tuyển dụng, đào tạo và đánh giá diễn ra sau khi nhu cầu nhân lực đã được xác định.

Hậu cần (logistics) là một phần quan trọng của quản lý chuỗi cung ứng, tập trung vào việc lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát hiệu quả dòng chảy và lưu trữ hàng hóa, dịch vụ và thông tin liên quan từ điểm xuất xứ đến điểm tiêu thụ để đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter là công cụ phân tích môi trường ngành hoặc ngành công nghiệp, xác định các yếu tố cạnh tranh ảnh hưởng đến sức hấp dẫn và lợi nhuận của ngành. 5 lực lượng bao gồm: đối thủ cạnh tranh hiện tại, nguy cơ từ đối thủ mới, sức mạnh của nhà cung cấp, sức mạnh của khách hàng và nguy cơ từ sản phẩm thay thế.

Ma trận Eisenhower, hay ma trận quản lý thời gian, chia công việc thành bốn nhóm dựa trên mức độ quan trọng và khẩn cấp (Quan trọng/Khẩn cấp, Quan trọng/Không khẩn cấp, Không quan trọng/Khẩn cấp, Không quan trọng/Không khẩn cấp). Nó giúp ưu tiên các công việc quan trọng và khẩn cấp để quản lý thời gian hiệu quả.

Tam giác dự án, còn gọi là `Iron Triangle`, thể hiện sự ràng buộc và cân bằng giữa ba yếu tố cốt lõi của dự án: Phạm vi (Scope), Thời gian (Time), và Chi phí (Cost). Thay đổi một yếu tố sẽ ảnh hưởng đến ít nhất một trong hai yếu tố còn lại.

Phân quyền là quá trình chuyển giao quyền ra quyết định từ cấp quản lý cao nhất xuống các cấp thấp hơn trong tổ chức. Mục đích là tăng tính linh hoạt, tốc độ ra quyết định và trao quyền cho nhân viên. Ngược lại, tập trung quyền lực (centralization) là giữ quyền quyết định ở cấp cao nhất.

Cơ cấu trực tuyến (line structure) là cơ cấu đơn giản nhất, phù hợp với doanh nghiệp nhỏ. Quyền lực theo chiều dọc, từ trên xuống, và người đứng đầu có quyền quyết định cao nhất. Các cơ cấu khác phức tạp hơn và phù hợp với doanh nghiệp lớn, đa dạng hóa hoặc có nhiều chức năng.

Cải tiến liên tục (Kaizen trong tiếng Nhật) là triết lý cốt lõi của TQM, nhấn mạnh vào việc không ngừng nỗ lực để cải thiện quy trình, sản phẩm và dịch vụ một cách dần dần và liên tục. Nó là một quá trình không bao giờ kết thúc, nhằm đạt được chất lượng cao hơn và hiệu quả hơn.

Đạo đức kinh doanh bao gồm các nguyên tắc đạo đức, giá trị và chuẩn mực hành vi hướng dẫn các quyết định và hoạt động kinh doanh. Nó liên quan đến việc phân biệt đúng sai, công bằng, trách nhiệm và hành động có đạo đức trong môi trường kinh doanh, vượt ra ngoài khuôn khổ pháp luật.

Lãnh đạo chuyển đổi là phong cách lãnh đạo tập trung vào việc truyền cảm hứng, tạo động lực và thay đổi nhân viên để họ vượt qua lợi ích cá nhân và hướng tới mục tiêu chung của tổ chức. Họ tạo ra tầm nhìn, thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển cá nhân của nhân viên. Khác với lãnh đạo giao dịch (transactional leadership) tập trung vào trao đổi và kiểm soát.

Nguyên tắc tập trung hóa quyền chỉ huy (unity of command) là một trong những nguyên tắc quản trị cổ điển, cho rằng mỗi nhân viên chỉ nên nhận lệnh và báo cáo cho một người quản lý duy nhất. Điều này giúp tránh sự nhầm lẫn, xung đột chỉ thị và đảm bảo trách nhiệm rõ ràng trong tổ chức.

Kiểm soát phòng ngừa (feedforward control) là loại kiểm soát chủ động, tập trung vào việc dự đoán và ngăn chặn các vấn đề có thể xảy ra trong tương lai. Các loại kiểm soát khác thường mang tính phản ứng hơn, xử lý vấn đề khi chúng đã xảy ra (phản hồi) hoặc trong quá trình thực hiện (đồng thời).

