Đề 5 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Bảo hiểm trong thương mại quốc tế

Bảo hiểm tín dụng thương mại (Trade Credit Insurance) bảo vệ doanh nghiệp khỏi rủi ro không thanh toán từ các đối tác thương mại, bao gồm cả rủi ro phá sản hoặc mất khả năng thanh toán của khách hàng trong nước hoặc quốc tế.

Nghĩa vụ trung thực tuyệt đối (utmost good faith) là nguyên tắc cơ bản trong hợp đồng bảo hiểm, yêu cầu cả người được bảo hiểm và công ty bảo hiểm phải hoàn toàn trung thực và minh bạch, tiết lộ mọi thông tin quan trọng liên quan đến rủi ro được bảo hiểm.

Hợp đồng bảo hiểm có thể bị mất hiệu lực nếu người được bảo hiểm vi phạm nghĩa vụ trung thực tuyệt đối (utmost good faith), ví dụ bằng cách cố ý khai báo sai lệch thông tin hoặc che giấu các yếu tố rủi ro quan trọng khi ký kết hợp đồng.

Bảo hiểm mọi rủi ro (All Risks Insurance), đặc biệt theo Điều khoản loại A của Viện các nhà bảo hiểm London (ICC), có phạm vi bảo hiểm rộng nhất và thường bao gồm các tổn thất do ẩm ướt và ngưng tụ, trừ khi có điều khoản loại trừ cụ thể.

Rủi ro chính trị (political risks) là những rủi ro phát sinh từ các hành động chính trị hoặc bất ổn, bao gồm chiến tranh, bạo loạn dân sự, quốc hữu hóa tài sản, cấm vận thương mại, và các hạn chế chuyển đổi ngoại tệ.

Bảo hiểm hàng hóa thường tập trung vào các tổn thất vật chất trực tiếp đối với hàng hóa. Rủi ro chậm trễ giao hàng và các tổn thất gián tiếp phát sinh từ sự chậm trễ này thường không thuộc phạm vi bảo hiểm hàng hóa tiêu chuẩn.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (Export Credit Insurance) được thiết kế đặc biệt để bảo vệ nhà xuất khẩu khỏi các rủi ro không thanh toán, bao gồm cả rủi ro chính trị và rủi ro thương mại từ người mua nước ngoài.

Điều khoản phân bổ tổn thất (average clause) áp dụng khi giá trị bảo hiểm (insured value) thấp hơn giá trị thực tế của hàng hóa (market value). Trong trường hợp tổn thất, người được bảo hiểm chỉ được bồi thường theo tỷ lệ giữa giá trị bảo hiểm và giá trị thực tế.

Phí bảo hiểm hàng hóa chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi rủi ro liên quan đến hàng hóa (loại hàng), tuyến đường vận chuyển (mức độ rủi ro địa lý) và cách hàng hóa được bảo vệ (đóng gói). Phương thức thanh toán quốc tế ít ảnh hưởng trực tiếp đến rủi ro vật chất của hàng hóa.

Giám định viên tổn thất (surveyor) là người độc lập được thuê để kiểm tra hàng hóa bị tổn thất, xác định nguyên nhân và mức độ thiệt hại, sau đó lập báo cáo giám định (survey report) làm cơ sở khách quan cho công ty bảo hiểm xem xét bồi thường.

Institute Cargo Clauses (ICC) có ba loại chính: A, B, và C. ICC (A) cung cấp phạm vi bảo hiểm `mọi rủi ro′ (all risks), rộng nhất so với ICC (B) và ICC (C) là các điều khoản có phạm vi bảo hiểm giới hạn hơn.

Tổn thất chung (general average) xảy ra khi có hành động hy sinh tài sản một cách tự nguyện và hợp lý để cứu tàu, hàng hóa và tính mạng khỏi nguy hiểm chung, chi phí tổn thất này sẽ được phân bổ cho tất cả các bên liên quan.

Bảo hiểm rủi ro chính trị (Political Risk Insurance) được thiết kế đặc biệt để bảo vệ các công ty đa quốc gia khỏi các rủi ro chính trị như tịch thu, quốc hữu hóa, trưng dụng tài sản, cũng như rủi ro chuyển đổi ngoại tệ và bạo loạn chính trị.

Điều khoản loại trừ (exclusions) liệt kê rõ ràng các rủi ro, sự kiện hoặc tình huống cụ thể mà công ty bảo hiểm sẽ không chịu trách nhiệm chi trả bồi thường, giúp xác định phạm vi bảo hiểm.

Trong điều khoản CIF (Cost, Insurance and Freight), người bán có nghĩa vụ phải trả chi phí vận chuyển, phí bảo hiểm và cước phí để đưa hàng hóa đến cảng đích. Điều này bao gồm việc mua bảo hiểm hàng hóa cho quá trình vận chuyển chính.

