Đề 9 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Miễn dịch – Nhiễm trùng

Vaccine chứa kháng nguyên đã làm yếu hoặc bất hoạt, kích thích hệ miễn dịch tạo ra trí nhớ miễn dịch, giúp cơ thể phản ứng nhanh và mạnh hơn khi gặp tác nhân gây bệnh thực sự trong tương lai.

Bệnh CGD là do khiếm khuyết trong hệ thống NADPH oxidase của bạch cầu trung tính và đại thực bào, làm giảm khả năng sản xuất các gốc oxy hóa (ROS) cần thiết để tiêu diệt vi khuẩn và nấm đã thực bào. Dẫn đến nhiễm trùng tái phát và hình thành u hạt.

Hệ miễn dịch có chức năng chính là nhận diện và loại bỏ các tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng) xâm nhập vào cơ thể, bảo vệ sự toàn vẹn và khỏe mạnh của cơ thể.

Vaccine sống giảm độc lực chứa tác nhân gây bệnh (vi khuẩn hoặc virus) đã được làm yếu đi (attenuated). Chúng vẫn có khả năng nhân lên hạn chế trong cơ thể và kích thích đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ, tạo trí nhớ miễn dịch lâu dài, nhưng ít gây bệnh.

Miễn dịch chủ động tự nhiên được tạo ra khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh trong quá trình nhiễm trùng tự nhiên, hệ miễn dịch tự tạo ra kháng thể và tế bào nhớ.

Interferon type I (IFN-α và IFN-β) là cytokine quan trọng trong đáp ứng miễn dịch kháng virus. Chúng được sản xuất bởi tế bào bị nhiễm virus và có tác dụng ức chế sự nhân lên của virus trong tế bào lân cận, đồng thời hoạt hóa tế bào NK và tế bào T gây độc.

Cytokine là các protein nhỏ được sản xuất và giải phóng bởi nhiều loại tế bào (bao gồm cả tế bào miễn dịch). Chúng đóng vai trò là chất trung gian tín hiệu, điều phối các hoạt động của hệ miễn dịch.

Kháng thể là một thành phần của miễn dịch thích ứng, không phải là cơ chế bảo vệ vật lý của miễn dịch bẩm sinh. Da, niêm mạc, lông và chất nhầy là các hàng rào vật lý ngăn chặn sự xâm nhập của tác nhân gây bệnh.

Hệ thống bổ thể là một phần của miễn dịch bẩm sinh, bao gồm các protein huyết tương hoạt động theo chuỗi phản ứng, có thể gây ly giải trực tiếp tế bào vi khuẩn, opson hóa (tăng cường thực bào) và tăng cường phản ứng viêm.

Bệnh tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch mất khả năng phân biệt `bản thân′ và `không bản thân′, dẫn đến việc tấn công nhầm vào các tế bào và mô khỏe mạnh của chính cơ thể.

Phản ứng quá mẫn loại IV (mẫn cảm muộn) là một phản ứng miễn dịch tế bào, được trung gian bởi tế bào T, đặc biệt là tế bào T hỗ trợ Th1 và tế bào T gây độc. Phản ứng này thường phát triển chậm sau khi tiếp xúc kháng nguyên.

Phản ứng viêm là một cơ chế bảo vệ của miễn dịch bẩm sinh, xảy ra nhanh chóng tại vị trí tổn thương hoặc nhiễm trùng để loại bỏ tác nhân gây hại và khởi động quá trình phục hồi.

Trong thải ghép tạng cấp tính, tế bào T gây độc (Tc) đóng vai trò chính trong việc nhận diện MHC không tương đồng trên tế bào ghép và tấn công trực tiếp gây phá hủy tế bào và mô ghép.

Phân tử MHC lớp I được biểu hiện trên bề mặt của hầu hết các tế bào có nhân trong cơ thể. Chúng trình diện kháng nguyên nội bào (ví dụ như virus hoặc protein tế bào ung thư) cho tế bào T gây độc (CD8+ T cells), kích hoạt tế bào Tc tiêu diệt tế bào đích.

Hệ miễn dịch sử dụng phân tử MHC để trình diện các peptide `bản thân′ và `không bản thân′. Tế bào T được huấn luyện trong tuyến ức để không phản ứng với peptide `bản thân′ khi được trình diện bởi MHC, giúp duy trì tính tự dung nạp và phân biệt `bản thân′ và `không bản thân′.

