Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thực vật dược

Trong y học cổ truyền, Ba kích được sử dụng phổ biến với công dụng bổ thận, tráng dương, tăng cường sinh lực cho nam giới. Các công dụng khác không phải là công dụng chính được biết đến của Ba kích.

Flavonoid là các hợp chất phenolic có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do. Chúng cũng có vai trò tạo màu sắc cho hoa và quả, nhưng vai trò sinh học chính là chống oxy hóa.

Actiso nổi tiếng với tác dụng hỗ trợ chức năng gan, kích thích sản xuất và bài tiết mật, giúp tiêu hóa tốt hơn và bảo vệ tế bào gan. Các tác dụng khác không phải là công dụng chính của Actiso.

Nuôi cấy mô tế bào thực vật là phương pháp nhân giống vô tính hiệu quả, cho phép nhân nhanh số lượng lớn cây giống từ một mẫu nhỏ, giúp bảo tồn các giống cây quý hiếm và đồng nhất về mặt di truyền. Các phương pháp khác có thể chậm hơn hoặc không hiệu quả bằng.

Artemisinin là hoạt chất chính được chiết xuất từ cây Thanh hao hoa vàng (Artemisia annua), có hiệu quả cao trong điều trị sốt rét, đặc biệt là các chủng kháng thuốc. Cây Canhkina là nguồn gốc của quinine, một thuốc trị sốt rét khác.

Định nghĩa `thực vật dược` tập trung vào khả năng chứa các hợp chất có hoạt tính sinh học, có tiềm năng ứng dụng trong phòng và chữa bệnh. Các lựa chọn khác quá rộng hoặc quá hẹp.

Sử dụng thực vật dược cần thận trọng vì có thể có tác dụng phụ, tương tác thuốc, hoặc chống chỉ định. Tham khảo ý kiến chuyên gia giúp đảm bảo an toàn và sử dụng đúng cách. Các lựa chọn khác mang tính rủi ro.

Hàm lượng hoạt chất dược liệu không cố định ở một bộ phận nhất định mà thay đổi tùy theo loài cây, bộ phận cây, giai đoạn sinh trưởng và điều kiện môi trường. Mỗi loài cây có thể tích lũy hoạt chất ở bộ phận khác nhau.

Xạ đen được dân gian sử dụng và có một số nghiên cứu ban đầu cho thấy tiềm năng hỗ trợ điều trị các bệnh về gan và ung thư, nhờ các hoạt chất có khả năng chống oxy hóa và kháng viêm. Cần thêm nghiên cứu để xác nhận hiệu quả.

Mã tiền chứa strychnine, một chất độc mạnh. Sử dụng quá liều có thể gây ngộ độc, dẫn đến co giật, suy hô hấp và thậm chí tử vong. Cần hết sức thận trọng khi sử dụng các sản phẩm từ Mã tiền.

`Dược liệu` là thuật ngữ rộng hơn, bao gồm cả thực vật dược, động vật dược và khoáng vật dược. `Thực vật dược` là một phân nhóm của dược liệu, chỉ tập trung vào nguồn gốc thực vật.

Thời điểm thu hoạch (giai đoạn sinh trưởng, mùa vụ) và các yếu tố môi trường (đất đai, khí hậu, ánh sáng, nước) có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sinh tổng hợp và tích lũy hoạt chất trong cây dược liệu. Các yếu tố khác ít ảnh hưởng trực tiếp hơn.

Sàng lọc hoạt tính sinh học là bước quan trọng để đánh giá nhanh tiềm năng dược lý của thực vật, tìm kiếm các hoạt tính sinh học như kháng khuẩn, chống ung thư, chống viêm... trước khi đi vào nghiên cứu sâu hơn.

Vỏ cây liễu trắng chứa salicin, tiền chất của aspirin, có tác dụng hạ sốt và giảm đau, được WHO công nhận là cây thuốc thiết yếu. Các cây khác có tác dụng khác.

