Đề 8 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Xã hội học

Thuyết cấu trúc - chức năng xem xã hội như một hệ thống phức tạp mà các bộ phận hoạt động cùng nhau để duy trì sự ổn định và trật tự. Nó nhấn mạnh chức năng của các cấu trúc xã hội khác nhau trong việc đáp ứng nhu cầu của xã hội. Các lựa chọn khác thuộc về các lý thuyết khác (lựa chọn 1: thuyết xung đột, lựa chọn 2: có thể liên quan đến thuyết xung đột hoặc cấu trúc - chức năng nhưng không phải trọng tâm chính, lựa chọn 4: thuyết tương tác biểu tượng).

Thế tục hóa là quá trình suy giảm ảnh hưởng của tôn giáo trong xã hội, đặc biệt là trong các lĩnh vực như chính trị, giáo dục và văn hóa. Nó thường liên quan đến sự gia tăng vai trò của khoa học và lý trí, và sự tách biệt giữa tôn giáo và nhà nước. Các lựa chọn khác trái ngược với khái niệm thế tục hóa.

Nghiên cứu dân tộc học, đặc biệt là quan sát tham gia, là phương pháp nghiên cứu chất lượng tập trung vào việc nghiên cứu con người và văn hóa trong môi trường tự nhiên của họ. Thí nghiệm (lựa chọn 1) thường được thực hiện trong môi trường kiểm soát. Khảo sát (lựa chọn 2) thu thập dữ liệu thông qua bảng hỏi. Phân tích thống kê (lựa chọn 4) là một kỹ thuật phân tích dữ liệu, không phải là một phương pháp thu thập dữ liệu cụ thể.

Văn hóa là hệ thống các giá trị, niềm tin, chuẩn mực, hành vi và đồ vật vật chất mà một xã hội chia sẻ và truyền lại cho các thế hệ sau. Các lựa chọn khác mô tả các khía cạnh khác của xã hội, nhưng không bao hàm định nghĩa về văn hóa.

Vai trò xã hội là tập hợp các kỳ vọng hành vi (quyền và nghĩa vụ) gắn liền với một vị trí xã hội cụ thể. Ví dụ, vai trò của sinh viên bao gồm các kỳ vọng về việc đi học, làm bài tập và tôn trọng giáo viên. Các lựa chọn khác mô tả các khái niệm khác nhau trong xã hội học.

Văn hóa vật chất bao gồm tất cả các đồ vật hữu hình mà con người tạo ra và sử dụng, phản ánh văn hóa của họ. Ví dụ: công cụ, đồ trang sức, công nghệ, kiến trúc. Các lựa chọn khác (1, 2, 4) mô tả các khía cạnh của văn hóa phi vật chất.

Lãnh đạo dân chủ (hay còn gọi là lãnh đạo tập trung vào nhóm) nhấn mạnh sự tham gia của các thành viên, hợp tác và duy trì các mối quan hệ tích cực trong nhóm. Lãnh đạo độc đoán (lựa chọn 1) tập trung vào quyền lực và kiểm soát. Lãnh đạo `tự do thả nổi` (lựa chọn 3) ít can thiệp. Lãnh đạo hướng đến nhiệm vụ (lựa chọn 4) tập trung vào hoàn thành mục tiêu hơn là quan hệ nhóm.

Xã hội hóa là quá trình mà qua đó các cá nhân học hỏi và tiếp thu các giá trị, niềm tin, chuẩn mực và hành vi của văn hóa xã hội, đặc biệt là trong giai đoạn đầu đời. Các lựa chọn khác liên quan đến các khía cạnh khác nhau của sự thay đổi văn hóa, nhưng không phải là quá trình học hỏi văn hóa cơ bản.

Xã hội công nghiệp được đặc trưng bởi nền kinh tế dựa trên sản xuất hàng loạt hàng hóa bằng máy móc và công nghệ, thường trong các nhà máy. Nó đánh dấu một sự thay đổi lớn so với xã hội nông nghiệp (lựa chọn 1) và khác với xã hội hậu công nghiệp (lựa chọn 3). Xã hội săn bắt và hái lượm (lựa chọn 4) là hình thức xã hội sớm nhất.

Di động xã hội giữa các thế hệ là sự so sánh vị trí xã hội (ví dụ: tầng lớp, nghề nghiệp, thu nhập) giữa cha mẹ và con cái của họ. Nó xem xét liệu con cái có đạt được vị trí xã hội cao hơn, thấp hơn hoặc tương đương so với cha mẹ. Di động xã hội trong thế hệ (lựa chọn 1) xảy ra trong cuộc đời của một cá nhân. Lựa chọn 3 và 4 không liên quan trực tiếp đến di động xã hội giữa các thế hệ.

