Đề 8 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nghiệp vụ ngân hàng

Ngân hàng điện tử (e-banking) cung cấp các dịch vụ ngân hàng trực tuyến, giúp khách hàng giao dịch một cách tiện lợi, nhanh chóng, mọi lúc mọi nơi thông qua internet hoặc ứng dụng di động. Tuy nhiên, không loại bỏ hoàn toàn rủi ro hoặc phí giao dịch, và lãi suất thường không cao hơn đáng kể.

Rửa tiền là quá trình che giấu hoặc ngụy trang nguồn gốc bất hợp pháp của tiền hoặc tài sản, để chúng có vẻ như có nguồn gốc hợp pháp. Mục đích là để sử dụng tài sản này một cách hợp pháp mà không bị phát hiện nguồn gốc tội phạm.

Rủi ro tín dụng là rủi ro khách hàng vay không có khả năng hoặc không sẵn sàng trả nợ gốc và lãi đúng hạn. Nghiệp vụ cho vay là nguồn gốc chính của rủi ro này.

KYC (Know Your Customer) là nguyên tắc yêu cầu ngân hàng phải xác minh danh tính và hiểu rõ khách hàng của mình, bao gồm cả nguồn gốc tài sản và mục đích giao dịch. Mục đích chính là ngăn chặn việc sử dụng hệ thống ngân hàng cho các hoạt động rửa tiền, tài trợ khủng bố và các hoạt động tội phạm khác.

Hệ thống ACH là hệ thống thanh toán điện tử được sử dụng để xử lý các giao dịch thanh toán hàng loạt, giá trị nhỏ, định kỳ, như thanh toán lương, thanh toán hóa đơn, thanh toán giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp. Nó không phù hợp cho các giao dịch thẻ quốc tế hoặc giao dịch giá trị lớn.

Vốn tự có (capital) là nguồn vốn chủ sở hữu của ngân hàng, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn vốn, khả năng thanh toán và chống đỡ rủi ro. Vốn tự có là `tấm đệm` giúp ngân hàng hấp thụ các khoản lỗ và duy trì hoạt động ổn định.

Trạng thái ngoại tệ `mở` (open position) xảy ra khi ngân hàng có sự mất cân bằng giữa tài sản và nợ phải trả bằng một loại ngoại tệ cụ thể. Điều này khiến ngân hàng chịu rủi ro tỷ giá hối đoái nếu tỷ giá biến động bất lợi.

Tối ưu hóa quỹ tiền mặt trong ngân hàng nhằm đạt được sự cân bằng tối ưu giữa hai mục tiêu: đảm bảo có đủ tiền mặt để đáp ứng các nhu cầu thanh khoản hàng ngày (ví dụ: rút tiền của khách hàng) và đồng thời giảm thiểu lượng tiền mặt nhàn rỗi không sinh lời bằng cách đầu tư hoặc cho vay số tiền dư thừa.

L/C (Letter of Credit) hay thư tín dụng là một cam kết thanh toán có điều kiện do ngân hàng phát hành theo yêu cầu của người mua (nhà nhập khẩu), cam kết sẽ thanh toán cho người bán (nhà xuất khẩu) khi người bán xuất trình đầy đủ các chứng từ phù hợp với điều kiện của L/C.

Sản phẩm phái sinh là các công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở. Chúng được sử dụng chủ yếu để phòng ngừa rủi ro (hedging) từ biến động lãi suất, tỷ giá, giá hàng hóa,... và cũng có thể dùng để đầu cơ.

Bảo lãnh ngân hàng là cam kết bằng văn bản của ngân hàng với bên nhận bảo lãnh về việc ngân hàng sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng (bên được bảo lãnh) khi khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết.

Nghiệp vụ nguồn vốn là các hoạt động ngân hàng huy động vốn để sử dụng cho các hoạt động kinh doanh khác. Cho vay khách hàng là nghiệp vụ sử dụng vốn (nghiệp vụ sử dụng vốn), không phải nghiệp vụ nguồn vốn.

Rủi ro thị trường là rủi ro do biến động bất lợi của giá cả thị trường (lãi suất, tỷ giá, giá chứng khoán,...). VaR, Stress test và giới hạn giao dịch là các công cụ quản lý rủi ro thị trường. Tỷ lệ nợ xấu (NPL ratio) là chỉ số đo lường rủi ro tín dụng, không phải rủi ro thị trường.

Quyết định cấp tín dụng của ngân hàng dựa trên các yếu tố khách quan, có thể định lượng và đánh giá được rủi ro, như lịch sử tín dụng, năng lực tài chính, kế hoạch kinh doanh. Mối quan hệ cá nhân không phải là yếu tố chính thức và không nên ảnh hưởng đến quyết định tín dụng.

Giai đoạn trước khi giải ngân bao gồm các bước thẩm định, phê duyệt, ký hợp đồng. Giải ngân vốn vay là bước cuối cùng trong quy trình cho vay, diễn ra sau khi các thủ tục trước đó hoàn tất.

