Đề 10 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tài chính tiền tệ

GDP (Tổng sản phẩm quốc nội) là một chỉ số quan trọng đo lường tổng giá trị sản xuất của một quốc gia, nhưng nó có hạn chế trong việc đo lường phúc lợi kinh tế. GDP không phản ánh sự phân phối thu nhập (bất bình đẳng), không tính đến các hoạt động kinh tế phi chính thức, các yếu tố môi trường, và chất lượng cuộc sống.

Chính sách tài khóa (sử dụng chi tiêu chính phủ và thuế khóa) nhằm mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, bao gồm ổn định việc làm, giá cả, tăng trưởng kinh tế và phân phối thu nhập công bằng.

Lý thuyết ngang bằng lãi suất dự đoán rằng tỷ giá giao ngay của đồng tiền có lãi suất cao hơn sẽ giảm (mất giá) trong tương lai để bù đắp cho lợi thế lãi suất, nhằm ngăn chặn cơ hội kinh doanh chênh lệch lãi suất (arbitrage).

Tỷ giá giao ngay là tỷ giá hối đoái hiện hành trên thị trường ngoại hối, được áp dụng cho các giao dịch mua bán ngoại tệ được thực hiện và thanh toán ngay lập tức (hoặc trong vòng 1-2 ngày làm việc).

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần trăm tiền gửi mà các ngân hàng thương mại phải giữ lại dưới dạng dự trữ tại ngân hàng trung ương, không được phép cho vay. Đây là một công cụ của chính sách tiền tệ để kiểm soát lượng tiền cung ứng.

Điểm khác biệt lớn nhất là rủi ro tín dụng. Trái phiếu chính phủ thường được coi là ít rủi ro hơn (hoặc phi rủi ro ở một số quốc gia) vì được chính phủ phát hành và đảm bảo. Trái phiếu doanh nghiệp có rủi ro tín dụng cao hơn do khả năng doanh nghiệp phá sản hoặc không trả được nợ.

Tiền có ba chức năng chính: phương tiện trao đổi, thước đo giá trị và phương tiện tích lũy giá trị. Đầu cơ rủi ro cao không phải là chức năng chính mà là một hoạt động sử dụng tiền.

Kỳ vọng lạm phát tăng lên làm cho người lao động và doanh nghiệp đòi hỏi mức lương và giá cả cao hơn ngay cả ở mức thất nghiệp không đổi, dẫn đến đường кривой Phillips ngắn hạn dịch chuyển lên trên (sang phải).

Bong bóng tài sản xảy ra khi giá tài sản (như bất động sản, cổ phiếu) tăng lên quá cao so với giá trị thực, thường do kỳ vọng giá tiếp tục tăng và tâm lý đầu cơ quá mức, không dựa trên các yếu tố cơ bản.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một chỉ số kinh tế quan trọng, đo lường sự thay đổi giá cả trung bình của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng điển hình theo thời gian, từ đó phản ánh mức độ lạm phát của nền kinh tế.

Bán khống là một chiến lược giao dịch, trong đó nhà đầu tư vay cổ phiếu từ người khác (thường là công ty chứng khoán) để bán ra thị trường. Họ kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ giảm, sau đó mua lại cổ phiếu với giá thấp hơn để trả lại và hưởng lợi từ sự chênh lệch giá.

Nghiệp vụ thị trường mở (mua bán trái phiếu chính phủ) là công cụ quan trọng của ngân hàng trung ương để điều chỉnh lượng tiền cung ứng, từ đó tác động đến lãi suất và ổn định giá trị đồng tiền, kiểm soát lạm phát.

Cán cân vãng lai ghi lại các giao dịch về hàng hóa, dịch vụ, thu nhập và chuyển giao vãng lai giữa một quốc gia và phần còn lại của thế giới. Xuất khẩu hàng hóa là một phần của cán cân thương mại, thuộc cán cân vãng lai.

Khi tỷ giá VND/USD tăng, cần nhiều VND hơn để đổi lấy 1 USD, điều này có nghĩa là đồng VND đã mất giá (hay bị phá giá) so với USD.

Rủi ro tín dụng là rủi ro mà ngân hàng hoặc tổ chức tài chính phải đối mặt khi người đi vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ gốc và lãi theo thỏa thuận.

Thị trường tiền tệ là nơi giao dịch các công cụ tài chính ngắn hạn, có tính thanh khoản cao như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn, thương phiếu,... Thị trường vốn giao dịch các công cụ dài hạn hơn như cổ phiếu, trái phiếu dài hạn.

