Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Phương pháp nghiên cứu khoa học

Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản là phương pháp chọn mẫu xác suất, trong đó mỗi cá nhân hoặc đơn vị trong quần thể có cơ hội được chọn vào mẫu như nhau, tăng tính đại diện của mẫu cho quần thể.

Phỏng vấn sâu là phương pháp thu thập dữ liệu định tính hiệu quả, cho phép nhà nghiên cứu tương tác trực tiếp với người tham gia để khám phá chi tiết về kinh nghiệm, cảm xúc và quan điểm của họ.

Lỗi loại I, còn gọi là lỗi `sai sót của nhà nghiên cứu`, xảy ra khi chúng ta kết luận có một hiệu ứng hoặc mối quan hệ trong dữ liệu, trong khi thực tế hiệu ứng hoặc mối quan hệ đó không tồn tại trong quần thể tổng thể.

Nghiên cứu thực nghiệm được thiết kế đặc biệt để kiểm tra mối quan hệ nhân quả bằng cách thao tác biến độc lập và kiểm soát các biến gây nhiễu để xác định ảnh hưởng của biến độc lập lên biến phụ thuộc.

Biến số độc lập là biến số mà nhà nghiên cứu chủ động thay đổi hoặc kiểm soát để xem xét ảnh hưởng của nó lên biến số phụ thuộc.

Tính giá trị (validity) trong nghiên cứu khoa học đảm bảo rằng các phương pháp đo lường và công cụ nghiên cứu thực sự đo lường được khái niệm hoặc hiện tượng mà nhà nghiên cứu quan tâm.

Nghiên cứu định lượng sử dụng dữ liệu số và các phương pháp thống kê để đo lường và phân tích các biến số, tìm kiếm mối quan hệ và kiểm định giả thuyết.

Một giả thuyết khoa học cần có khả năng kiểm chứng, tức là có thể được kiểm tra và đánh giá bằng các phương pháp nghiên cứu thực nghiệm để xác định tính đúng đắn của nó.

Nghiên cứu dọc theo dõi cùng một nhóm đối tượng theo thời gian, giúp nhà nghiên cứu quan sát sự thay đổi, phát triển và ảnh hưởng của thời gian lên các biến số nghiên cứu, điều mà nghiên cứu ngang không thể làm được.

Thang đo khoảng có đặc điểm là khoảng cách giữa các điểm trên thang đo là bằng nhau và có ý nghĩa, nhưng không có điểm gốc 0 thực sự. Ví dụ, thang đo nhiệt độ Celsius hoặc Fahrenheit là thang đo khoảng.

Kiểm định t (t-test) là phương pháp thống kê phù hợp để so sánh trung bình của một biến số liên tục giữa hai nhóm độc lập, ví dụ như so sánh điểm số kiểm tra giữa nhóm thực nghiệm và nhóm kiểm soát.

Phân tích nội dung là một phương pháp phân tích dữ liệu định tính phổ biến, thường được sử dụng để phân tích văn bản, hình ảnh, video và các hình thức truyền thông khác để xác định các chủ đề, mô hình và ý nghĩa.

Sử dụng nhóm kiểm soát là một biện pháp quan trọng để tăng cường tính giá trị bên trong của nghiên cứu thực nghiệm. Nhóm kiểm soát giúp đảm bảo rằng bất kỳ sự khác biệt nào được quan sát giữa nhóm thực nghiệm và nhóm kiểm soát là do tác động của biến độc lập, chứ không phải do các yếu tố gây nhiễu khác.

Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong nghiên cứu khoa học là xác định rõ vấn đề hoặc câu hỏi nghiên cứu mà bạn muốn giải quyết. Các bước sau sẽ dựa trên việc xác định này.

Độ tin cậy (reliability) đề cập đến mức độ mà một công cụ đo lường cho kết quả nhất quán và ổn định khi được sử dụng nhiều lần hoặc bởi nhiều người khác nhau, giả sử rằng hiện tượng được đo không thay đổi.

Tổng quan tài liệu giúp nhà nghiên cứu nắm vững tình hình nghiên cứu hiện tại, xác định những gì đã biết và chưa biết, từ đó tìm ra khoảng trống kiến thức và xây dựng nền tảng lý thuyết vững chắc cho nghiên cứu của mình.

Nhóm kiểm soát trong nghiên cứu thực nghiệm không nhận bất kỳ sự can thiệp hoặc tác động nào từ biến độc lập. Nhóm này đóng vai trò là điểm chuẩn để so sánh với nhóm thực nghiệm (nhóm nhận tác động của biến độc lập), giúp nhà nghiên cứu xác định xem biến độc lập có thực sự gây ra hiệu ứng hay không.