Ngân hàng giám sát (custodian bank) chuyên cung cấp dịch vụ quản lý, lưu ký, và thanh toán bù trừ chứng khoán cho các nhà đầu tư tổ chức lớn như quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm. Họ đảm bảo an toàn và minh bạch trong việc quản lý tài sản của khách hàng.

Rủi ro hoạt động bao gồm các rủi ro phát sinh từ quy trình, con người, hệ thống và các sự kiện bên ngoài. Rủi ro liên quan đến sự cố hoặc tấn công vào hệ thống công nghệ thông tin (IT) là một dạng của rủi ro hoạt động, cụ thể là rủi ro công nghệ.

Quản lý rủi ro hoạt động nhằm đảm bảo hoạt động ngân hàng diễn ra trơn tru, an toàn và hiệu quả, chứ không phải tối đa hóa lợi nhuận bằng cách bỏ qua các yếu tố rủi ro.

Ngân hàng bán lẻ tập trung vào các dịch vụ tài chính cho cá nhân và hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ. Tài trợ vốn lưu động cho doanh nghiệp lớn thuộc nghiệp vụ ngân hàng doanh nghiệp.

Ngân hàng doanh nghiệp (Corporate Banking) chuyên cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tài chính cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, tập đoàn kinh tế. Các dịch vụ bao gồm cho vay doanh nghiệp, tài trợ thương mại, dịch vụ thanh toán quốc tế, quản lý tiền tệ,...

Rủi ro thanh khoản là rủi ro ngân hàng không có khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn khi đến hạn, do thiếu hụt tiền mặt hoặc tài sản có thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền mặt mà không gây tổn thất lớn.

Thanh toán không dùng tiền mặt bao gồm các hình thức thanh toán không sử dụng tiền mặt vật lý, như thẻ, séc, chuyển khoản điện tử,... Thanh toán bằng tiền mặt là hình thức thanh toán truyền thống, đối lập với thanh toán không dùng tiền mặt.

Lãi suất cơ bản (prime rate) là lãi suất ưu đãi mà ngân hàng áp dụng cho các khách hàng tốt nhất của mình, thường là các doanh nghiệp lớn, có uy tín và rủi ro thấp. Các loại hình cho vay khác thường có lãi suất cao hơn do rủi ro cao hơn hoặc chi phí vốn khác nhau.

Thẻ ghi nợ liên kết trực tiếp với tài khoản ngân hàng của chủ thẻ, và các giao dịch được trừ trực tiếp vào số dư tài khoản. Thẻ tín dụng cho phép chủ thẻ chi tiêu trước trong một hạn mức tín dụng được ngân hàng cấp, và sau đó phải hoàn trả lại số tiền đã chi tiêu.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần trăm tiền gửi mà ngân hàng thương mại phải giữ lại tại ngân hàng trung ương, không được phép cho vay. Công cụ này giúp ngân hàng trung ương điều chỉnh lượng tiền cung ứng, kiểm soát lạm phát.

Nguyên tắc bất khả kiêm nhiệm (segregation of duties) là nguyên tắc phân chia trách nhiệm và quyền hạn trong công việc sao cho không một cá nhân nào có thể kiểm soát toàn bộ một quy trình nghiệp vụ quan trọng. Mục đích chính là giảm thiểu rủi ro gian lận và sai sót bằng cách cần sự phối hợp của nhiều người để thực hiện một hành vi sai phạm.

Tăng lãi suất cho vay có thể giúp bù đắp một phần rủi ro tín dụng, nhưng không phải là biện pháp phòng ngừa rủi ro trực tiếp. Các biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tập trung vào việc giảm thiểu khả năng xảy ra rủi ro ngay từ đầu, như thẩm định khách hàng, yêu cầu tài sản đảm bảo, và đa dạng hóa danh mục để giảm sự phụ thuộc vào một nhóm khách hàng hoặc ngành nghề cụ thể.

Ngân hàng trung ương là ngân hàng của các ngân hàng, không trực tiếp cho vay đến doanh nghiệp và cá nhân. Chức năng này thuộc về các ngân hàng thương mại.

Nghiệp vụ trung gian thanh toán là các dịch vụ ngân hàng cung cấp để hỗ trợ việc thanh toán giữa người mua và người bán hàng hóa, dịch vụ. Cho vay trả góp là nghiệp vụ tín dụng, không phải nghiệp vụ trung gian thanh toán.

Bán chéo (cross-selling) là chiến lược bán hàng mà ngân hàng cố gắng bán thêm các sản phẩm và dịch vụ khác cho khách hàng hiện tại đã sử dụng một sản phẩm hoặc dịch vụ của ngân hàng. Mục tiêu là tăng doanh thu và lợi nhuận trên mỗi khách hàng.