Đề 2 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tâm lý học giáo dục

Tự điều chỉnh (self-regulation) trong lý thuyết học tập xã hội của Bandura là khả năng của học sinh tự kiểm soát và quản lý hành vi, suy nghĩ, động lực và cảm xúc của mình để đạt được mục tiêu học tập, bao gồm việc lập kế hoạch, giám sát tiến độ và tự đánh giá.

Hội chứng `cháy sạch` (burnout) ở giáo viên là trạng thái kiệt sức do căng thẳng kéo dài, biểu hiện qua nhiều khía cạnh: thể chất (mệt mỏi, đau đầu), tinh thần (mất động lực, chán nản), và cảm xúc (cáu gắt, bi quan), dẫn đến giảm hiệu suất và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Phong cách học tập (learning styles) là các phương thức khác nhau mà cá nhân thích và học hiệu quả nhất, thường được phân loại thành các loại như học tập thị giác, thính giác, vận động, đọc-viết, v.v.

Giai đoạn thao tác hình thức (từ 12 tuổi trở lên) theo Piaget là giai đoạn cuối cùng của phát triển nhận thức, khi trẻ em phát triển khả năng tư duy trừu tượng, suy luận giả thuyết và logic hình thức.

Trong lớp học đa văn hóa, giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường hòa nhập và tôn trọng. Điều này bao gồm việc khuyến khích học sinh chia sẻ về văn hóa của mình, tìm hiểu về các nền văn hóa khác, và xây dựng sự thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau.

Tư duy phản biện đòi hỏi học sinh phải phân tích, đánh giá, và suy luận, không chỉ đơn thuần ghi nhớ thông tin. Việc yêu cầu học sinh ghi nhớ thông tin một cách chính xác (học thuộc lòng) không khuyến khích tư duy phản biện mà tập trung vào khả năng tái hiện kiến thức.

Nguyên tắc `sẵn sàng` (readiness) của Thorndike nhấn mạnh rằng học sinh cần phải ở trạng thái sẵn sàng về mặt thể chất, tinh thần và nhận thức để học tập hiệu quả. Nếu học sinh chưa sẵn sàng, việc học sẽ khó khăn và ít hiệu quả.

Tâm lý học giáo dục cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để thiết kế chương trình học hiệu quả, bằng cách áp dụng các nguyên tắc về phát triển nhận thức, động lực học tập, phong cách học tập, và các phương pháp giảng dạy đã được nghiên cứu và chứng minh tính hiệu quả.

Tháp nhu cầu Maslow sắp xếp các nhu cầu của con người theo thứ bậc, trong đó nhu cầu sinh lý (ăn, uống, ngủ, nghỉ...) là bậc thấp nhất và cần được đáp ứng đầu tiên trước khi các nhu cầu bậc cao hơn có thể trở thành động lực.

Giáo dục giới tính hiệu quả cần cung cấp thông tin chính xác, khoa học và phù hợp với độ tuổi và giai đoạn phát triển nhận thức, tâm lý, và sinh lý của học sinh, để đảm bảo thông tin dễ hiểu, hữu ích và không gây hoang mang hoặc tổn thương.

Lỗi sai là một phần tự nhiên của quá trình học tập. Giáo viên nên xem lỗi sai là cơ hội để học sinh học hỏi, phân tích nguyên nhân gây ra lỗi, và hướng dẫn học sinh cách sửa chữa và cải thiện, thay vì trừng phạt hoặc phớt lờ.

Học tập truy vấn (inquiry-based learning) là phương pháp dạy học tập trung vào việc khuyến khích học sinh chủ động đặt câu hỏi, điều tra, khám phá, và xây dựng kiến thức thông qua quá trình tự tìm tòi và giải quyết vấn đề.

Đánh giá hình thành được thực hiện trong suốt quá trình dạy và học để cung cấp thông tin phản hồi kịp thời, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy và học sinh nhận biết được điểm mạnh, điểm yếu để cải thiện.

Dạy học hợp tác khuyến khích học sinh làm việc cùng nhau, giúp phát triển kỹ năng xã hội, giao tiếp, làm việc nhóm, đồng thời thúc đẩy tư duy phản biện và giải quyết vấn đề thông qua việc chia sẻ ý tưởng và quan điểm.

Dàn giáo (scaffolding) là chiến lược dạy học trong đó giáo viên cung cấp sự hỗ trợ có cấu trúc, hướng dẫn và gợi ý ban đầu, sau đó giảm dần sự hỗ trợ này khi học sinh trở nên tự chủ hơn và có khả năng tự giải quyết vấn đề.