Hợp tác là hình thức tương tác xã hội trong đó các cá nhân hoặc nhóm làm việc cùng nhau để đạt được mục tiêu chung. Cạnh tranh (lựa chọn 1) và xung đột (lựa chọn 2) là các hình thức tương tác đối lập, trong khi ép buộc (lựa chọn 4) liên quan đến việc áp đặt ý chí của một bên lên bên khác.

Nhóm tham khảo là nhóm mà cá nhân sử dụng làm tiêu chuẩn để so sánh và đánh giá bản thân, cũng như để định hình thái độ, giá trị và hành vi của mình. Cá nhân có thể không phải là thành viên của nhóm tham khảo. Các lựa chọn khác mô tả các loại nhóm xã hội khác, nhưng không phải vai trò cụ thể của nhóm tham khảo.

Thuyết xung đột cho rằng bất bình đẳng xã hội bắt nguồn từ sự cạnh tranh giành các nguồn lực khan hiếm (ví dụ: của cải, quyền lực, địa vị) và sự thống trị của một số nhóm xã hội đối với các nhóm khác. Các lựa chọn khác (1, 2, 4) có thể được coi là yếu tố góp phần vào bất bình đẳng, nhưng không phải là nguồn gốc chính theo thuyết xung đột.

Văn hóa đại chúng là các hình thức văn hóa phổ biến và được nhiều người biết đến trong xã hội, thường được truyền bá qua các phương tiện truyền thông đại chúng như phim ảnh, âm nhạc, truyền hình và internet. Nó trái ngược với văn hóa cao cấp (lựa chọn 1) và văn hóa dân gian (lựa chọn 4). Lựa chọn 3 mô tả văn hóa tiểu văn hóa hoặc văn hóa địa phương.

Nghiên cứu định lượng sử dụng dữ liệu số và các phương pháp thống kê để đo lường và phân tích các hiện tượng xã hội. Nghiên cứu định tính (lựa chọn 1) tập trung vào dữ liệu phi số như văn bản và quan sát. Nghiên cứu trường hợp (lựa chọn 3) và phỏng vấn sâu (lựa chọn 4) là các phương pháp cụ thể, có thể thuộc về nghiên cứu định tính hoặc định lượng, nhưng không phải là thuật ngữ chung chỉ phương pháp sử dụng dữ liệu số.

Gia đình thường được coi là nhân tố xã hội hóa đầu tiên và quan trọng nhất trong giai đoạn đầu đời. Gia đình cung cấp những bài học đầu tiên về văn hóa, giá trị và chuẩn mực xã hội. Các nhân tố khác (lựa chọn 1, 2, 4) trở nên quan trọng hơn ở các giai đoạn sau của cuộc đời.

Thể chế xã hội là các hệ thống hành vi và quan hệ xã hội được chuẩn hóa và có cấu trúc, được thiết lập để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của xã hội như gia đình, giáo dục, kinh tế, chính trị và tôn giáo. Chúng cung cấp khuôn khổ cho hành vi và tương tác xã hội. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng định nghĩa về thể chế xã hội.

Gia đình hạt nhân bao gồm cha mẹ (hoặc cha hoặc mẹ) và con cái của họ. Gia đình mở rộng (lựa chọn 1) bao gồm các thành viên gia đình khác như ông bà, cô dì, chú bác. Gia đình đơn thân (lựa chọn 3) chỉ có một cha hoặc mẹ. Gia đình tái hôn (lựa chọn 4) được hình thành khi cha mẹ đơn thân hoặc góa bụa kết hôn lại.

Di động xã hội theo chiều ngang là sự thay đổi vị trí xã hội mà không có sự thay đổi đáng kể về tầng lớp xã hội. Ví dụ, một giáo viên chuyển từ trường này sang trường khác. Di động xã hội theo chiều dọc (lựa chọn 1) liên quan đến sự thay đổi tầng lớp xã hội. Các lựa chọn 3 và 4 liên quan đến thời gian (giữa các thế hệ và trong một thế hệ).

Phân tầng xã hội là hệ thống phân cấp xã hội, trong đó các cá nhân và nhóm được xếp hạng theo thứ bậc dựa trên sự bất bình đẳng về các nguồn lực xã hội như của cải, quyền lực và địa vị. Nó tạo ra các tầng lớp xã hội khác nhau. Các lựa chọn khác không mô tả đúng khái niệm phân tầng xã hội.

