Đề 9 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tài chính doanh nghiệp

Lợi nhuận giữ lại (retained earnings) thường được coi là nguồn tài trợ có chi phí vốn thấp nhất vì nó không phát sinh chi phí huy động vốn trực tiếp như phát hành cổ phiếu hay vay nợ. Tuy nhiên, chi phí cơ hội của lợi nhuận giữ lại (lợi nhuận cổ đông có thể nhận được nếu được chia cổ tức và đầu tư nơi khác) vẫn cần được xem xét.

Cổ phiếu phổ thông (common stock) thường đi kèm với quyền biểu quyết tại đại hội cổ đông, cho phép cổ đông tham gia vào việc quản trị và quyết định các vấn đề quan trọng của công ty. Cổ phiếu ưu đãi thường có quyền ưu tiên về cổ tức hoặc hoàn vốn nhưng có thể bị hạn chế hoặc không có quyền biểu quyết.

Công thức Dupont (DuPont analysis) là một công cụ phân tích được sử dụng để diễn giải và phân tích chi tiết các thành phần cấu thành nên chỉ số Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE - Return on Equity). Nó giúp xác định các yếu tố chính (biên lợi nhuận, vòng quay tài sản, đòn bẩy tài chính) ảnh hưởng đến ROE.

Chiết khấu thương mại (Trade discount) là việc giảm giá bán hàng hóa/dịch vụ, không liên quan đến quản lý rủi ro tỷ giá hối đoái. Các công cụ như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai và quyền chọn là các công cụ phái sinh tài chính được sử dụng để phòng ngừa rủi ro tỷ giá hối đoái.

Quyết định đầu tư (vào tài sản dài hạn) và quyết định tài trợ (huy động vốn dài hạn) là hai quyết định cốt lõi trong lĩnh vực ra quyết định tài chính dài hạn (hay còn gọi là quyết định vốn) của doanh nghiệp. Các quyết định này ảnh hưởng đến quy mô, cấu trúc tài sản, nguồn vốn và giá trị dài hạn của doanh nghiệp.

Mô hình Baumol và mô hình Miller-Orr là các mô hình toán học được sử dụng trong quản lý tiền mặt để xác định mức tồn quỹ tiền mặt tối ưu của doanh nghiệp. Các mô hình này cân bằng giữa chi phí cơ hội của việc nắm giữ tiền mặt (lãi suất mất đi) và chi phí giao dịch (chi phí chuyển đổi giữa tiền mặt và chứng khoán thanh khoản).

Rủi ro hoạt động (operating risk) phản ánh sự biến động của lợi nhuận hoạt động (EBIT) do sự thay đổi trong doanh thu. Độ nhạy của EBIT với doanh thu càng cao, rủi ro hoạt động càng lớn. Các yếu tố khác như lãi suất, tỷ giá, thuế thường liên quan đến rủi ro tài chính hoặc rủi ro kinh tế vĩ mô.

Quản lý hàng tồn kho hiệu quả cần cân bằng giữa việc duy trì đủ hàng tồn kho để đáp ứng nhu cầu (tránh chi phí thiếu hụt hàng tồn kho như mất doanh thu, gián đoạn sản xuất) và giảm thiểu chi phí liên quan đến việc nắm giữ hàng tồn kho (chi phí lưu trữ, vốn ứ đọng).

Phương pháp chiết khấu dòng tiền (DCF - Discounted Cash Flow) là một phương pháp định giá phổ biến, dựa trên việc chiết khấu các dòng tiền dự kiến trong tương lai về giá trị hiện tại để xác định giá trị nội tại của doanh nghiệp hoặc dự án đầu tư.

Phân tích độ nhạy (sensitivity analysis) là kỹ thuật đánh giá rủi ro dự án bằng cách xem xét sự thay đổi của NPV (Giá trị hiện tại ròng) khi một hoặc một số biến số đầu vào quan trọng (như doanh thu, chi phí, vốn đầu tư) thay đổi, trong khi các yếu tố khác giữ nguyên. Điều này giúp xác định các yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hiệu quả dự án.

Vốn luân chuyển ròng (Net Working Capital - NWC) là thước đo thanh khoản và hiệu quả hoạt động ngắn hạn của doanh nghiệp, được tính bằng cách lấy tài sản ngắn hạn trừ đi nợ ngắn hạn. NWC dương cho thấy doanh nghiệp có đủ tài sản ngắn hạn để trang trải các nghĩa vụ ngắn hạn.

Hệ số thanh toán nhanh (Quick Ratio) đo lường khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn bằng các tài sản ngắn hạn có tính thanh khoản cao (không bao gồm hàng tồn kho). Hệ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) cũng đo lường khả năng thanh toán ngắn hạn nhưng bao gồm cả hàng tồn kho.

Hoán đổi lãi suất (interest rate swap) là một hợp đồng phái sinh cho phép hai bên trao đổi dòng tiền lãi suất cho nhau. Mục đích chính thường là để chuyển đổi rủi ro lãi suất từ lãi suất thả nổi sang lãi suất cố định (hoặc ngược lại), giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro lãi suất.

Chính sách tín dụng `nới lỏng` (dễ dàng hơn trong việc cấp tín dụng cho khách hàng, thời gian trả chậm dài hơn) thường có thể giúp tăng doanh thu bán hàng (do thu hút được nhiều khách hàng hơn). Tuy nhiên, nó cũng đồng thời làm tăng rủi ro nợ khó đòi (vì có thể bán hàng cho cả những khách hàng có khả năng thanh toán kém hơn).