Giáo dục hòa nhập là phương pháp giáo dục đảm bảo rằng tất cả học sinh, bao gồm cả học sinh khuyết tật và học sinh có nhu cầu đặc biệt, đều được học chung trong môi trường giáo dục phổ thông, nhận được sự hỗ trợ phù hợp để phát triển tối đa tiềm năng.

Sợ hãi học đường (school phobia) là một vấn đề tâm lý nghiêm trọng, có thể gây ra lo âu, căng thẳng, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, kết quả học tập giảm sút, và khó khăn trong việc xây dựng và duy trì mối quan hệ xã hội.

Học sinh có năng khiếu thường có khả năng tập trung cao độ vào những lĩnh vực mà họ quan tâm. Khả năng tập trung kém và dễ bị phân tâm KHÔNG phải là đặc điểm của học sinh có năng khiếu; ngược lại, họ thường có khả năng tập trung sâu và lâu dài vào những chủ đề hấp dẫn.

Trí tuệ tương tác cá nhân (interpersonal intelligence) là khả năng hiểu và tương tác hiệu quả với người khác, bao gồm khả năng nhận biết và phản ứng phù hợp với tâm trạng, động cơ và mong muốn của người khác.

Vùng phát triển gần nhất (ZPD) là khái niệm của Vygotsky, chỉ ra khoảng cách giữa trình độ phát triển thực tế của trẻ (tự giải quyết vấn đề) và trình độ phát triển tiềm năng (giải quyết vấn đề với sự hướng dẫn hoặc hợp tác).

Môi trường học tập tích cực và hiệu quả được xây dựng trên nền tảng mối quan hệ tốt đẹp giữa giáo viên và học sinh, sự tôn trọng, tin tưởng, và cảm giác an toàn, khuyến khích học sinh tự tin khám phá và học hỏi.

Dạy học phân hóa (differentiated instruction) là phương pháp tiếp cận giáo dục linh hoạt, trong đó giáo viên điều chỉnh các yếu tố khác nhau của quá trình dạy và học để đáp ứng sự khác biệt về nhu cầu, sở thích, và phong cách học tập của từng học sinh.

Màu sắc yêu thích của quần áo là yếu tố cá nhân không liên quan trực tiếp đến các quá trình nhận thức và sự phát triển trí tuệ. Các yếu tố khác như dinh dưỡng, tương tác xã hội, và di truyền đều đã được chứng minh có ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển nhận thức.

Thuyết hành vi tập trung vào việc học tập như là sự thay đổi trong hành vi có thể quan sát được, do tác động của môi trường bên ngoài thông qua các quá trình như điều kiện hóa cổ điển và điều kiện hóa hoạt động.

Động lực nội tại đến từ sự hứng thú, thỏa mãn hoặc niềm vui từ chính hoạt động đó, trong khi động lực ngoại tại xuất phát từ mong muốn đạt được phần thưởng hoặc tránh bị phạt từ bên ngoài.

Thuyết điều kiện hóa hoạt động (operant conditioning) của B.F. Skinner nhấn mạnh rằng hành vi được hình thành và duy trì chủ yếu thông qua hậu quả của nó. Hành vi được khen thưởng (củng cố) có xu hướng lặp lại, trong khi hành vi bị trừng phạt có xu hướng giảm đi.

Phong cách quản lý lớp học `quyền lực` (authoritarian) thường đặc trưng bởi sự kiểm soát nghiêm ngặt, kỷ luật cứng nhắc, ít sự tham gia của học sinh, dẫn đến môi trường học tập căng thẳng, sợ hãi, và hạn chế sự sáng tạo và tự chủ của học sinh.

Niềm tin vào khả năng bản thân (self-efficacy) là yếu tố quan trọng, khi học sinh tin rằng mình có khả năng thành công trong một nhiệm vụ cụ thể, họ sẽ có động lực cao hơn, nỗ lực hơn và kiên trì hơn khi đối mặt với khó khăn.

Tâm lý học giáo dục tập trung vào việc sử dụng các nguyên tắc tâm lý để tối ưu hóa việc học tập và giảng dạy, bao gồm cả việc hiểu các quá trình nhận thức, động lực, và phát triển trong môi trường giáo dục.

Trí nhớ dài hạn tiềm ẩn, đặc biệt là trí nhớ thủ tục (procedural memory), lưu trữ thông tin về cách thực hiện các kỹ năng vận động và thói quen, thường là những hành động tự động và không cần ý thức nỗ lực nhớ lại.