Lắng nghe tích cực là kỹ năng giao tiếp quan trọng, đòi hỏi sự tập trung cao độ vào người nói, hiểu thông điệp, thể hiện sự đồng cảm và phản hồi để xác nhận sự hiểu biết. Nó khác với việc chỉ nghe thụ động hoặc ngắt lời người nói.

Mục tiêu SMART là một công cụ thiết lập mục tiêu hiệu quả, trong đó SMART là viết tắt của: Specific (Cụ thể), Measurable (Đo lường được), Achievable (Khả thi), Relevant (Liên quan), và Time-bound (Thời hạn).

Dự báo định tính dựa trên ý kiến chuyên gia sử dụng kinh nghiệm, kiến thức và phán đoán của các chuyên gia để dự đoán các sự kiện hoặc xu hướng trong tương lai, đặc biệt khi không có đủ dữ liệu lịch sử hoặc tình huống phức tạp. Các phương pháp định lượng sử dụng dữ liệu và mô hình toán học.

Xung đột nhiệm vụ, khi ở mức độ vừa phải và tập trung vào nội dung công việc, có thể mang lại lợi ích. Nó khuyến khích các thành viên nhóm tranh luận, xem xét các quan điểm khác nhau, từ đó dẫn đến các giải pháp sáng tạo và quyết định tốt hơn. Xung đột cá nhân và quan hệ thường có hại và phá hoại.

Bốn chức năng chính của quản trị là hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát (Planning, Organizing, Leading, Controlling - POLC). Marketing là một chức năng kinh doanh quan trọng nhưng không nằm trong bốn chức năng cốt lõi của quản trị theo mô hình POLC.

Quy trình quản lý rủi ro thường bắt đầu bằng việc xác định rủi ro (risk identification), tức là nhận diện các sự kiện hoặc tình huống có thể gây ra tổn thất hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu. Sau đó là đánh giá rủi ro, lập kế hoạch ứng phó và giám sát rủi ro.

Kiểm soát tài chính trong quản trị tập trung vào việc theo dõi, đánh giá và điều chỉnh các hoạt động tài chính để đảm bảo nguồn lực tài chính được sử dụng hiệu quả, phù hợp với kế hoạch và đạt được các mục tiêu tài chính của tổ chức. Nó bao gồm lập ngân sách, phân tích báo cáo tài chính, kiểm toán, v.v.

Ma trận SWOT là viết tắt của Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội), và Threats (Thách thức). Đây là công cụ phân tích môi trường bên trong (điểm mạnh, điểm yếu) và bên ngoài (cơ hội, thách thức) của tổ chức để xây dựng chiến lược.

Kháng cự thay đổi là phản ứng tự nhiên của con người và tổ chức khi đối mặt với sự thay đổi. Nguyên nhân phổ biến bao gồm sợ mất đi những gì quen thuộc, lo lắng về sự không chắc chắn, thiếu thông tin, hoặc cảm thấy bị đe dọa. Vượt qua kháng cự là một phần quan trọng của quản lý thay đổi thành công.

Văn hóa doanh nghiệp là hệ thống các giá trị, niềm tin, thái độ và chuẩn mực được chia sẻ bởi các thành viên trong tổ chức. Nó ảnh hưởng đến cách mọi người hành xử, tương tác và làm việc cùng nhau, tạo nên bản sắc riêng của doanh nghiệp.

Phương pháp so sánh cặp là một phương pháp đánh giá tương đối, trong đó hiệu suất của mỗi nhân viên được so sánh trực tiếp với từng nhân viên khác trong nhóm. Các phương pháp khác như MBO, BARS và đánh giá 360 độ có cách tiếp cận khác để đánh giá hiệu suất, không trực tiếp so sánh nhân viên với nhau.

Tháp nhu cầu Maslow sắp xếp nhu cầu con người theo thứ bậc từ đáy lên đỉnh: Nhu cầu sinh lý (Physiological), Nhu cầu an toàn (Safety), Nhu cầu xã hội (Social), Nhu cầu được tôn trọng (Esteem), và Nhu cầu tự thể hiện (Self-actualization). Các nhu cầu bậc thấp cần được thỏa mãn trước khi nhu cầu bậc cao hơn trở thành động lực.

Cơ cấu chức năng chia tổ chức thành các bộ phận chuyên môn theo chức năng (ví dụ: Marketing, Tài chính, Sản xuất). Ưu điểm chính là chuyên môn hóa cao, giúp tăng hiệu quả và hiệu suất trong từng lĩnh vực chức năng. Tuy nhiên, nó có thể gây khó khăn trong phối hợp giữa các chức năng.