Điểm hòa vốn là mức doanh thu mà tại đó tổng doanh thu bằng tổng chi phí (doanh nghiệp không lãi không lỗ). Khi chi phí cố định tăng, doanh nghiệp cần doanh thu cao hơn để bù đắp chi phí cố định tăng thêm, do đó điểm hòa vốn sẽ tăng lên.

Thời gian hoàn vốn (payback period) là một tiêu chí đánh giá dự án đầu tư, đo lường khoảng thời gian cần thiết để dòng tiền từ dự án bù đắp được vốn đầu tư ban đầu. Thời gian hoàn vốn càng ngắn thì dự án càng được coi là hấp dẫn hơn (về mặt thanh khoản và giảm rủi ro).

Bảng cân đối kế toán (còn gọi là Bảng tình hình tài chính) là báo cáo tài chính trình bày một cách tổng quát giá trị tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể.

Phương pháp định giá tương đối (relative valuation) dựa trên việc so sánh các chỉ số tài chính của doanh nghiệp mục tiêu (ví dụ P/E, P/B, P/S) với các công ty tương đồng trong ngành. Các phương pháp chiết khấu dòng tiền (DDM, FCFF) là định giá tuyệt đối (intrinsic valuation), mô hình định giá quyền chọn dùng cho các tài sản phái sinh.

Hệ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) là một chỉ số thanh khoản, được tính bằng cách chia tổng tài sản ngắn hạn cho tổng nợ ngắn hạn. Nó cho biết khả năng doanh nghiệp sử dụng tài sản ngắn hạn để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn.

Mục tiêu hàng đầu của quản trị tài chính doanh nghiệp là tối đa hóa giá trị cho cổ đông, thể hiện qua giá trị thị trường của vốn chủ sở hữu. Các mục tiêu khác có thể quan trọng nhưng đều hướng đến mục tiêu này.

Sáp nhập chiều dọc (vertical merger) là sự kết hợp giữa hai doanh nghiệp trong cùng một ngành nhưng ở các giai đoạn khác nhau của chuỗi giá trị (ví dụ, một công ty sản xuất ô tô sáp nhập với một công ty sản xuất phụ tùng ô tô). Sáp nhập chiều ngang là giữa các đối thủ cạnh tranh trực tiếp, sáp nhập tổ hợp là giữa các doanh nghiệp không liên quan đến ngành nghề, sáp nhập mở rộng thị trường là để mở rộng sang thị trường địa lý mới.

Nhược điểm lớn nhất của phương pháp thời gian hoàn vốn (payback period) là nó không xem xét đến giá trị thời gian của tiền tệ. Nó không chiết khấu dòng tiền, bỏ qua giá trị của dòng tiền phát sinh sau thời gian hoàn vốn, và do đó có thể dẫn đến quyết định đầu tư không tối ưu so với các phương pháp có chiết khấu dòng tiền (như NPV, IRR).

Chỉ số vòng quay tổng tài sản (Total Asset Turnover) đo lường hiệu quả doanh nghiệp sử dụng tổng tài sản của mình để tạo ra doanh thu. Vòng quay càng cao, doanh nghiệp càng hiệu quả trong việc sử dụng tài sản để tạo ra doanh thu.

Đòn bẩy tài chính (sử dụng nợ vay) có thể khuếch đại lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) khi hoạt động kinh doanh hiệu quả. Tuy nhiên, nó cũng làm tăng rủi ro tài chính vì doanh nghiệp phải trả lãi vay, và nếu hoạt động kinh doanh kém hiệu quả, lỗ sẽ bị khuếch đại.

Màu sắc logo của doanh nghiệp là yếu tố hoàn toàn không liên quan đến chính sách cổ tức. Các yếu tố như triển vọng tăng trưởng (doanh nghiệp tăng trưởng thường giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư), mức độ ổn định lợi nhuận (lợi nhuận ổn định có thể chi trả cổ tức đều đặn hơn), và cơ cấu cổ đông (sở thích của cổ đông về cổ tức) đều là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định chi trả cổ tức.

Phân tích xu hướng (trend analysis) là phương pháp so sánh các chỉ số tài chính của doanh nghiệp qua nhiều kỳ kế toán (thường là 3-5 năm trở lên) để nhận diện xu hướng biến động và dự báo. Do đó, nó cần sử dụng chuỗi báo cáo tài chính trong nhiều năm.

Một trong những ưu điểm chính của việc sử dụng nợ vay là `lá chắn thuế` (tax shield). Chi phí lãi vay được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế, giúp giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, từ đó làm tăng giá trị doanh nghiệp.

WACC (Weighted Average Cost of Capital) là tỷ lệ chiết khấu bình quân gia quyền của các nguồn vốn của doanh nghiệp (vốn chủ sở hữu và vốn vay). Nó được sử dụng làm tỷ lệ chiết khấu trong phương pháp DCF để tính giá trị hiện tại của dòng tiền.

Tỷ suất sinh lời nội bộ (IRR - Internal Rate of Return) là tỷ lệ chiết khấu mà tại đó Giá trị hiện tại ròng (NPV) của dự án đầu tư bằng 0. IRR là một chỉ số quan trọng để đánh giá tính hấp dẫn của dự án, dự án có IRR cao hơn chi phí vốn thường được coi là có lợi.

Rủi ro hệ thống (systematic risk) là loại rủi ro ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường hoặc một phần lớn thị trường, không thể đa dạng hóa được. Nó còn được gọi là rủi ro thị trường hoặc rủi ro không đa dạng hóa được.