Histamine là một chất trung gian hóa học quan trọng trong phản ứng viêm, gây giãn mạch máu và tăng tính thấm thành mạch, dẫn đến sưng, nóng, đỏ, đau tại vị trí viêm.

Tế bào T gây độc (cytotoxic T lymphocytes - CTLs) có khả năng nhận diện và tiêu diệt trực tiếp các tế bào bị nhiễm virus hoặc tế bào ung thư bằng cách gây ra apoptosis (chết tế bào theo chương trình).

Miễn dịch thụ động nhân tạo là loại miễn dịch được tạo ra bằng cách truyền kháng thể trực tiếp từ bên ngoài vào cơ thể, ví dụ như tiêm huyết thanh chứa kháng thể kháng độc tố uốn ván để bảo vệ tức thời.

Phản ứng miễn dịch thứ phát (khi tái nhiễm) nhanh hơn, mạnh hơn và hiệu quả hơn so với phản ứng tiên phát (lần nhiễm đầu tiên) do sự tồn tại của tế bào nhớ miễn dịch được tạo ra từ lần nhiễm trước.

Các APC chuyên nghiệp như đại thực bào, tế bào tua và tế bào B có khả năng thực bào, xử lý kháng nguyên và trình diện chúng cho tế bào T hỗ trợ, khởi động đáp ứng miễn dịch thích ứng.

IgG là immunoglobulin chiếm tỷ lệ cao nhất, có khả năng trung hòa độc tố, opson hóa và hoạt hóa bổ thể. IgG là kháng thể chính trong đáp ứng miễn dịch thứ phát và có khả năng đi qua nhau thai.

IgE là kháng thể chính liên quan đến phản ứng dị ứng. Chúng gắn vào tế bào mast và bạch cầu ái kiềm, khi gặp dị nguyên sẽ gây giải phóng các chất trung gian hóa học như histamine, gây ra các triệu chứng dị ứng.

Trong phản ứng quá mẫn loại I (phản ứng tức thì), tế bào mast đã được mẫn cảm hóa (gắn IgE đặc hiệu với dị nguyên) sẽ giải phóng nhanh chóng các chất trung gian hóa học (như histamine) khi tiếp xúc lại với dị nguyên, gây ra các triệu chứng dị ứng tức thì.

Hệ miễn dịch chủ yếu nhận diện và loại bỏ các tác nhân sinh học gây bệnh như vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng và tế bào ung thư. Chất độc hóa học thường được xử lý bởi hệ thống giải độc của cơ thể (gan, thận) chứ không phải là đối tượng trực tiếp của hệ miễn dịch.

Interleukin-2 (IL-2) là một cytokine quan trọng được sản xuất chủ yếu bởi tế bào T hỗ trợ đã hoạt hóa. IL-2 đóng vai trò chính trong việc kích thích sự tăng sinh, biệt hóa và tồn tại của tế bào T, cả tế bào T hỗ trợ và tế bào T gây độc, rất quan trọng cho đáp ứng miễn dịch tế bào.

Lysosome là bào quan chứa nhiều enzyme thủy phân (như protease, lipase, nuclease) trong tế bào thực bào. Sau khi mầm bệnh bị thực bào và tạo thành phagosome, phagosome sẽ hợp nhất với lysosome tạo thành phagolysosome, enzyme trong lysosome sẽ tiêu hóa và phá hủy mầm bệnh.

Tế bào B là tế bào chính của miễn dịch dịch thể, sản xuất kháng thể để trung hòa và loại bỏ kháng nguyên ngoại bào.

Tế bào mast chứa các hạt bào tương chứa nhiều chất trung gian hóa học như histamine, heparin, tryptase, và chemokine. Khi tế bào mast được hoạt hóa (ví dụ bởi IgE trong phản ứng dị ứng), chúng giải phóng các chất này gây ra các triệu chứng dị ứng.

HIV đặc biệt tấn công và phá hủy tế bào T hỗ trợ (CD4+ T cells), là tế bào chủ chốt điều phối đáp ứng miễn dịch. Sự suy giảm tế bào Th dẫn đến suy giảm chức năng miễn dịch và gây ra AIDS.

Miễn dịch thích ứng có tính đặc hiệu cao, có khả năng nhận diện và đáp ứng với từng kháng nguyên cụ thể, trong khi miễn dịch bẩm sinh phản ứng theo cách giống nhau với nhiều loại mầm bệnh và không có tính đặc hiệu cao.