Nghiên cứu tổng quan hệ thống và phân tích meta là các phương pháp khoa học nghiêm ngặt để tổng hợp và phân tích dữ liệu từ nhiều nghiên cứu độc lập về cùng một câu hỏi nghiên cứu. Phân tích meta sử dụng các kỹ thuật thống kê để kết hợp kết quả từ các nghiên cứu khác nhau, cung cấp một ước tính tổng thể về hiệu quả hoặc mối quan hệ.

Phương pháp nghiên cứu nên được lựa chọn dựa trên câu hỏi nghiên cứu và mục tiêu mà nhà nghiên cứu muốn đạt được. Phương pháp phù hợp nhất sẽ là phương pháp có khả năng cung cấp dữ liệu và bằng chứng tốt nhất để trả lời câu hỏi nghiên cứu.

Phần `Phương pháp luận` trong đề cương hoặc báo cáo nghiên cứu có mục tiêu chính là cung cấp thông tin chi tiết và rõ ràng về cách thức nghiên cứu đã được tiến hành, bao gồm thiết kế nghiên cứu, đối tượng tham gia, công cụ đo lường, quy trình thu thập và phân tích dữ liệu.

Trong khi chia sẻ và thảo luận kết quả nghiên cứu với đồng nghiệp là quan trọng, việc `thuyết phục đồng nghiệp chấp nhận kết quả` không phải là một bước chính thức trong quy trình nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu khoa học tập trung vào việc thu thập bằng chứng và đưa ra kết luận dựa trên dữ liệu, chứ không phải thuyết phục người khác tin vào kết quả.

Mẫu đại diện là mẫu có các đặc điểm tương tự như quần thể mà nó được chọn ra. Mục tiêu của việc chọn mẫu đại diện là để kết quả nghiên cứu từ mẫu có thể được tổng quát hóa cho toàn bộ quần thể.

Phần `Thảo luận` là nơi nhà nghiên cứu diễn giải kết quả nghiên cứu, thảo luận về ý nghĩa của chúng trong bối cảnh lý thuyết và nghiên cứu hiện có, đồng thời nêu bật những đóng góp, hạn chế và gợi ý cho nghiên cứu tiếp theo.

Trong nghiên cứu quan sát, nhà nghiên cứu thường chỉ quan sát và ghi lại hành vi một cách tự nhiên mà không can thiệp hoặc kiểm soát các yếu tố. Điều này khiến việc kiểm soát các biến số gây nhiễu trở nên khó khăn, có thể ảnh hưởng đến tính giá trị của kết quả.

Nghiên cứu trường hợp (case study) là phương pháp nghiên cứu định tính chuyên sâu, tập trung vào việc khám phá và mô tả chi tiết một trường hợp cụ thể trong bối cảnh thực tế của nó.

Nghiên cứu hỗn hợp kết hợp cả phương pháp định tính và định lượng để cung cấp một cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về vấn đề nghiên cứu. Nó đặc biệt hữu ích khi câu hỏi nghiên cứu phức tạp và cần cả sự khám phá chi tiết (định tính) và đo lường, kiểm định (định lượng).

Lỗi loại II, còn gọi là lỗi `bỏ lỡ cơ hội`, xảy ra khi chúng ta không bác bỏ giả thuyết không (null hypothesis) mặc dù nó thực sự sai. Điều này có nghĩa là chúng ta bỏ lỡ việc phát hiện ra một hiệu ứng hoặc mối quan hệ thực sự tồn tại trong quần thể.

Nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu khoa học nhấn mạnh việc bảo vệ quyền lợi và phúc lợi của người tham gia, chứ không phải tối đa hóa lợi ích cho nhà nghiên cứu. Nghiên cứu cần cân bằng giữa lợi ích khoa học và rủi ro tiềm ẩn đối với người tham gia.

Tính khách quan trong nghiên cứu khoa học đề cao việc kết quả nghiên cứu phải dựa trên dữ liệu và bằng chứng thực tế, được thu thập và phân tích một cách hệ thống và không thiên vị, tránh để ý kiến chủ quan hoặc cảm xúc cá nhân ảnh hưởng đến quá trình và kết quả nghiên cứu.

Đạo văn là hành vi trình bày công trình, ý tưởng, hoặc ngôn ngữ của người khác như là của chính mình, mà không đưa ra sự công nhận hoặc trích dẫn nguồn gốc ban đầu.