Hành động `cố ý từ bỏ` (abandonment) hàng hóa là một phần của khái niệm tổn thất toàn bộ ước tính (Constructive Total Loss). Khi chi phí sửa chữa hoặc phục hồi hàng hóa vượt quá giá trị của nó, người được bảo hiểm có thể từ bỏ hàng hóa cho công ty bảo hiểm và yêu cầu bồi thường như tổn thất toàn bộ.

Nguyên tắc thế quyền (subrogation) cho phép công ty bảo hiểm, sau khi đã bồi thường cho người được bảo hiểm, có quyền pháp lý để đòi lại số tiền đó từ bên thứ ba chịu trách nhiệm gây ra tổn thất ban đầu.

Điều khoản `free from particular average′ (FPA) giới hạn phạm vi bảo hiểm, loại trừ tổn thất riêng (particular average) trừ khi tàu gặp phải các sự cố nghiêm trọng như mắc cạn, cháy, đắm hoặc va chạm. Nó không bao gồm các tổn thất riêng lẻ nhỏ hơn.

Nguyên tắc bồi thường (indemnity) đảm bảo rằng người được bảo hiểm chỉ được bồi thường ở mức độ tổn thất thực tế, không hơn không kém, nhằm khôi phục họ về trạng thái tài chính trước tổn thất, không phải để sinh lợi.

Laytime là thời gian quy định để xếp dỡ hàng hóa tại cảng mà không phát sinh chi phí phụ. Demurrage là phí phạt do chậm trễ vượt quá laytime. Cả hai thuật ngữ này liên quan đến rủi ro chậm trễ trong quá trình vận chuyển và bốc dỡ hàng hóa.

Điều khoản `warehouse to warehouse clause′ (từ kho đến kho) mở rộng phạm vi bảo hiểm hàng hóa, bao gồm toàn bộ hành trình vận chuyển từ khi hàng hóa rời khỏi kho của người gửi ban đầu đến khi đến kho của người nhận cuối cùng, bao gồm cả các giai đoạn vận chuyển và lưu kho trung gian.

Giảm thiểu tổn thất (loss mitigation) là các biện pháp chủ động để ngăn ngừa hoặc giảm thiểu tổn thất. Đóng gói cẩn thận, chọn tuyến đường an toàn và giám sát vận chuyển là các biện pháp giảm thiểu rủi ro. Mua bảo hiểm phí cao không phải là biện pháp giảm thiểu tổn thất mà chỉ là cách chuyển giao rủi ro.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu đặc biệt quan trọng với SMEs vì nó giảm thiểu rủi ro không thanh toán, giúp họ tự tin hơn khi mở rộng sang thị trường quốc tế và cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn.

Bảo hiểm trách nhiệm sản phẩm (product liability insurance) bảo vệ nhà sản xuất hoặc người bán khỏi các yêu cầu bồi thường pháp lý phát sinh nếu sản phẩm của họ gây ra thương tích, bệnh tật, thiệt hại tài sản hoặc tử vong cho người tiêu dùng.

Bảo hiểm theo chuyến (voyage policy) được thiết kế cho một chuyến vận chuyển hàng hóa cụ thể từ điểm đi đến điểm đến. Ngược lại, bảo hiểm bao (open policy) cung cấp bảo hiểm liên tục cho nhiều chuyến hàng trong một khoảng thời gian dài, thường là một năm.

Tổn thất bộ phận (Partial Loss) xảy ra khi hàng hóa bị hư hỏng nhưng không hoàn toàn mất giá trị và vẫn có thể sử dụng hoặc bán được với giá trị giảm. Ngược lại với tổn thất toàn bộ khi hàng hóa mất hoàn toàn giá trị.

Phí bảo hiểm (premium) chủ yếu được tính dựa trên đánh giá mức độ rủi ro mà công ty bảo hiểm phải gánh chịu và giá trị của hàng hóa được bảo hiểm. Rủi ro càng cao và giá trị hàng hóa càng lớn, phí bảo hiểm thường càng cao.

Để yêu cầu bồi thường bảo hiểm hàng hóa, cần cung cấp vận đơn (Bill of Lading) chứng minh quyền sở hữu và hành trình hàng hóa, cùng với biên bản giám định tổn thất (Survey Report) để xác nhận và đánh giá mức độ tổn thất.

Quyền lợi có thể được bảo hiểm (insurable interest) là yêu cầu pháp lý, đòi hỏi người mua bảo hiểm phải có mối quan hệ tài chính hoặc kinh tế hợp pháp với đối tượng được bảo hiểm để có thể mua bảo hiểm cho đối tượng đó.

Mục tiêu chính của bảo hiểm trong thương mại quốc tế là bảo vệ các bên tham gia khỏi rủi ro tài chính và tạo điều kiện cho thương mại diễn ra thông suốt, chứ không phải ưu tiên tăng trưởng lợi nhuận cho công ty bảo hiểm.