Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nghiệp vụ ngân hàng

Các hiệp ước Basel (Basel I, Basel II, Basel III) là các chuẩn mực quốc tế được xây dựng bởi Ủy ban Basel về Giám sát Ngân hàng, nhằm tăng cường sự ổn định và an toàn của hệ thống ngân hàng toàn cầu thông qua việc quy định các yêu cầu về vốn, quản lý rủi ro và giám sát hoạt động ngân hàng.

Séc là một loại giấy tờ có giá có thể chuyển nhượng được, người thụ hưởng séc có thể chuyển giao quyền nhận tiền cho người khác. Ủy nhiệm chi là lệnh thanh toán do người trả tiền (khách hàng) lập ra để yêu cầu ngân hàng thanh toán cho người thụ hưởng, và thường không có tính chuyển nhượng.

Cho vay chiết khấu giấy tờ có giá là nghiệp vụ sử dụng vốn của ngân hàng, không phải huy động vốn. Các nghiệp vụ còn lại đều là hình thức ngân hàng huy động vốn từ các nguồn khác nhau.

Incoterms (International Commercial Terms) là bộ quy tắc thương mại quốc tế, do Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) ban hành, quy định về trách nhiệm của người bán và người mua trong giao dịch thương mại quốc tế, đặc biệt là về điều kiện giao hàng, chi phí vận chuyển, bảo hiểm và chuyển giao rủi ro trong quá trình vận chuyển hàng hóa.

Tổ chức thẻ quốc tế xây dựng và quản lý hệ thống mạng lưới thanh toán thẻ toàn cầu, đảm bảo khả năng chấp nhận thẻ rộng rãi trên toàn thế giới. Các ngân hàng thành viên sẽ phát hành thẻ và cung cấp dịch vụ thanh toán thẻ cho khách hàng dựa trên mạng lưới này.

Basel III, so với các phiên bản trước, đặc biệt chú trọng vào việc tăng cường khả năng quản lý rủi ro thanh khoản và vốn của ngân hàng. Các quy định mới về tỷ lệ vốn và tỷ lệ thanh khoản được đưa ra để đảm bảo ngân hàng có đủ vốn và tài sản thanh khoản để đối phó với các cú sốc tài chính và khủng hoảng kinh tế.

Rủi ro đạo đức (Moral Hazard) không trực tiếp giảm nhờ ngân hàng điện tử. Ngược lại, một số rủi ro hoạt động và an ninh mạng có thể tăng lên. Các lợi ích khác như giảm chi phí, tăng tiếp cận khách hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ là những lợi ích chính của ngân hàng điện tử.

KYC (Know Your Customer) là quy trình xác minh danh tính khách hàng, thu thập thông tin về khách hàng và hiểu rõ về hoạt động kinh doanh của họ. Mục đích chính của KYC là giúp ngân hàng nhận biết và quản lý rủi ro, đặc biệt là rủi ro liên quan đến rửa tiền, tài trợ khủng bố và các hoạt động tội phạm tài chính khác.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần trăm tiền gửi mà ngân hàng thương mại phải giữ lại tại ngân hàng trung ương, không được cho vay. Đây là công cụ quan trọng để ngân hàng trung ương kiểm soát lượng cung tiền, từ đó ảnh hưởng đến lạm phát và tăng trưởng kinh tế.

Tỷ giá giao ngay (Spot rate) là tỷ giá áp dụng cho các giao dịch mua bán ngoại tệ được thực hiện ngay lập tức, thường là trong vòng 2 ngày làm việc. Đây là tỷ giá hiện hành trên thị trường ngoại hối tại thời điểm giao dịch.

Rủi ro hoạt động phát sinh từ các yếu tố nội tại của ngân hàng, liên quan đến quy trình, con người, hệ thống và các sự kiện bên ngoài. Rủi ro do biến động lãi suất là rủi ro thị trường (Market Risk), không phải rủi ro hoạt động.

Phương thức thanh toán L/C được coi là phương thức an toàn nhất cho nhà xuất khẩu vì ngân hàng phát hành L/C cam kết thanh toán cho nhà xuất khẩu khi họ xuất trình bộ chứng từ hợp lệ, đảm bảo nhà xuất khẩu sẽ nhận được tiền hàng nếu thực hiện đúng các điều khoản của L/C.

Hạn mức tín dụng, đặc biệt trong cho vay tiêu dùng không có đảm bảo, phụ thuộc chủ yếu vào đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng. Lịch sử tín dụng tốt, thu nhập ổn định và khả năng trả nợ được chứng minh là các yếu tố quan trọng để ngân hàng quyết định hạn mức tín dụng phù hợp.

Tiền gửi có kỳ hạn (Term deposit) là hình thức gửi tiền mà khách hàng cam kết gửi trong một khoảng thời gian nhất định. Để bù đắp cho việc khách hàng hạn chế khả năng tiếp cận vốn trong thời gian gửi, ngân hàng thường trả lãi suất cao hơn so với tiền gửi không kỳ hạn (ví dụ: tiền gửi thanh toán, tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn).

Tái cấp vốn (Refinancing) là hình thức ngân hàng trung ương cho ngân hàng thương mại vay vốn. Mục đích chính là cung cấp nguồn vốn ngắn hạn, kịp thời để hỗ trợ thanh khoản cho ngân hàng thương mại khi họ gặp khó khăn về khả năng thanh toán, đảm bảo hệ thống ngân hàng hoạt động ổn định.

Điểm khác biệt cốt lõi của ngân hàng số là mô hình hoạt động hoàn toàn trực tuyến, không có mạng lưới chi nhánh vật lý truyền thống. Điều này giúp giảm chi phí hoạt động và tăng tính tiện lợi cho khách hàng. Các ngân hàng số vẫn phải tuân thủ các quy định pháp luật và chịu sự quản lý của cơ quan nhà nước như các ngân hàng truyền thống.

Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) là công cụ quan trọng của ngân hàng trung ương để điều tiết lượng tiền cung ứng. Bằng cách mua hoặc bán giấy tờ có giá (thường là trái phiếu chính phủ) trên thị trường thứ cấp, ngân hàng trung ương có thể bơm thêm hoặc hút bớt tiền ra khỏi lưu thông, ảnh hưởng đến lãi suất và thanh khoản của hệ thống ngân hàng.

Rủi ro tín dụng là rủi ro khách hàng không trả được nợ gốc và lãi vay. Nghiệp vụ cho vay là nghiệp vụ chính tạo ra rủi ro tín dụng cho ngân hàng.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (Contractionary Monetary Policy) được ngân hàng trung ương sử dụng để kiềm chế lạm phát hoặc làm chậm lại tốc độ tăng trưởng kinh tế quá nóng. Các biện pháp như tăng lãi suất chiết khấu, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, hoặc bán giấy tờ có giá trên thị trường mở sẽ làm giảm cung tiền và tăng lãi suất trên thị trường.

Bảo lãnh ngân hàng là cam kết của ngân hàng với bên thứ ba về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng nếu khách hàng không thực hiện được nghĩa vụ đó. Bản chất của bảo lãnh là chuyển rủi ro từ bên thứ ba sang ngân hàng, tương tự như nghiệp vụ bảo hiểm, nơi công ty bảo hiểm cam kết bồi thường khi sự kiện bảo hiểm xảy ra.

Nghiệp vụ ngân quỹ (Treasury) của ngân hàng tập trung vào quản lý thanh khoản, đảm bảo ngân hàng có đủ tiền mặt và các tài sản có tính thanh khoản cao để đáp ứng các nghĩa vụ thanh toán hàng ngày, quản lý rủi ro lãi suất và rủi ro thanh khoản, cũng như tối ưu hóa lợi nhuận từ các tài sản có tính thanh khoản.

Sản phẩm phái sinh lãi suất, như hợp đồng hoán đổi lãi suất (Interest Rate Swap), là công cụ hiệu quả để ngân hàng quản lý rủi ro lãi suất. Ngân hàng có thể sử dụng chúng để chuyển đổi cấu trúc lãi suất của tài sản và nợ, giảm thiểu tác động tiêu cực của biến động lãi suất đến lợi nhuận và giá trị tài sản.

Thu nhập lãi là nguồn thu nhập chính của ngân hàng thương mại, chủ yếu đến từ hoạt động cho vay. Cho vay tiêu dùng là một hình thức cho vay, do đó mang lại thu nhập lãi cho ngân hàng.

Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà ngân hàng trung ương cho ngân hàng thương mại vay. Khi lãi suất này tăng, chi phí vốn của ngân hàng thương mại tăng lên, dẫn đến lãi suất cho vay ra nền kinh tế cũng tăng. Điều này làm giảm nhu cầu vay vốn, kiềm chế đầu tư và tiêu dùng, từ đó góp phần làm giảm lạm phát.

Sản phẩm phái sinh được tạo ra để quản lý rủi ro, đặc biệt là rủi ro thị trường (lãi suất, tỷ giá, giá hàng hóa...). Mặc dù có thể tạo ra lợi nhuận, mục đích chính của chúng là phòng ngừa và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến động thị trường.

Chức năng trung gian tín dụng là chức năng cơ bản nhất của ngân hàng, thể hiện ở việc ngân hàng đóng vai trò cầu nối giữa người có vốn nhàn rỗi (người gửi tiền) và người cần vốn (người vay tiền).

Ngân hàng đầu tư (Investment Bank) chuyên cung cấp các dịch vụ tài chính phức tạp cho doanh nghiệp lớn, bao gồm tư vấn M&A, bảo lãnh phát hành chứng khoán, quản lý tài sản, và các dịch vụ tài chính doanh nghiệp khác. Ngân hàng bán lẻ phục vụ cá nhân và doanh nghiệp nhỏ, ngân hàng hợp tác xã phục vụ thành viên, ngân hàng chính sách thực hiện các mục tiêu chính sách của nhà nước.

Rút tiền mặt từ thẻ tín dụng thường được coi là lỗi sai phổ biến vì phí rút tiền mặt thường rất cao và lãi suất có thể được tính ngay từ thời điểm rút tiền, khiến chi phí sử dụng thẻ tín dụng tăng đáng kể. Thanh toán đúng hạn, kiểm tra sao kê và bảo mật thông tin thẻ là những hành vi đúng đắn khi sử dụng thẻ tín dụng.

Ngân hàng Hồi giáo hoạt động dựa trên luật Sharia của đạo Hồi, nguyên tắc cốt lõi là cấm Riba (lãi suất). Thay vì cho vay và nhận lãi, ngân hàng Hồi giáo sử dụng các hình thức tài chính khác phù hợp với luật Sharia, như chia sẻ lợi nhuận và rủi ro (Musharaka, Mudaraba), cho thuê tài sản (Ijara), hoặc mua bán hàng hóa trả chậm (Murabaha).

Giải ngân vốn vay là bước sau khi thẩm định tín dụng và quyết định cho vay được phê duyệt. Quy trình thẩm định tín dụng tập trung vào việc đánh giá và phân tích rủi ro trước khi quyết định có cho vay hay không. Các bước thu thập thông tin, phân tích khả năng trả nợ và đánh giá tài sản đảm bảo là các bước quan trọng trong thẩm định tín dụng.