Kỳ thị là một dấu hiệu hoặc thuộc tính tiêu cực làm mất uy tín của một cá nhân và dẫn đến sự xa lánh và phân biệt đối xử xã hội. Nó thường gắn liền với các đặc điểm hoặc hành vi bị coi là lệch lạc. Các lựa chọn khác trái ngược với khái niệm kỳ thị.

Theo Marx, tha hóa mô tả tình trạng người lao động bị tách rời khỏi sản phẩm lao động của họ, quá trình lao động, bản thân họ và những người khác. Điều này xảy ra trong xã hội tư bản do sự phân công lao động và quyền sở hữu tư nhân tư liệu sản xuất. Các lựa chọn khác trái ngược với khái niệm tha hóa.

Kiểm soát xã hội là tập hợp các cơ chế, cả chính thức và không chính thức, mà xã hội sử dụng để duy trì trật tự và ổn định bằng cách khuyến khích sự tuân thủ các chuẩn mực và trừng phạt hành vi lệch lạc. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng ý nghĩa của kiểm soát xã hội.

Vốn xã hội đề cập đến lợi ích có được từ mạng lưới quan hệ xã hội. Nó bao gồm các nguồn lực, thông tin và sự hỗ trợ mà một cá nhân có thể tiếp cận thông qua các mối quan hệ của mình. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng ý nghĩa của vốn xã hội.

Weber phân biệt ba chiều của phân tầng xã hội: giai cấp (dựa trên kinh tế), quyền lực (dựa trên chính trị) và địa vị (dựa trên uy tín và danh dự xã hội). Địa vị xã hội, theo Weber, được xác định chủ yếu bởi uy tín và danh dự xã hội mà một cá nhân hoặc nhóm được hưởng. Các lựa chọn khác (1, 2, 4) liên quan đến các chiều khác của phân tầng xã hội theo Weber.

Tổ chức xã hội là một nhóm người được cấu trúc một cách có hệ thống để đạt được các mục tiêu cụ thể. Các tổ chức xã hội có đặc điểm là có cấu trúc phân cấp, quy tắc và thủ tục, và sự phân công lao động. Các lựa chọn khác quá rộng hoặc không chính xác.

Lệch lạc xã hội là hành vi vi phạm các chuẩn mực xã hội, dù là quy tắc chính thức (luật pháp) hay không chính thức (tập quán, đạo đức). Lựa chọn 1 quá hẹp (chỉ giới hạn ở vi phạm pháp luật), lựa chọn 3 và 4 quá chủ quan và không bao quát hết khái niệm lệch lạc.

Trong nghiên cứu xã hội học, mẫu là một nhóm nhỏ hơn được chọn từ một dân số lớn hơn (dân số nghiên cứu). Mục đích của việc sử dụng mẫu là để đại diện cho toàn bộ dân số, cho phép nhà nghiên cứu thu thập dữ liệu và đưa ra kết luận tổng quát về dân số đó. Lựa chọn 2 không thực tế hoặc khả thi trong hầu hết các nghiên cứu. Lựa chọn 3 đúng về mặt thực tế nhưng không phải mục đích chính. Lựa chọn 4 sai vì mẫu được dùng để tăng tính khách quan (khi chọn mẫu ngẫu nhiên và đại diện).

Durkheim cho rằng trong xã hội truyền thống, sự đoàn kết xã hội (đoàn kết cơ học) được duy trì chủ yếu bởi một ý thức tập thể mạnh mẽ, nơi các thành viên chia sẻ các giá trị và niềm tin chung. Sự phụ thuộc lẫn nhau hữu cơ (lựa chọn 1) và phân công lao động phức tạp (lựa chọn 3) là đặc trưng của xã hội hiện đại (đoàn kết hữu cơ). Tính cá nhân cao (lựa chọn 4) trái ngược với sự nhấn mạnh vào tập thể trong xã hội truyền thống.

Định kiến là một thái độ tiêu cực hoặc thiên vị, thường dựa trên những khái quát hóa sai lầm và dẫn đến việc đánh giá không công bằng về một nhóm người. Phân biệt đối xử (lựa chọn 1 và 3) là hành động dựa trên định kiến. Thiếu hiểu biết về văn hóa (lựa chọn 4) có thể góp phần hình thành định kiến, nhưng không phải là định nghĩa chính xác của nó.