Đề 9 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Đầu tư quốc tế

Bộ Kế hoạch và Đầu tư (hoặc cơ quan tương đương) thường là cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm xây dựng chính sách, xúc tiến và quản lý hoạt động đầu tư nước ngoài, bao gồm cả việc thu hút FDI.

Mặc dù có thể có những lo ngại về sự phụ thuộc, nhưng gia tăng sự phụ thuộc và mất chủ quyền kinh tế không được xem là lợi ích tiềm năng của đầu tư quốc tế. Các đáp án 1, 2, và 3 là những lợi ích kinh tế trực tiếp và thường được kỳ vọng.

Rủi ro chuyển đổi ngoại tệ phát sinh khi công ty mẹ phải chuyển đổi báo cáo tài chính của công ty con nước ngoài (lập bằng đồng ngoại tệ) sang đồng tiền báo cáo của công ty mẹ. Biến động tỷ giá hối đoái có thể làm thay đổi giá trị ghi sổ của tài sản và nợ phải trả khi chuyển đổi.

FDI liên quan đến việc thiết lập quyền kiểm soát quản lý trực tiếp đối với doanh nghiệp ở nước ngoài, trong khi FPI là đầu tư vào các công cụ tài chính mà không có quyền kiểm soát quản lý.

Rủi ro chính trị đề cập đến các hành động hoặc chính sách của chính phủ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến đầu tư, quốc hữu hóa tài sản là một ví dụ điển hình về rủi ro chính trị.

Hạ tầng cơ sở kém phát triển (điện, đường, nước, viễn thông) và môi trường pháp lý thiếu ổn định (tham nhũng, thay đổi chính sách bất thường) là những rào cản lớn nhất đối với việc thu hút và tận dụng hiệu quả vốn FDI ở các quốc gia đang phát triển.

Thiên đường thuế là các quốc gia hoặc vùng lãnh thổ có thuế suất thấp hoặc bằng 0, được sử dụng để tối ưu hóa nghĩa vụ thuế, thường là hợp pháp (tránh thuế) nhưng đôi khi cũng liên quan đến trốn thuế.

Mô hình OLI Paradigm giải thích FDI dựa trên ba loại lợi thế: Ownership (sở hữu), Location (địa điểm), và Internationalization (quốc tế hóa). Chữ `I` đại diện cho lợi thế quốc tế hóa, tức là lợi thế khi tự thực hiện hoạt động ở nước ngoài thay vì cấp phép hoặc xuất khẩu.

Song trùng thuế xảy ra khi một khoản thu nhập từ đầu tư quốc tế bị đánh thuế ở cả quốc gia nơi thu nhập được tạo ra (quốc gia nguồn) và quốc gia nơi nhà đầu tư cư trú (quốc gia cư trú). Các hiệp định tránh đánh thuế hai lần nhằm giải quyết vấn đề này.

MIGA là một tổ chức thuộc World Bank Group, chuyên cung cấp bảo hiểm rủi ro chính trị (như quốc hữu hóa, chiến tranh, chuyển đổi ngoại tệ) cho các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào các nước đang phát triển, nhằm khuyến khích FDI đến các khu vực này.

Công cụ phái sinh như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, quyền chọn, và hoán đổi được sử dụng rộng rãi để phòng ngừa (hedging) rủi ro tỷ giá hối đoái và rủi ro lãi suất, là những rủi ro quan trọng trong đầu tư quốc tế.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư theo quốc gia giúp giảm thiểu rủi ro tập trung vào một quốc gia cụ thể. Nếu một quốc gia gặp rủi ro chính trị hoặc kinh tế vĩ mô, thì các khoản đầu tư ở các quốc gia khác có thể bù đắp và giảm thiểu tổn thất chung.

Xuất nhập khẩu hàng hóa là hoạt động thương mại, tạo ra dòng vốn thương mại, không phải dòng vốn đầu tư. Thị trường chứng khoán, ngân hàng thương mại quốc tế, và viện trợ ODA đều là các kênh dẫn vốn đầu tư quốc tế (FPI, vay vốn quốc tế, và một dạng đầu tư phát triển).

CSR nhấn mạnh đến việc doanh nghiệp cần cân bằng giữa lợi nhuận và trách nhiệm với xã hội và môi trường. Tối đa hóa lợi nhuận bằng mọi giá, bỏ qua các yếu tố xã hội và môi trường, không phù hợp với tinh thần của CSR.

Hợp đồng chia sẻ sản phẩm (PSA) là một hình thức hợp đồng phổ biến trong lĩnh vực khai thác dầu khí và khoáng sản, trong đó nhà đầu tư (thường là công ty dầu khí quốc tế) chia sẻ sản lượng khai thác được với chính phủ nước sở tại theo tỷ lệ thỏa thuận.