Ngân hàng thương mại (ngân hàng bán lẻ) chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực huy động tiền gửi từ công chúng và cung cấp các khoản vay ngắn hạn và trung hạn cho cá nhân và doanh nghiệp.

Lãi suất thực phản ánh chi phí thực tế của việc vay vốn hoặc lợi tức thực tế của việc cho vay, sau khi đã loại trừ ảnh hưởng của lạm phát. Nó được tính bằng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.

Hiệu ứng J-curve cho thấy sau khi phá giá đồng tiền, cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn do giá trị nhập khẩu tăng lên ngay lập tức (tính bằng nội tệ) trong khi lượng xuất khẩu và nhập khẩu điều chỉnh chậm hơn. Sau đó, khi lượng điều chỉnh, cán cân thương mại sẽ cải thiện.

Theo Keynes, tổng cầu chịu ảnh hưởng lớn bởi `animal spirits` - tức là kỳ vọng, tâm lý lạc quan hoặc bi quan của doanh nghiệp và người tiêu dùng về tương lai kinh tế. Kỳ vọng này tác động mạnh đến quyết định đầu tư và tiêu dùng, từ đó ảnh hưởng đến tổng cầu.

Mô hình IS-LM sử dụng đường IS (Investment-Saving) đại diện cho cân bằng trên thị trường hàng hóa và đường LM (Liquidity preference-Money supply) đại diện cho cân bằng trên thị trường tiền tệ. Giao điểm của hai đường này xác định mức sản lượng và lãi suất cân bằng chung của nền kinh tế.

Phương trình số lượng tiền tệ của Irving Fisher được biểu diễn là M * V = P * Y, trong đó: M là lượng tiền cung ứng, V là vận tốc lưu thông tiền tệ, P là mức giá chung, và Y là sản lượng thực tế (GDP thực).

Thuế suất là công cụ của chính sách tài khóa, do chính phủ quyết định. Các công cụ còn lại (tỷ lệ dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở, lãi suất tái chiết khấu) là công cụ của chính sách tiền tệ, do ngân hàng trung ương điều hành.

Lướt sóng là một chiến lược giao dịch ngắn hạn, trong đó nhà giao dịch thực hiện rất nhiều giao dịch nhỏ trong ngày để tận dụng những biến động giá nhỏ nhất của cổ phiếu, nhằm kiếm lợi nhuận tích lũy từ nhiều giao dịch nhỏ.

Lạm phát do chi phí đẩy xảy ra khi chi phí sản xuất (như giá nguyên vật liệu, lương) tăng lên, buộc doanh nghiệp phải tăng giá bán sản phẩm để duy trì lợi nhuận, dẫn đến mức giá chung tăng.

Chỉ số Dow Jones Industrial Average (DJIA) là một trong những chỉ số chứng khoán lâu đời và nổi tiếng nhất trên thế giới, đại diện cho 30 công ty lớn và có uy tín niêm yết trên thị trường chứng khoán New York (NYSE) và NASDAQ.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là chiến lược phân bổ vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau (cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản,...) để giảm thiểu rủi ro. Khi một loại tài sản gặp rủi ro, các tài sản khác có thể bù đắp, giúp ổn định lợi nhuận tổng thể.

Thị trường hiệu quả dạng mạnh (strong-form efficient market) là thị trường mà giá cả tài sản phản ánh đầy đủ tất cả các loại thông tin, bao gồm cả thông tin công khai và thông tin nội bộ. Trong thị trường này, không nhà đầu tư nào có thể liên tục kiếm được lợi nhuận vượt trội so với thị trường, ngay cả khi có thông tin nội bộ.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (giảm cung tiền, tăng lãi suất) được sử dụng để kiềm chế lạm phát. Khi lạm phát tăng cao, ngân hàng trung ương có thể thực hiện chính sách này để giảm bớt áp lực tăng giá bằng cách giảm tổng cầu.

Chức năng `người cho vay cuối cùng` giúp ngân hàng trung ương duy trì sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Khi các ngân hàng thương mại gặp khó khăn thanh khoản nghiêm trọng, không thể vay vốn từ thị trường liên ngân hàng, ngân hàng trung ương sẽ đóng vai trò là người cho vay cuối cùng để ngăn chặn khủng hoảng lan rộng.