Sắc ký lớp mỏng (TLC) là phương pháp đơn giản, nhanh chóng, thường dùng để định tính (nhận biết sự có mặt) các chất và kiểm tra sơ bộ độ tinh khiết của mẫu dược liệu. Các phương pháp khác phức tạp hơn cho định lượng, phân lập, hay xác định cấu trúc.

Nghiên cứu về Xáo tam phân chủ yếu mới ở giai đoạn ban đầu, chủ yếu là nghiên cứu trong phòng thí nghiệm (in vitro) và trên động vật. Cần thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng trên người để xác nhận hiệu quả.

GMP (Good Manufacturing Practices) là hệ thống các nguyên tắc, tiêu chuẩn nhằm đảm bảo quy trình sản xuất thuốc được kiểm soát chặt chẽ, từ nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm, để đạt chất lượng, an toàn và hiệu quả mong muốn.

Chưng cất hơi nước là phương pháp phổ biến để chiết xuất tinh dầu do tinh dầu dễ bay hơi và ít tan trong nước. Hơi nước mang theo tinh dầu, sau đó được làm lạnh và tách ra.

Curcumin là hoạt chất chính của nghệ vàng, được biết đến rộng rãi với tác dụng chống viêm mạnh mẽ và khả năng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Các tác dụng khác không phải là nổi bật nhất của curcumin.

Gừng (Zingiber officinale) có tính ấm, thường dùng để kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi và buồn nôn trong y học cổ truyền Việt Nam. Các cây khác có công dụng khác nhau.

Trong y học cổ truyền, `tứ khí` là một khái niệm quan trọng để phân loại và mô tả tính năng, tác dụng dược lý của dược liệu, hướng dẫn sử dụng phù hợp với từng loại bệnh và thể trạng người bệnh. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng ý nghĩa của `tứ khí`.

Morphine là một alkaloid chiết xuất từ cây Á phiện, nổi tiếng với tác dụng giảm đau mạnh mẽ. Các lựa chọn khác không phải là hoạt chất chính trong Á phiện và có tác dụng dược lý khác.

Alkaloid và terpenoid thường ít tan hoặc không tan trong nước, trong khi flavonoid có thể tan trong nước hoặc dung môi phân cực tùy thuộc vào cấu trúc cụ thể. Các đặc điểm khác đều đúng.

Nhiều loài thực vật dược đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do khai thác quá mức và suy thoái môi trường, đe dọa nguồn cung cấp dược liệu quý giá trong tương lai. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng thực tế.

HPLC (High-Performance Liquid Chromatography) là kỹ thuật sắc ký mạnh mẽ, thường dùng để phân tích định tính (nhận dạng) và định lượng (xác định hàm lượng) các hợp chất trong mẫu, bao gồm cả các hoạt chất trong thực vật dược.

Trong y học cổ truyền và dân gian, Trinh nữ hoàng cung được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến phụ khoa ở nữ giới và u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới. Các lựa chọn khác không phải là công dụng chính được biết đến.

Các phương pháp chế biến như sao, tẩm, chế biến trong y học cổ truyền nhằm mục đích thay đổi tính vị, tăng cường tác dụng điều trị, giảm bớt độc tính hoặc tác dụng phụ của dược liệu, giúp dược liệu phù hợp hơn với mục đích sử dụng.

Thực vật dược thường có giá thành rẻ hơn, đặc biệt khi nguồn dược liệu có sẵn tại địa phương, giúp tăng khả năng tiếp cận thuốc cho người dân, nhất là ở các nước đang phát triển. Các lựa chọn khác không đúng hoặc không phải là lợi ích chung của thực vật dược.

Saponin triterpenoid, đặc biệt là asiaticoside và madecassoside trong Rau má, được chứng minh có tác dụng kích thích sản xuất collagen, tăng cường tái tạo da và thúc đẩy làm lành vết thương. Các nhóm hợp chất khác không phải là chính yếu cho tác dụng này.

Việc tổng hợp hóa học các hoạt chất phức tạp từ thực vật dược thường rất khó khăn và tốn kém, không phải là một thách thức `không lớn`. Các lựa chọn khác đều là những thách thức đáng kể trong phát triển thuốc từ thực vật.