Đầu tư vào trái phiếu chính phủ nước ngoài là hình thức đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI), không phải FDI. FDI liên quan đến việc thiết lập quyền kiểm soát quản lý trực tiếp, trong khi đầu tư vào trái phiếu chính phủ chỉ là đầu tư tài chính.

Rủi ro kinh tế bao gồm các yếu tố liên quan đến tình hình kinh tế vĩ mô của một quốc gia, như lạm phát, thất nghiệp, tăng trưởng kinh tế, và cán cân thanh toán. Các yếu tố khác thuộc nhóm rủi ro chính trị hoặc thể chế.

CPTPP là một hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, với mục tiêu giảm thiểu rào cản thương mại và đầu tư, tạo thuận lợi cho dòng vốn đầu tư quốc tế giữa các nước thành viên thông qua các cam kết về mở cửa thị trường, bảo vệ đầu tư, và giải quyết tranh chấp.

Điều khoản ISDS cho phép nhà đầu tư nước ngoài kiện trực tiếp chính phủ nước sở tại ra tòa trọng tài quốc tế. Điều này gây tranh cãi vì một số người cho rằng nó có thể hạn chế quyền tự chủ chính sách của quốc gia, khi chính phủ có thể e ngại ban hành các quy định vì sợ bị kiện.

Chỉ số phát triển con người (HDI) đo lường sự phát triển về y tế, giáo dục và thu nhập, không trực tiếp đánh giá môi trường kinh doanh và đầu tư. Các chỉ số còn lại (GCI, Index of Economic Freedom, Country Risk Index) đều liên quan trực tiếp đến môi trường đầu tư.

Tăng cường rào cản thương mại (như thuế quan, hạn ngạch) đi ngược lại xu hướng tự do hóa thương mại và đầu tư toàn cầu, và không phải là một hình thức ưu đãi đầu tư phổ biến. Các hình thức ưu đãi khác (ưu đãi thuế, trợ cấp, cải thiện hạ tầng) đều nhằm tạo môi trường đầu tư hấp dẫn hơn.

Lý thuyết vị thế độc quyền cho rằng MNCs thực hiện FDI vì họ có lợi thế độc quyền, như công nghệ độc đáo, thương hiệu mạnh, hoặc kỹ năng quản lý vượt trội, cho phép họ cạnh tranh thành công ở thị trường nước ngoài, vượt qua bất lợi của doanh nghiệp nước ngoài.

Tỷ lệ hoàn vốn nội bộ (IRR) là tỷ suất sinh lời mà một dự án đầu tư dự kiến sẽ tạo ra. IRR càng cao, dự án càng hấp dẫn về mặt lợi nhuận. IRR thường được so sánh với chi phí vốn để đưa ra quyết định đầu tư.

Yếu tố đẩy là các yếu tố từ quốc gia gốc `đẩy` doanh nghiệp ra nước ngoài. Chính sách ưu đãi đầu tư ở nước ngoài là yếu tố `hút` (pull factor), thu hút đầu tư đến quốc gia đó, không phải là yếu tố đẩy từ quốc gia gốc.

Liên doanh (Joint Venture) quốc tế là hình thức FDI mà hai hoặc nhiều công ty từ các quốc gia khác nhau hợp tác để thành lập một doanh nghiệp mới, chia sẻ vốn, rủi ro và lợi nhuận, tạo ra mối quan hệ hợp tác chặt chẽ.

Đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI) vào cổ phiếu bao gồm việc mua cổ phần trong công ty nước ngoài mà không kiểm soát quản lý. Mua cổ phần thiểu số là một hình thức phổ biến của FPI.

Trái phiếu chính phủ của các quốc gia phát triển thường được coi là tài sản an toàn, ít rủi ro vỡ nợ hơn so với các hình thức đầu tư khác, đặc biệt là so với đầu tư vào thị trường mới nổi hoặc các công cụ tài chính phức tạp như quỹ phòng hộ.

BITs thường tập trung vào bảo vệ đầu tư dài hạn và tạo môi trường pháp lý ổn định. Tự do hóa hoàn toàn dòng vốn ngắn hạn có thể gây ra rủi ro cho ổn định tài chính và thường không phải là trọng tâm chính của BITs.

Đầu tư FDI theo chiều ngang là đầu tư vào cùng ngành nghề ở nước ngoài để phục vụ thị trường địa phương. Động cơ chính là mở rộng thị trường và tiếp cận trực tiếp khách hàng, thay vì xuất khẩu.

Trong giai đoạn giới thiệu sản phẩm mới, sản xuất thường tập trung ở quốc gia phát triển nơi có thị trường tiên phong và nguồn lực R&D. FDI thường bắt đầu tăng lên trong giai đoạn tăng trưởng và chín muồi, khi các công ty tìm cách giảm chi phí sản xuất và tiếp cận thị trường mới ở các quốc gia đang phát triển.