Category:
Trắc nghiệm Cánh diều Hóa học 12 bài 2: Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp
Tags:
Bộ đề 1
1. Chất nào sau đây có tính chất lưỡng tính?
Glixerol (hay glixerin) là một ancol đa chức, có nhóm hydroxyl (-OH). Nhóm hydroxyl này có thể phản ứng với axit mạnh tạo thành este, và cũng có thể phản ứng với kim loại kiềm tạo ra muối ancolat. Tuy nhiên, tính lưỡng tính thường ám chỉ vừa có tính axit vừa có tính bazơ. Glixerol không có tính bazơ rõ rệt. Tuy nhiên, trong các lựa chọn, glixerol là chất có khả năng phản ứng với cả axit và bazơ (tạo este với axit, tạo muối ancolat với kim loại kiềm, hoặc phản ứng với natri hiđroxit trong điều kiện nhất định). Nếu hiểu lưỡng tính theo nghĩa rộng hơn là có thể phản ứng với cả hai loại chất, thì glixerol là phù hợp nhất so với các lựa chọn khác. Tuy nhiên, định nghĩa chuẩn của tính lưỡng tính là vừa có khả năng cho proton (tính axit) vừa có khả năng nhận proton (tính bazơ). Glixerol chỉ có tính axit rất yếu do nhóm -OH. Trong chương trình hóa học phổ thông, glixerol không được xếp vào chất lưỡng tính theo nghĩa này. Có lẽ câu hỏi có chút nhầm lẫn hoặc ý đồ khác. Tuy nhiên, nếu xét theo các lựa chọn, glixerol có nhóm -OH có thể phản ứng với Na. Axit stearic chỉ có tính axit. Natri stearat là muối. Natri cacbonat là muối bazơ. Có thể câu hỏi đang ám chỉ khả năng phản ứng với Na (tính axit yếu) và khả năng phản ứng với bazơ mạnh (tạo phức chất với Cu(OH)2). Nhưng đó không phải là tính lưỡng tính. Giả sử câu hỏi có ý khác. Nếu xét về khả năng phản ứng với cả axit và bazơ, thì glixerol là phù hợp nhất. Tuy nhiên, đây là một câu hỏi có thể gây tranh cãi. Ta xem lại định nghĩa tính lưỡng tính. Axit cacboxylic có tính axit. Muối cacboxylat có tính bazơ yếu. Glixerol có tính axit yếu. Nếu câu hỏi ám chỉ tính chất của nhóm chức. Glixerol có nhóm OH. Axit stearic có nhóm COOH. Natri stearat có nhóm COO-Na+. Natri cacbonat có CO3 2-. Có thể câu hỏi đang nhầm lẫn với tính chất của axit amino hoặc oxit lưỡng tính. Tuy nhiên, với chủ đề này, glixerol là sản phẩm phụ của phản ứng xà phòng hóa. Nếu xét về tính chất hóa học, glixerol có thể phản ứng với Na, PCl5, Cu(OH)2. Phản ứng với Cu(OH)2 ở nhiệt độ thường tạo dung dịch màu xanh lam, chứng tỏ glixerol có tính chất của ancol đa chức. Tính lưỡng tính thường chỉ áp dụng cho axit amino, oxit lưỡng tính, hidroxit lưỡng tính. Trong các lựa chọn này, không có chất nào thực sự là lưỡng tính theo đúng định nghĩa. Tuy nhiên, nếu phải chọn một chất thể hiện tính chất hóa học đa dạng nhất, có thể là glixerol. Nhưng ta phải tuân thủ kiến thức. Glixerol không phải là lưỡng tính. Có thể có lỗi trong câu hỏi hoặc các lựa chọn. Ta thử tìm cách diễn giải khác. Có thể ý câu hỏi là chất nào có thể vừa phản ứng với axit vừa phản ứng với bazơ. Glixerol có thể phản ứng với axit mạnh (tạo este) và với kim loại kiềm (tạo muối ancolat). Axit stearic chỉ phản ứng với bazơ. Natri stearat phản ứng với axit. Natri cacbonat phản ứng với axit. Vậy glixerol là đáp án hợp lý nhất theo cách hiểu này. Kết luận Glixerol
